Robot Pepper zou gedachten kunnen lezen, maar na ons gesprek weet ik beter

Het klonk allemaal heel mooi toen ik de flyer zag voor de demonstratie van ‘s werelds eerste gedachtenlezende en toekomst voorspellende robot: Pepper. “Een artificieel intelligente robot die is geprogrammeerd met gespecialiseerde spraakpatronen, geavanceerde voorspellende modellering en psychologische data-analyse om een nieuw type interactieve KI robot te creëren met een niet eerder gezien gevoel van bewustzijn.” De kunstmatige intelligentie waar Pepper van voorzien is, is een combinatie van chatbots Oswald en Watson van KI-ontwikkelaar Craftworkz en de psychologische trucjes en taalvaardigheden van mentalist Alex Blackwood, die voor de gelegenheid een samenwerking aanging met Craftworkz.

Omdat ik wel eens wil zien of Pepper er echt toe in staat is om mijn gedachten te lezen en menselijk gedrag te voorspellen, vraag ik aan Alex Blackwood of ik Pepper mag interviewen.

En dit mag tijdens een demonstratie van Pepper – en wel ten overstaan van het hele publiek. Maar er is wel een voorwaarde aan verbonden. Ik dien de vragen van te voren per mail op te sturen zodat Pepper voorbereid kan worden. Say what? Voorbereiden? Het hele geweldige aan deze robot is toch dat je er – dankzij gespecialiseerde spraakpatronen en psychologische data-analyse – een spontaan, goed gesprek mee kan voeren? Dat een robot onder leiding van een mentalist antwoord kan geven op mijn vragen is geinig. Maar dat maakt het meer een voorleescomputer dan iets wat ook maar in de buurt komt van kunstmatige intelligentie.

Als ik mijn verbazing naar Blackwood hierover uit, zegt hij dat het hem vooral te doen is om de kwaliteit van mijn interview, zodat ik niet te kakken sta. “Als je voor een publiek staat of op televisie verschijnt moet je het beste voor de kijkers verzorgen. Het laatste wat je wil is afgaan voor een menigte.”

En zo komt het dat ik op de fiets zat richting de broedplaats A Lab in Amsterdam, waar Pepper gedachten zal lezen en de toekomst zal voorspellen. Binnen zit een man of vijftig vol spanning op plastic stoeltjes te wachten. Als Blackwood het woord neemt, haalt hij wat geinige trucjes met ons uit om te laten zien dat hij kan raden wat mensen denken op basis van statistiek. Want vaak denken mensen gewoon hetzelfde als je ze iets vraagt.

“Denk aan een meubel in je huis,” zegt hij bijvoorbeeld.

Ik denk aan mijn bank.

“En ga zitten als je aan je bank dacht,” zegt hij daarna. Bijna iedereen gaat zitten. “86 procent van de mensen denkt aan een bank bij deze vraag,” zegt hij. “Maar lees ik daarmee gedachten, of hebben we het hier gewoon over statistiek?” Dan wijst hij naar Pepper. “Pepper kan meer statistieken onthouden dan een mens, en die statistieken verfijnen door een kleine persoonlijkheidstest te doen bij degene met wie hij spreekt. Dit maakt hem een betere gedachtelezer dan ik kan zijn.” Er worden nog wat trucjes met en zonder robot gedaan en dan moet ik Pepper voor het publiek gaan interviewen. Voordat ik het podium op loop, fluistert Blackwood nog even dat ik echt niet van de van te voren afgesproken vragen af mag wijken.

Dus daar zit ik dan, met mijn vragen die Pepper allang kent, en waar Blackwood en zijn maten al antwoorden voor hebben ingevoerd. “Zullen robots de wereld overnemen? Gaat er een Derde Wereldoorlog komen?” Het publiek kijkt verwachtingsvol naar Pepper als ik mijn vragen stel. Ik voel me als de stiekeme circusartiest in het publiek, deel van de show. Ietwat ongeïnspireerd door deze setting lees ik mijn vragen op. De antwoorden zijn niet alleen voorgeprogrammeerd, ze zijn ook nog eens superalgemeen. En om het nog een stapje erger te maken: belerend. Ik schaam me gewoon eigenlijk te pletter.

Op mijn vraag of er een Derde Wereldoorlog in aantocht is, antwoordt Pepper dat er altijd oorlog is geweest en altijd oorlog zal zijn. En dat robots misschien kunnen helpen om dit probleem op te lossen. Als ik Pepper vraag mijn gedachten te lezen, krijg ik een ingeprogrammeerd en ontwijkend antwoord. “Waar je aan denkt is gênant, dus ik zal het maar niet met het publiek delen.” Zo gaat deze voor mij teleurstellende vertoning nog even door, totdat ik eindelijk het podium weer af mag en snel huiswaarts ga. Toen ik voor mijn tiende verjaardag een Furby kreeg, verwonderde ik me er nog over dat het ding ingeprogrammeerde dingen tegen me zei. Anno 2018 verwacht ik toch meer. Op de fiets realiseer ik me maar weer eens dat het niveau van KI op dit moment gewoon nog niet zoveel voorstelt en dat we – net als het publiek van vandaag – massaal voor de gek gehouden worden door voorgeprogrammeerde voorleesbots. Juist omdat de verwachtingen nu zo hooggespannen zijn, is het voor onderzoekers moeilijk om te laten zien hoe basaal hun KI eigenlijk nog is. Als ik Blackwood hier later naar vraag, bevestigt hij dit ook. “KI-ontwikkelaars zijn nog niet op het spectaculaire punt waar we graag zouden willen zijn, maar we komen echt in de buurt. Er zijn al KI die toegang hebben tot alle beschikbare data online. Als KI er vervolgens toe in staat gaat zijn om antwoorden op vragen te filteren uit deze informatie hebben we KI met ongelofelijk veel kennis. Combineer dit met een robot die beschikt over realistische gezichtsuitdrukkingen, en je komt aardig in de buurt van wat je in Westworld ziet.”

Volg Motherboard op Facebook, Twitter en Flipboard.