Een potloodventer legt uit waarom hij niet kan stoppen met mensen lastigvallen

Mijn eerste – en gelukkig enige – ervaring met een potloodventer was een paar jaar geleden. Er gingen geruchten dat er een man naakt door de bossen liep, in de buurt van de stal waar ik mijn paard hield. Ik besteedde verder geen aandacht aan het verhaal, tot ik op een dag bijna van mijn pony flikkerde. We maakten een ritje en opeens stond er een naakte man voor me. Hij leunde tegen een boom terwijl hij zich stond af te trekken. Ik was totaal verbijsterd en ging er zo snel mogelijk vandoor. Gelukkig gebeurde er niks ergs, maar ik heb nog wel heel vaak teruggedacht aan die viezerik die zich midden in de winter stond te rukken in een bos.

In heel 2014 nam de Duitse politie 7722 gevallen van exhibitionisme en onfatsoenlijk gedrag op. Een daad waarvoor je onder de huidige wetgeving een gevangenisstraf van een jaar en een fikse boete kan krijgen.

Potloodventen is niet iets dat alleen mannen doen. Volgens Alfred Esser, oprichter en directeur van de enige supportgroep voor exhibitionisten in Duitsland, flashen vrouwen net zo graag als mannen. Dit valt alleen veel minder op, omdat vrouwen vaak in hun behoeften kunnen voorzien door een heel laag topje te dragen. Weinig mensen zullen zich beledigd voelen door een stel borsten, maar dat neemt niet weg dat lastiggevallen worden door een exhibitionist voor sommigen een traumatische ervaring kan zijn.

Een onderzoek (uitgevoerd door het Duitse criminologische onderzoeksinstituut KFN) stelt dat mannelijke exhibitionisten er niet op uit zijn om vrouwen daadwerkelijk te schaden. Wel is het zo dat ze liever het risico lopen dat ze vrouwen en kinderen mogelijk traumatiseren, dan dat ze hun seksuele fantasieën niet kunnen uitleven. Er staat ook in dat exhibitionisten een extreem hoog terugvalgehalte hebben, vergeleken met andere zedendelinquenten. Tegelijkertijd is exhibitionisme min of meer onschuldig, al in dat het niet wordt gezien als een soort eerste stap in een verdere loopbaan als crimineel.

Hoe dan ook, het is duidelijk dat de meeste mensen het niet heel chill vinden om tijdens een lekkere wandeling door het bos opeens geconfronteerd te worden met een bleke pik. Ik belde meneer Esser om meer te weten te komen over dit fenomeen.

VICE: Wanneer flashte u voor het eerst?
Alfred Esser: Ongeveer vijftien jaar geleden. Ik trok mijn broek omlaag toen ik voor een volwassen vrouw stond. Het was heel opwindend – vooral omdat ze niet schrok, bang was, of er van walgde. Ik denk niet dat er 'experts' bestaan die kunnen verklaren waarom ik het doe. Ik denk dat het iets te maken heeft met genen, hormonen, opvoeding, en wat voor seksuele ervaringen je in je jeugd hebt opgedaan.

Kunt u niet gewoon naar een naaktstrand of zoiets gaan?
Ik weet eigenlijk niet waarom dat anders is. Jezelf blootgeven geeft je het gevoel dat je de controle verliest, snap je? Alsof je dronken bent. Ik denk dat het een of andere chemische reactie in de hersenen teweeg brengt, of zo. Ik kan het echt niet beter uitleggen, sorry.

Hoe zit het met de vrouwen die u flasht? Heeft u geen medelijden met ze?
Iedere keer dat ik mezelf aan een vrouw liet zien en zij bang werd, voelde ik me niet op mijn gemak. Het is echt niet mijn bedoeling om mensen bang te maken. Ze hoeven niet te kijken als ze niet willen. Gelukkig zijn er ook vrouwen die er wel van genieten. Dat soort mensen zijn een geschenk voor ons exhibitionisten.

Maar zelfs als een vrouw gauw de andere kant op kijkt, heeft u haar al gedwongen om naar uw pik te kijken. Dat is best illegaal.
Ja, ik weet het. Ik ben al meer dan twintig keer voor dit soort dingen veroordeeld. Zonder overdrijven. Het is ook niet iets waar ik trots op ben. Met het geld dat ik aan rechtszaken heb verloren had ik ook een wereldreis kunnen maken of een Porsche kunnen kopen.

Veel vrouwen zijn bang dat ze niet alleen een blote lul te zien krijgen, maar dat er ook iets ergers kan gebeuren. Hoe denkt u daarover?
Een onderzoek van het Criminologiecentrum in Wiesbaden stelt dat exhibitionisten doorgaans gezien worden als overtreders die geen geweld gebruiken en zeker geen gewelddadige seksmisdrijven plegen. Exhibitionisme is geen typisch misdrijf dat leidt tot gewelddadige zedendelicten – meestal blijft het enkel bij exhibitionisme.

We moeten er ook rekening mee houden dat exhibitionisme helaas nog steeds een taboe is in onze samenleving. Het wordt dramatischer gemaakt dan het is, omdat er niet voldoende informatie over beschikbaar is. Als er betere toegang was tot objectief en leerzaam materiaal over compulsief exhibitionisme, dan kunnen we al deze onnodige angst en bangmakerij voorkomen.

Dat is één manier om ernaar te kijken. Wat vindt uw partner hiervan? Weet ze dat u dit doet?
Ja, mijn vrouw weet alles. Zonder haar hulp had ik me nooit volledig kunnen toewijden aan dit nogal controversiële onderwerp.

Heeft iemand wel eens positief gereageerd wanneer u met uw penis zwaaide? En is dat dan een domper?
Kijk, dat is nou een groot misverstand – exhibitionisten worden vaak beschuldigd van dat we mensen bang willen maken of laten walgen. Maar dat is precies wat we niet willen. Een leuke nieuwsgierige blik is een droomscenario voor ons soort mannen.

U bent hier voor in therapie geweest. Hoe was dat?
Daar zou ik een boek over kunnen schrijven. Veel goede psychiaters hebben keer op keer gezegd dat dit soort exhibitionisme diepgeworteld in de hersenen zit, zowel bij mannen als vrouwen. Persoonlijk denk ik dat het voor iedereen beter zou zijn als we de samenleving zouden leren hoe ermee om te gaan. Maar om dat te kunnen doen moet het eerst gedecriminaliseerd worden.

Dus u vindt dat mensen met uw passie moeten leren omgaan, in plaats van dat u gewoon uw penis binnenboord houdt? Is dat de reden dat u een supportgroep voor exhibitionisten heeft opgericht?
Ja. De grootste zorg voor de meeste exhibitionisten is dat hun familie of vrienden erachter komen wat ze doen en dat ze hun baan verliezen en compleet instorten. Na zoveel therapie heb ik geleerd dat er veel dingen zijn die psychologen gewoon niet kunnen verklaren. Ik wilde zelf onderzoek doen en met de mensen praten die hierbij betrokken zijn.

Mijn doel is om een open ruimte te creëren waarin mensen vrij kunnen spreken over het onderwerp. Een plek waar mensen het niet gelijk als iets crimineels zien. We proberen meer te weten te komen over dit fenomeen.

Als het nodig is raden we soms advocaten aan die hier goed in zijn. We zijn ook aan het lobbyen om de gedateerde wetgeving te veranderen. Het is totaal onrechtvaardig en in strijd met gendergelijkheidswetten.

Het klinkt niet alsof u van plan bent ermee te stoppen. Vindt u het niet erg voor de slachtoffers?
Jawel, maar sommige dingen kun je gewoon niet tegenhouden.

Juist.