Er zwemt twee keer zo weinig vis in de zee als vijftig jaar geleden

Hoewel het volgens experts in de Noordzee steeds beter gaat met de vissen, is het overgrote deel van de vispopulaties in de wereldzeeën er niet best aan toe. Uit het laatste rapport van het Wereld Natuur Fonds (WNF), Living Blue Planet, blijkt dat het aantal gewervelde vissen, zoogdieren, vogels en reptielen met 49 procent is gedaald tussen 1970 en 2012. Sommige soorten zijn zelfs harder getroffen, zoals de tonijn en makreel. Hun aantallen daalden met 74 procent tussen 1970 en 2010. Daaronder vallen uiteraard blauw- en geelvintonijn, de lievelingsvis van sushichefs.

Eens in de zoveel tijd komt er een nieuw rapport uit over de toestand van de oceaan en haar bewoners. Een onderzoek uit 2006 waarschuwde dat de zeeën in 2050 visloos zouden zijn als we op deze manier doorvissen, maar een later onderzoek ontkrachte dit weer. Dit soort sombere voorspellingen hebben geleid tot een oproep tot duurzaam vissen van organisaties als Seafood Watch en Stichting de Noordzee, en tot concrete lijsten met informatie over welke vis wel en niet goed zijn om te kopen, zoals de Viswijzer en deze lijst van Greenpeace.

Het WNF-rapport noemt een aantal factoren die de daling van vis en de achteruitgang van de zeebodem veroorzaken. Een van die dingen is de klimaatverandering. Daardoor warmt de oceaan op en dat leidt tot verzuring. En door verzuring gaan koraalriffen dood. Volgens experts is al het koraal in 2050 verdwenen als het zo doorgaat. Daarnaast is er vervuiling: elk jaar wordt er acht miljoen ton plastic afval in de oceaan gedumpt en de voorspellingen zijn dat dit richting 2025 verdubbelt. Een kwart van alle vissen eet weleens een stukje plastic, zo blijkt.

Maar het grootste probleem is en blijft overbevissing: ongeveer 29 procent van de soorten is overbevist en 61 procent is zelfs al volledig opgebruikt. Ook illegale visserij is een grote zorg, met name in de ontwikkelingslanden rond de Zuidelijke Oceaan. Dit is goed voor 12 tot 28 procent van de wereldwijde visvangst en ongeveer 23 miljard dollar per jaar. Dan zijn er nog bepaalde vistechnieken, zoals langelijnvisserij die zorgen voor veel bijvangst. In 2005 was er 7,3 miljoen ton bijvangst. Het WNF zegt dat daar ook driehonderdduizend kleine walvissen, dolfijnen en bruinvissen tussen zitten, die verstrikt raken in de netten en verdrinken.

Onze onstilbare honger naar vis maakt ook minder voor de hand liggende slachtoffers. Eén derde van de zeegrassen zijn volgens WNF al verloren gegaan en de ontbossing van de mangroves gaat drie tot vijf keer sneller dan de ontbossing op het vaste land. Dit zijn belangrijke paaiplaatsen voor verschillende soorten.

Ook de zeekomkommer, een populaire groente in Azië, is te gulzig geoogst sinds de jaren '80. Op Galapagos begonnen in 1993 de eerste legale zeekomkommervissers en in 2004 was het aantal zeekomkommers met 98 procent gedaald.

Het valt niet te ontkennen dat we wereldwijd meer vis eten; zelfs het dubbele in vergelijking met 1960. Met het vooruitzicht dat de wereldbevolking deze eeuw groeit naar negen miljard, zal vis een belangrijke bron van eiwitten blijven. Daarnaast is het een industrie waarin miljoenen worden verdiend.

Gelukkig is het niet alleen maar kommer en kwel. Het WNF wijst erop dat vistechnieken die bijvangst en koolstofdioxide-uitstoot verminderen én betere regulering van de visserij manieren zijn om het tij te keren. Andere oplossingen zijn kweekvis voeren met plantaardig voer en vissen eten die lager in de voedselketen staan, omdat het veel langer duurt voordat grote vissen hun aantallen weer hebben opgebouwd. En vergeet niet af en toe een lokaal visje te eten, zoals tong, schol, harder of griet uit de Noordzee.