De onvermijdelijke teleurstelling van de beste virtual reality die er nu is

Na lang, lang, lang wachten kon ik afgelopen week eindelijk de beste virtual realitybril uitproberen die de markt nu te bieden heeft. Het was teleurstellend. Niet omdat de ervaring slecht was – het was eerlijk gezegd fantastisch – maar omdat het zó goed was dat de teleurstelling van wachten tot het eindelijk mainstream wordt alles overheerst. De teleurstelling van een absurd lekker snoepje geproefd hebben, maar nog járen moet wachten voordat je 'm in de winkel kan kopen en je dezelfde heerlijke ervaring met je vrienden kan delen.

Sinds het begin van de tweede golf van virtual reality, die pakweg vijf jaar geleden begon toen de 18-jarige Luckey Palmer een prototype van de Oculus Rift bouwde in de garage van zijn ouders, zijn de verwachtingen absurd hoog. Soft- en hardware zouden nu eindelijk geavanceerd genoeg zijn om een virtuele wereld te creëren die overtuigend genoeg is om het brein het gevoel van 'presence' of aanwezigheid te geven. In 2016 lijkt het dan zover: de consumentenversies van de Oculus Rift en de HTC Vive komen op de markt. De techmedia zijn het roerend met elkaar eens. 2016 wordt hét jaar van VR.

En hoewel iedereen erover hoort, heeft toch vrijwel niemand de nieuwe generatie VR nog uitgeprobeerd.

Hoe kan dat? Ik weet het natuurlijk niet precies, omdat ik geen techzakenwereldanalyst ben, maar ik kan wel een poging wagen aan de hand van een grafiek. Het grappige is namelijk dat het sentiment rond opkomende technologie bijna altijd de volgende curve volgt:

Voor degenen die het niet kennen: hierboven zie je de Gartner Hype Cycle, een curve die bedacht is door het Amerikaanse onderzoeks- en consultingbedrijf Gartner. Het is een grafische representatie van de mate van 'hype' rondom nieuwe technologie en hoe deze zich door de tijd heen ontwikkelt in de vijf fases:

1. De 'technology trigger,' het eerste vermoeden dat iets technologisch mogelijk moet zijn, in dit geval die eerste virtual realitybril die met ducttape aan elkaar hing

2. De 'peak of inflated expectations,' waarbij massale media-aandacht zorgt voor overspannen verwachtingen

3. De 'trough of disillusionment,' is de teleurstelling die volgt op massale berichtgeving omdat het de verwachtingen niet waarmaakt

4. Bij de 'slope of enlightenment' begint de technologie langzaam toch enkele verwachtingen te vervullen terwijl mensen beter begrijpen waar het voor dient

5. Tenslotte, op de 'plateau of productivity,' wordt de technologie door een groot deel van de mensen omarmd en gebruikt

Virtual reality bevindt zich, zoals je waarschijnlijk vermoedt, net over die piek, als een achtbaan bovenaan de eerste heuvel. De hype eromheen is enorm, de opwinding over het uitkomen van de eerste modellen gigantisch en de uitzinnige berichtgeving over hoe goed (of slecht) het werkt is over zijn toppunt. Alles wat nu komt is de lange, snelle, neerwaartse weg naar onvermijdelijke teleurstelling.

Nou wil ik geen downer zijn, aangezien vrijwel iedereen die dit leest dat toppunt nog moet bereiken, maar wel de verwachtingen temperen omdat de teleurstelling erna dan wellicht iets minder groot is. Het is namelijk fantastische technologie met ongelofelijke toepassingen en het zou zonde zijn als we het door de aankomende teleurstelling gaan haten.

Nu veel techmensen en ontwikkelaars de eerste versies van de brillen in handen hebben, beginnen de eerste moeilijkheden namelijk de kop op te steken: het feit dat je niet rond kan lopen zonder misselijk te worden, het feit dat de bril best zwaar is en lang aaneengesloten gebruik tegenzit, het feit dat niet iedereen genoeg ruimte bezit om een kamer aan een VR-bril op te geven, het feit dat het een zeer antisociale bezigheid is en je eruit ziet als een idioot met zo'n bril op, het feit dat er nog niet genoeg goede content is om de aanschaf te rechtvaardigen, het feit dat zo'n bril tyfusduur is en de computer die je ervoor nodig hebt nog duurder, en meer.

Het goede nieuws is dat al die problemen met de tijd opgelost kunnen worden. Het slechte nieuws: 'met de tijd.' Als je een beetje bent zoals ik, wil je namelijk dingen die de verbeelding zo hard stimuleren als VR het liefst meteen. En dat gaat een probleem worden.

Ik moest voor het uitproberen van de HTC Vive afspreken bij een gamejournalist in Nijmegen, die de bril had besteld met een mate van toewijding die meestal is voorbehouden aan dingen als kaartjes voor Justin Bieber-concerten of festivals als Glastonbury. Hij had zeven minuten nadat de voorverkoop online ging zijn bestelling geplaatst, waardoor hij de bril eerder in huis had dan de meeste andere (minder fanatieke) mensen.

Ook had hij een goede gamingcomputer met een grafische kaart die hij te leen had gekregen omdat het ding rond de 800 euro kost. Alleen al de grafische kaart!

Maar dan heb je ook wat. Het was ongelofelijk cool en het werkte onbeschrijfelijk goed. De controllers die erbij zitten worden getrackt door twee kastjes aan de muur die de beweging van je handen vertalen naar de virtuele werkelijkheid. Daardoor heb je het gevoel dat je handen zich daadwerkelijk in virtual reality bevinden; je kan dingen oppakken en ronddraaien en gooien zoals je het ook met je handen zou doen.

Dit is daadwerkelijk hoe het voelt in VR

Ook kan je rondlopen, kruipen en onder dingen kijken door het gewoon te doen zoals je het in het echte leven zou doen: door rond te lopen, te kruipen en onder dingen te kijken. Alleen in plaats van in het echte leven, kijk je nu onder dingen als planeten die rondzweven in het oneindige, kruip je naast een robothond of kijk je onder een tafel waar allerlei magische attributen op liggen waar je ook mee kan spelen.

Stiekem had ik gehoopt dat het minder goed zou werken. Dat het de verwachtingen niet zou waarmaken en dat ik met een gerust hart nog een paar jaar zou kunnen wachten tot de technologie geperfectioneerd is. Maar dat bleek niet zo. De eerste generatie high-end virtual reality is al belachelijk goed, terwijl het pas aan het begin staat van de lange, lange, lange weg naar de mainstream consument (waaronder ikzelf) toe. Volgens Gartner's Hype Cycle 2015 duurt het nog tussen de 5 en 10 jaar voordat het ergens is waar de mainstream het ook wil gaan gebruiken.

En dat is de teleurstelling die me het hardst raakte toen ik in de trein terug uit Nijmegen zat. Ik heb het snoepje gegeten en nu kan ik de fabuleuze heerlijkheid niet delen met iedereen. De vloek van het ongeduld.

Ik moet nu leven met het gevoel dat ik weet dat er iets geweldigs bestaat wat zo goed werkt en nog zo veel potentie heeft, maar dat ik nog heel lang moet wachten voordat ik het vaker kan gebruiken.

Dat wens ik niemand toe. Maar tegelijkertijd ook weer wel, want dan delen we tenminste dat gevoel met zijn allen.