Hoe Poolse arbeiders de Nederlandse plattelandsdisco's aan het redden zijn

Europa is een unie, maar ook een rommelige verzameling van landen met elk hun eigen wetten, talen, waarden, drugsbeleid, minimumloon, streekgerechten, en moppen over buurlanden. Je leven kan totaal anders zijn, afhankelijk van aan welke kant van een grens je bent opgegroeid - zelfs binnen de EU. Daarom maakten we de reeks 'Grenzen van Europa', vol verhalen die laten zien welke invloed de landsgrenzen die Europa verdelen en omringen hebben op de levens van de mensen die er wonen.

Horst is niet alleen maar de naam van een festival in Vilvoorde, maar ook die van een Nederlands dorpje op zo'n 40 kilometer van de Belgische grens, waar Mateusz (23) al twee jaar elk weekend in de Poolse discotheek The Shuffle draait. Op zaterdagavond is het namelijk dansen geblazen voor honderden arbeidsmigranten uit Oost-Europa. Doordeweeks werken er zo’n 30.000 migranten in de tuinbouw, fruitteelt, en in magazijnen, verspreid over de Nederlandse provincie Noord-Limburg, een deel van het Duitse Ruhrgebied en ook ons eigen Belgisch Limburg. In het weekend gaan ze naar de plattelandsdisco om genadeloos hard te feesten.

In de afgelopen tien jaar is het totale aantal discotheken in Nederland bijna met de helft afgenomen – voornamelijk doordat Nederlandse jongeren geen zin meer hebben om steeds weer in dezelfde discotheek te staan, maar liever Netflixen, of naar grote clubs en festivals gaan. Discotheken hebben zichzelf dus moeten vernieuwen, en besloten daarom de Poolse gemeenschap aan te boren. Vooral in Brabant en Limburg zijn er een hoop discotheken die wekelijks een Poolse avond organiseren. Zoals The Shuffle, waar fotograaf Roos Pierson en ik op een zaterdagavond naartoe gaan om te zien hoe hard jonge Polen in Nederland gaan. Van tevoren spreken we af om in te drinken met een gezellige groep: dj Mateusz, Aron en hun Poolse vrienden Magda (26), Ela (38) en Ola (23).

De voorpret vindt plaats bij Aron thuis, in Hegelsom, een dorpje niet ver van Horst vandaan. Zijn huis is opgedeeld in twee woonverdiepingen: in het bovenste gedeelte woont hij samen met zijn vriendin Magda, het onderste gedeelte verhuurt hij aan een stel jonge Polen. Aron zet op zijn enorme televisie een nummer van Akcent aan – een van de grootste hedendaagse sterren van Polen. Mateusz vertelt dat ze meestal ‘Disco Polo’ draaien in de club – een soort Poolse edm. Maar tussendoor draaien ze ook Nederlandse dance, want het is volgens Mateusz belangrijk om de twee genres en culturen met elkaar te mixen.

Mateusz groeide op in een dorpje in de buurt van Lublin, in Oost-Polen. In Lublin – een stad met zo'n 350.000 inwoners, oftewel even veel mensen als er in Gent én Brugge samen wonen – was hij resident-dj in een nachtclub en werkte doordeweeks als vrachtwagenchauffeur. Twee jaar geleden verhuisde hij naar Hegelsom. Ik vraag waarom uitgerekend naar het kleine, vrij saaie Hegelsom, dat amper duizend inwoners heeft. “Mijn tante woonde en werkte hier al, en verdiende hier veel meer geld dan in Polen. Ik ben dus naar hier gekomen voor het geld,” legt hij uit.

Aron geeft ons een halve liter bier en legt uit dat de arbeidsmigranten voornamelijk van het platteland komen, uit het zuidoosten van Polen. “Ze verdienen daar gemiddeld vier- tot vijfhonderd euro per maand en hebben vaak twee banen om rond te komen. Dan komen ze hier, om soortgelijk werk in de tuinbouw of magazijnen te doen, en verdienen ze opeens duizend euro met één baan. Dat is een godsvermogen voor ze.”

Ela komt binnen met bimber (zelfgestookte Poolse wodka) en Poolse chocoladecake. Ik vraag aan Mateusz wat we vanavond kunnen verwachten. Hij vertelt trots dat Poolse mensen zich bij binnenkomst, rond een uur of tien, meteen naar de dansvloer begeven. Ze stijldansen vooral, want dat krijgen ze van jongs af aan mee. Naast stijldansen beuken ze met hun vuisten in de lucht, vertelt Mateusz, zoals eigenlijk elk partymens in een club doet. Ik vraag of er ook drugs wordt gebruikt. Aron zegt van niet. Misschien een beetje cocaïne.

“Het grootste verschil met Nederlandse disco’s”, zegt Aron, “is dat Hollanders met een biertje aan de zijkant blijven staan. Maar Polen komen meestal al beschonken binnen en gaan meteen uit hun dak.”

Om kwart over negen pakken we de auto richting de club. Buiten op de deur hangt een poster met een zwoele Poolse vrouw met in witte letters ‘Polska Dyskotheka’ en de aankondiging van de dj’s. Binnen lijkt de ruimte op een jeugdhonk uit de jaren negentig, met bruin-blauwe tegels en een rokersruimte met plastic stoeltjes. Het geheel heeft een gezellig boerderijdiscosfeertje. Hier kreeg je misschien je eerste tongzoen tijdens een scoutskamp, terwijl Summer Jam door de boxen knalde. Het verbindende thema tussen Polen en Nederland is onmiskenbaar: er zijn overal muurschilderingen van Poolse en Nederlandse vlaggen, Poolse en Nederlandse landkaarten, en de plastic stoeltjes zijn rood, wit en blauw. Het voornamelijk Poolse barpersoneel draagt T-shirts met Poolse teksten erop.

Het is ondertussen tien uur. De eerste mensen gaan de dansvloer op – een foxtrotje op Hardwell hier, een wals op een beukende edm-remix daar. De jongsten op de dansvloer zijn een jaar of achttien, de oudsten rond de zestig. Aron en Mateusz hebben het vreselijk naar hun zin in de dj-booth, voor de vlag van de gemeente Horst.

Eigenaar Hans (61) verkoopt nog elke week tickets en muntjes achter de kassa. “We zijn in 1995 begonnen met feestjes voor de jeugd. Die liepen goed: soms stonden er duizend jongeren binnen,” vertelt hij. “Rond 2005 zat die jeugdavond in het slop – ze kwamen niet meer. Ik moest iets nieuws verzinnen. Ik wist dat de Poolse gemeenschap hier de grootste groep arbeidsmigranten vormt, en dat die mensen willen feesten. Polen zit sinds 2004 bij de Europese Unie, sinds 2007 mogen ze hier ook met een Pools paspoort werken. Toen ben ik Poolse avonden gaan organiseren, met Poolse medewerkers. Dat werkte goed. Het verschil met Nederlanders is dat de Poolse gemeenschap het prima vindt om elke week in dezelfde discotheek te staan.”

Ik vraag hem wat de rest van Horst van deze disco-avond vindt, aangezien Poolse arbeiders niet altijd even positief in het nieuws komen – ze maken het soms bont en veroorzaken overlast. “Wat de mensen van Horst ervan vindt interesseert me helemaal niks,” antwoordt hij. “We hebben een tekort aan mensen in Limburg. Eén op de vijf bedrijven heeft te weinig personeel. In Zuid- en Oost-Europa is nog steeds een hoop werkloosheid, en die mensen kunnen hier dus werken. De meeste zaterdagavonden zijn gewoon heel sfeervol. Er ontstaan relaties, mensen trouwen uiteindelijk met elkaar, en ze hebben plezier.”

Vrienden van Mateusz zijn uit het Ruhrgebied hierheen gekomen om hem te zien draaien. Een van die vrienden, Ewa (22), vertelt dat werken in Polen vooral heel stressvol is. Het enige wat ze doen is werken, omdat ze anders niet rondkomen. Nederlanders zijn volgens haar rustiger, omdat ze ook geld hebben om hun tijd te besteden aan iets anders dan werk. De Poolse Isa (39), manager van een plantenkwekerij, beaamt dat. “Mensen in Polen zijn gestrest door armoede. Nederlanders zijn bezig met de toekomst, Polen denken alleen na over vandaag.” Ik vraag Ewa hoe een avond feesten in Polen eruitziet in vergelijking met hier. “Er is in Polen veel wodka,” antwoordt ze lachend. “Het is hier in de disco veel rustiger.”

In de rokersruimte spreek ik twee Poolse jongens die sinds drie maanden in de gemeente Deurne [opnieuw, niet te verwarren met…] wonen en in Eindhoven werken. “Mensen komen van ver om hier te feesten. Er zijn er een hoop die vanuit Duitsland komen,” zegt een van de jongens. “Dit is een van de weinige plekken waar je als Pool naartoe kan,” vult de ander aan. Ik vraag hoe het feesten hier is, vergeleken met Polen. “Hier is het leuker, omdat ik hou van blowen,” vertelt degene die nog enigszins uit z’n woorden komt.

Na een tijdje zie ik dat er een groepje Nederlanders binnenkomt. Het blijken oud-werknemers van The Shuffle te zijn die vanavond een reünie hebben. Een van de jongens vertelt over de beginjaren en dat er toen nog weleens opstootjes waren – vooral als Turkse mannen het hadden gemunt op de Poolse vrouwen. “Daar werden de Poolse mannen woest van. De beveiliging moest ze naar buiten werken met pepperspray.” Van die agressie is nu weinig terug te zien. Het enige dat een beetje oproer lijkt te veroorzaken is wanneer twee hartstochtelijk dansende mensen uitglijden en een dikke smak maken op de grond. Ze staan net zo snel weer op, pakken elkaar vast, en walsen verder op Dragostea Din Tei. Niks aan de hand.

Het is twee uur ‘s nachts en de avond loopt op z’n eind. Het publiek dat is overgebleven schuifelt bezopen over de natte tegels. Dj Aron en Mateusz lijkt dat niet zoveel te deren – zij draaien nog net zo enthousiast als toen ze begonnen. Als ik mijn jas achter de dj-booth vandaan wil grissen, word ik eerst tien minuten opgehouden. Een paar partygangers wil nog snel even hun favoriete nummers aanvragen, want de tent gaat zo sluiten. Ik bedank Aron voor de gezellige avond, die opgewekt schreeuwt: “Wacht effe ik moet nog effe een ander nummertje opzetten!” Magda en Ola, waarmee ik de avond begon, staan samen te springen, met om hun heen een groepje glurende mannen. Ela rondt haar dienst achter de bar af. Ik loop naar buiten en zie dat er een jongen naar huis wordt gedragen door twee andere zwalkende feestneuzen. Het lijkt erop dat ze een goeie avond hebben gehad.

The Shuffle is een van de weinige discotheken in Noord-Limburg waar jonge arbeidsmigranten gewetenloos los kunnen gaan met hun eigen gemeenschap. En hoewel de disco sinds de jaren negentig nauwelijks is veranderd, maakt dat de Oost-Europeanen niks uit. Ze kunnen met het extra geld dat ze overhouden in Nederland flink gaan feesten en op zondag zonder stress smoren in hun eigen katerzweet – zoals elk jong mens hoort te doen. En zo kan de plattelandsdiscotheek ook blijven bestaan.

Bekijk hieronder de rest van de foto's van Roos Pierson in The Shuffle.

Schrijf je in voor onze newsletter, en krijg elke zaterdag onze beste verhalen, video’s en fotoreeksen.

Volg VICE België razendsnel op Instagram.