Oude geheime foto's van stapelverliefde mannenkoppels

Hugh Nini en Neal Treadwell zijn kunstverzamelaars uit Texas, die in 1992 ‘onofficieel’ trouwden. In 2006 konden ze dit eindelijk officieel maken in Massachusetts, “de enige plek in de Verenigde Staten waar het mogelijk was om te trouwen”. Maar om dat te doen, moesten ze niet alleen het vliegtuig pakken, maar ook wettelijk gezien “in Boston gaan wonen en een adres, een telefoonnummer, een bankrekening en gas, water en licht regelen”. Dat moest omdat de toenmalige gouverneur van de staat, Mitt Romney, een vergeten wet uit 1913 nieuw leven had ingeblazen. Romney wilde daarmee voorkomen dat Massachussets – in zijn woorden – “het Las Vegas van het homohuwelijk” zou worden.

Ergens tussen hun twee bruiloften bezochten Nini en Treadwell een antiekwinkeltje in Texas. Daar vonden ze in een oude stapel een foto die ze versteld lieten staan: daarop stonden, voor een klein huisje in de stijl van de jaren twintig, “twee jonge, overduidelijk verliefde mannen, die elkaar aankeken in een innige omhelzing.” De foto was gemaakt in een tijd dat relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht illegaal waren – niet alleen in de VS, maar in de meeste landen ter wereld.

De twee verzamelaars waren ervan overtuigd dat de foto uniek was, maar vlak daarna ontdekten ze op een online veiling nog eentje, uit de jaren veertig. Deze keer stonden er twee soldaten op. Ze poseerden wang aan wang, en in het art-decolijstje stond “Voor altijd de jouwe” gegraveerd.

Het verzamelen van dit soort foto’s werd al snel een passie voor het stel. Dankzij hun grondige onderzoek bestaat hun collectie nu uit meer dan 2800 foto’s. Ze komen uit Australië, Bulgarije, Canada, Kroatië, Frankrijk, Duitsland, Japan, Letland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, en zijn van ruwweg 1850 tot 1950 geschoten.

Het verhaal achter de collectie is door Nini en Treadwell opgeschreven in het essay ‘An accidental collection’, dat opgenomen is in hun boek Loving: A Photographic History of Men in Love 1850s-1950.

In de loop der jaren heeft het duo de foto’s bestudeerd, in een poging om “honderd jaar aan sociale geschiedenis” te ontcijferen. Ze ontdekten een aantal terugkerende symbolen.

Als twee mensen tussen 1880 en 1920 bijvoorbeeld samen onder een paraplu poseerden, betekent dat volgens Nini en Treadwell dat ze een romantische relatie hadden. Trouwringen, armbandjes en andere sieraden werden in de loop der jaren steeds populairder, wat tijdens de Tweede Wereldoorlog een hoogtepunt bereikte, toen ze door zeelieden en soldaten werden gedragen. Fotohokjes, die vanaf 1924 in de VS verschenen, waren ook belangrijk. Vanaf dat moment had een stel geen fotograaf of ontwikkelaar meer nodig om een portret te laten maken, wat de angst om ‘betrapt’ te worden aanzienlijk verminderde.

De vraag is dan wel wie de portretten van deze stelletjes daarvoor maakte. In 1902 vond Robert Faries een apparaat uit om zelfportretten te maken, maar het lijkt er niet op dat zo’n apparaat voor veel van de foto’s is gebruikt. Volgens Nini en Treadwell schakelden de stellen de hulp in van vrienden en familie. Een aantal foto’s in het boek – die niet alleen het stel laten zien, maar ook hun bondgenoten – leveren daardoor bewijs.

Tegenwoordig is homoseksualiteit in zeventig landen nog steeds illegaal. Veel lhbtq-mensen kunnen hun liefde niet zomaar uiten of worden zelfs gedwongen om een compleet geheim leven te leiden. Deze oude foto’s herinneren ons eraan dat er ook anno 2020 nog wrede wetten bestaan en geven ons een openhartig inkijkje in de verborgen mannenliefdes uit het verleden.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Italië

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram