​Stamceltherapie kan in de toekomst misschien onze afgepeigerde harten repareren

Hartziekte is een geleidelijke ziekte. In Amerika is het de doodsoorzaak nummer één en in Nederland is het de tweede doodsoorzaak. Het hart kan plotseling en catastrofaal falen, dat gebeurt vaak genoeg, maar meestal is er sprake van een gestage opstapeling van problemen.

Als iemand een hartaanval krijgt en daarvan herstelt, blijft er littekenweefsel achter in het hart. Dat weefsel is het resultaat van cellen die dood gingen aan zuurstofgebrek. Deze littekens doen weinig anders dan ruimte innemen en daarmee het hart tegenwerken, aangezien de rest van het hart moet compenseren voor verloren ruimte. Wanneer er meer hartaanvallen volgen, verliest het hart steeds meer functie en kan het niet meer genoeg bloed door het lichaam pompen.

Na verloop van tijd wordt lichamelijke inspanning steeds zwaarder tot het moment aanbreekt dat bijna elke beweging teveel is, en het hart er uiteindelijk mee ophoudt.

Hartziektes lijken zo moeilijk te behandelen omdat hartweefsel zich niet herstelt. De schade stapelt zich op totdat deze op een gegeven moment fataal wordt. Maar gelukkig leggen onderzoekers bij Shinshu University zich daar nog niet bij neer. Volgens een paper dat maandag in Nature verscheen, is zogenoemde cardiale zelfherstelling een mogelijkheid. Dat hebben zij gedaan door stamcellen van apen te transplanteren naar andere apen. Het resultaat van die transplantaties was opmerkelijk: een verbeterde hartfunctie. Misschien kunnen we straks wel gebroken harten helen.

Dit soort stamceltransplantaties zijn niet nieuw, maar het probleem met alle transplantatie, inclusief stamcellen, is het immuunsysteem van de ontvangende partij. Die herkent de vreemde cellen als 'niet eigen' en valt ze aan. Als gevolg daarvan kan een transplantatie door het lichaam verstoten worden.

Vergeleken met kanker krijgt hartziekte niet zo veel aandacht van mensen onder de zeventig. Dat is wel begrijpelijk, jongere mensen hebben nu eenmaal minder snel last van hart- en vaatziekten. Er lopen weinig jongeren rond die last hebben van verkalkte aderen of verstoppingen. Dat komt pas later. Weten dat het op dat moment wel behandeld kan worden, is een zeer prettige gedachte.

Hartregeneratie via stamcellen heeft nu nog een lange weg te gaan. Eén ding die de onderzoekers tijdens dit onderzoek opviel is dat de harten met de geënte stamcellen vaker onregelmatig klopten. De onregelmatige hartslagen zijn niet levensgevaarlijk, maar wel belangrijk om te onderzoeken. Waarom de cellen niet volledig geschikt zijn weten de onderzoekers nog niet, maar hopelijk duurt het niet lang tot een vervolgonderzoek daar antwoord op kan geven.