Wat kan Facebook nou eigenlijk met al je WhatsApp-gegevens?

Sinds WhatsApp vorige week liet weten dat ze telefoonnummers van gebruikers gaan delen met Facebook, is er een hoop verontwaardiging geweest, want wat delen ze nu precies, en wat kan het bedrijf daarmee?

Volgens WhatsApp zelf gaat het ze vooral erom "betere vriendsuggesties te doen en jou relevantere advertenties te tonen." Maar welke gegevens gebruiken ze daarvoor, met wie wordt het allemaal gedeeld en wat kunnen ze daar theoretisch allemaal mee?

Ik belde kort met David Korteweg van de digitale burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom om antwoord op deze vragen te krijgen. "Waar het op neer komt is dat ze eigenlijk heel veel van je weten."

Het belangrijkste volgens Korteweg zijn de accountgegevens – oftewel je gehele telefoonlijst. Niet alleen de WhatsApp-contacten, maar elk persoon in jouw telefoonlijst kan gedeeld worden met Facebook. Van je dokter tot je oma tot dat ene leuke persoon van wie je een nummer kreeg. Meestal zijn dit gegevens waar je bij de installatie van WhatsApp nog toestemming voor geeft, maar "wanneer andere gebruikers die u kent onze Diensten gebruiken, kunnen ze ons uw telefoonnummer verstrekken vanuit het adresboek van hun mobiele telefoon," aldus de privacyverklaring van WhatsApp.

Dus zelfs zonder WhatsApp komen jouw gegevens via een andere gebruiker toch bij de bedrijvengroep van Facebook terecht. WhatsApp van je telefoon halen heeft dus geen zin, en zelfs al heb je geen Facebook, dan kan het bedrijf alsnog via iemand anders aan jouw telefoonnummer komen.

Nog iets dieper in het privacystatement van WhatsApp onder het kopje "automatisch gegenereerde informatie" wordt duidelijk dat Facebook ook nog inzicht krijgt in hoe jij je hardware gebruikt; dus hoe lang je belt of communiceert, en met wie. WhatsApp, en eventueel dus de hele Facebook-groep, "verzamelen apparaatlocatiegegevens" elke keer als je een locatie deelt via WhatsApp of "een nabijgelegen locatie bekijkt." Oftewel: ze weten wanneer je Google Maps gebruikt en ze houden jouw betaalverkeer bij via betaalapps die gebruik maken van WhatsApp, zoals de betaalapp Tikkie van ABN AMRO, of via WhatsApp zelf.

"Als je je afvraagt welke informatie nu concreet met Facebook en de Facebook-bedrijvengroep wordt gedeeld, dan geven het privacybeleid en de FAQ hier geen duidelijk antwoord op," schrijft Korteweg. Er is in elk geval niets dat ze stopt al deze informatie met iedereen binnen die groep te delen.

Wat nog meer? In elk geval niet de inhoud van je berichten, want die zijn versleuteld. Maar zoals hierboven al is beschreven, is er op basis van alleen de metadata al ontzettend veel beschikbaar.

En het gaat dus niet alleen om Facebook, maar ook om de bedrijvengroep. Instagram, Moves (een lifestyle-app, leuke info voor verzekeraars), Oculus, Parse, Onaco (ironisch genoeg een databeveiligingsbedrijf), LiveRail (een bedrijf dat doelgroepen isoleert voor advertenties en 'content', exact waar WhatsApp dus bij kan helpen) en ga zo maar door.

En "deze lijst met bedrijven is niet statisch," schreef Korteweg gisteren in een blog. "Als Facebook een bedrijf overneemt, zal deze waarschijnlijk aan dit lijstje worden toegevoegd." Facebook kan dus in potentie bedrijven gaan opkopen die met deze gegevens veel meer kans hebben om te slagen dan hun (analoge) concurrenten.

Maar wat kan Facebook hier nu concreet mee? Een van de opties die we eerder beschreven is dat bedrijven je direct zouden kunnen benaderen via WhatsApp. Banken kunnen je een berichtje sturen als er een potentieel frauduleuze transactie plaatsvindt en luchtvaartmaatschappijen kunnen wijzigingen in je vlucht doorgeven.

En op basis van jouw contacten en interesses op Facebook, en die van je vrienden, kan het bedrijf jou, of mensen die op jou lijken (je vrienden) logischerwijs veel beter targeten met wat zij 'productsuggesties' noemen – een vrij grof eufemisme voor reclame.

In de FAQ's wordt zoals Korteweg al aangaf vaag gedaan over welke informatie precies gedeeld gaat worden, maar telefoonnummers om beter je vrienden te kunnen vinden is waarschijnlijk pas de eerste stap. In potentie zou daar dus ook je locatie en je betaalgedrag onder kunnen vallen.

Dat is een hoop informatie voor een scenario met een waanzinnig groot open einde. Want welke bedrijven gaat Facebook nog meer overnemen? Databoeren? Verzekeraars? Sportscholen? Een handige betaalapp? Welke nieuwe functies worden er nog allemaal aan WhatsApp toegevoegd? Handige locatiegebonden productsuggesties als je even staat te twijfelen voor een winkel? En hoe vaak gaat de privacyverklaring nog aangepast worden?

Dit zijn allemaal vragen die voorlopig nog geen antwoord hebben. David Korteweg: "WhatsApp verstopt zich achter vaag taalgebruik. Als ze in normale mensentaal uitleggen welke informatie gedeeld gaat worden en waarom, dan zou dat in een klap alle verwarring verhelpen. Het enige dat we nu weten is dat ze in de komende maanden de 'opties gaan verkennen'."