Een gesprek met de twintigjarige Deen die vluchtelingen naar Zweden smokkelt

Nadat Zweden onlangs besloot om de grenscontroles te verscherpen en alle reizigers te gaan controleren die per trein, bus en veerboot vanuit Denemarken het land binnenkwamen, gingen vluchtelingen die asiel zoeken in Zweden op zoek naar andere manieren om het land binnen te komen. Sommigen stappen op de taxi; anderen proberen de Sont, de zeestraat die Denemarken van Zweden scheidt, over te steken per boot.

De Zweedse politie arresteerde dit weekend een Deense taxichauffeur op verdenking van mensensmokkel, nadat hij een Syrische man die asiel zocht in Zweden over de grens hielp. Dit is de tweede keer in twee dagen dat een taxichauffeur werd aangehouden op verdenking van het smokkelen van vluchtelingen. Daarnaast werden er dit weekend twee asielzoekers gearresteerd, nadat ze de Sont in een rubberboot waren overgestoken.

De twintigjarige Calle Vangstrup woont in Denemarken, en hielp de afgelopen maanden een aantal vluchtelingen illegaal de grens over door met een bootje over de Sont naar Zweden te varen. We spraken met hem over zijn missie en de mogelijke straf voor mensensmokkel die hem boven het hoofd hangt.

VICE: Hoe begon je met het smokkelen van mensen over de grens?
Calle Vangstrup: Ik begon ermee in het najaar, toen er verhalen de ronde begonnen te doen over de grote aantallen vluchtelingen die in Denemarken vastzaten. Ik stelde voor om hen naar de overkant te varen, omdat dat me een goede manier leek om de Deense en Zweedse politie te omzeilen. We vonden een aantal vluchtelingen op het centraal station van Kopenhagen, en brachten ze met een bootje naar Zweden. Dat deden we drie of vier keer. Toen de Zweden zeiden dat ze de mensen die met de trein aankwamen niet meer terug zouden sturen, stopten we ermee, omdat het logischer was om ze naar de overkant te laten gaan met de trein. Het had niet zo veel zin meer om zoveel energie in de boottocht te stoppen, als we ze gewoon op de trein konden zetten.

Weet je nog hoe je je voelde toen je voor de eerste keer de Sont overstak met de vluchtelingen?
Ik was een beetje paranoïde. Niet zozeer over de reis, maar we wisten niet of er politie op ons zou staan te wachten wanneer we weer terug naar huis gingen. Toen we de overtocht maakten, zetten we een foto op Facebook, waarbij we uitlegden waarom we vonden dat het oké was wat we deden. Het werd veel geliked en gedeeld. Dat maakte ons nerveus, omdat we bang waren dat de politie ons zou opwachten. Maar dat gebeurde niet, dus bleven we het doen.

Hoeveel mensen kon je in een keer overbrengen naar Zweden?
Per keer was er een maximum van vijftien personen, inclusief onze bemanning en een tolk.

En hoeveel mensen heb je persoonlijk begeleid over de zeestraat?
Ergens tussen twintig en dertig mensen.

En wat gebeurde er toen?
Na een tijdje kwam de politie toch achter me aan, en werd ik op grond van paragraaf 58 sectie 8 van de Deense vreemdelingenwet beschuldigd van mensenhandel. Je kunt op basis van twee paragrafen beschuldigd worden. De andere is een strafbaar feit, maar dat is alleen als je geld hebt gekregen in ruil voor het smokkelen. De straffen verschillen ook: ik kan tot maximaal twee jaar gevangenisstraf worden veroordeeld, terwijl de straf bij de andere paragraaf kan oplopen tot maximaal acht jaar.

Kan Zweden meer boten met vluchtelingen verwachten nu asielzoekers niet meer met de trein naar het land mogen gaan?
Ja, misschien. Er zijn veel havens aan beide kanten van de Sont. Het enige probleem is dat de meeste boten uit het water zijn getrokken, vanwege de winter. Maar als de winter zo zacht blijft, zal je over een paar weken alweer veel boten in het water zien – zeilende hobbyisten etcetera – en dan kan je gemakkelijk opgaan in de menigte. Op negen kilometer van Rungsted ligt het Zweedse eiland Ven. Als je de vluchtelingen daarheen brengt, ben je maar heel even in Zweedse wateren. Vanaf daar kunnen ze de veerboot naar Malmö nemen.

Ga je zelf ook weer vluchtelingen naar Zweden smokkelen?
Nu de controles weer aangescherpt zijn, ga ik inderdaad weer asielzoekers naar Zweden over varen. Het is nu wel moeilijker. De grenscontrole heeft veel mensen afgeschrikt om vluchtelingen te helpen om naar Zweden te komen, en de Zweedse kustwacht is ook actiever, maar het is niet onmogelijk.

Hoe voel je je over de beschuldiging van mensenhandel?
Ik voel me er prima over. Ik riskeer niet de maximale straf en ik heb mijn hart en mijn eigen morele code gevolgd, dus justitie mag me vervolgen als ze denken dat ik iets verkeerd heb gedaan.

Dus je vindt het prima dat je de wet hebt overtreden?
Ik voel me goed bij het overtreden van deze wet, omdat ik het als een onrechtvaardige en onmenselijke wet zie.

Wat zegt je familie ervan?
Zij vinden het wel prima. Ze snappen niet echt waarom ik erover met de media wil praten, omdat ze niet begrijpen dat dit dé manier is om de boodschap te verspreiden en andere Denen en Zweden te laten weten dat zij ook iets kunnen doen.

Voel je je persoonlijk verantwoordelijk om actie te ondernemen?
Ja, ik denk dat we allemaal die verantwoordelijkheid hebben, maar het ligt aan de morele code van ieder persoon. Ik zou het niet oké vinden als ik alleen met wat vlaggen bij de grens zou staan en de asielzoekers aan de politie zou overlaten, als zij liever asiel zoeken in Zweden.