Volgens Japanse wetenschappers begrijpt je kat natuurkunde

Kattenbaasjes opgelet: Waarschijnlijk hebben jullie allemaal wel eens een ontvleugeld insect of dode muis in je bed gevonden, zorgvuldig verstopt onder de lakens. Dit is je kat die zegt: "Verassing! Ik heb een dood beest voor je!", omdat hij je zo lief vindt.

Hoewel je daar natuurlijk niet altijd even blij mee bent, blijft het erg indrukwekkend hoe je kat die kleine snelle beestjes te pakken krijgt.

Volgens wetenschappers van de universiteit van Kyoto is die bekwaamheid van katten gedeeltelijk te verklaren door hun inzicht in de natuurkunde. De wetenschapper Saho Tagaki en zijn collega's concludeerden dat de jaagkunsten van katten kunnen worden verklaard door hun vermogen om oorzaak en gevolg te begrijpen. Dit beschreven ze in een artikel dat 14 juni werd gepubliceerd in het tijdschrift Animal Cognition.

Maar hoe hebben ze dit dan gemeten? Katten kunnen namelijk niet vertellen wat ze denken. Om de psychologie te bestuderen van proefobjecten die niet kunnen praten – zoals dieren en baby's – wordt in onderzoek vooral gekeken naar hun reactie op bepaalde stimuli. Zo kijkt men bijvoorbeeld hoe lang een dier naar een object blijft kijken (nieuwe en interessante objecten blijven ze langer naar kijken). Ook wordt vaak gekeken hoe hard een baby sabbelt op zijn speen.

In dit experiment hebben de onderzoekers dertig huiskatten (waaronder een paar cafékatten) gefilmd om te kijken naar hun reacties op een grote bak waar mogelijk een object in zat. Eerst zagen de katten hoe de onderzoeker de bak schudde: daar kwam dan of een rammelend geluid uit of het bleef stil. In de tweede fase zagen ze hoe een onderzoeker de doos omkieperde en liet zien wat er al die tijd in de bak zat. Als de bak leeg was kwam er niks uit, en anders kwam er een bal uit rollen.

Er waren vier proefomstandigheden: twee congruente omstandigheden en twee niet-congruente omstandigheden. In de twee congruente omstandigheden ging een rammelend geluid gepaard met een bal, of stilte gepaard met een lege bak. In de niet-congruente omstandigheden ging een rammelend geluid gepaard met een lege bak en stilte gepaard met een bal.

Onderzoekers vonden dat bij omstandigheden die niet congruent zijn met de wetten der fysica – zoals een rammelend geluid met een lege bak – de katten langer bleven kijken. Volgens hun interpretatie betekent een langere kijktijd dat de katten het scenario een beetje raar vonden. De onderzoekers concludeerden dat de katten uit geluid konden afleiden of de bak gevuld was of niet. Dit betekent dat ze de wetten der fysica gebruiken om te bepalen of er wel of niet een object in de bak verborgen zit.

Bij mijn eigen katten (ik heb er drie), heb ik dit even getest door hen te observeren tijdens het spelen van een kattenspelletje op de iPad – Mouse for Cats. Bij dit spelletje moeten katten proberen een piepende muis op he scherm te vangen, Wanneer de muis zogenaamd van het scherm af rende, sloegen mijn katten met hun pootjes op de lakens van mijn bed, waar ik op dat moment met mijn iPad zat. Ze verwachtten daar hun gevluchte prooi te vinden. Zelfs wanneer ik het scherm uitzette, bleven ze op het bed rondspringen om te kijken of de muis daar ergens verstopt zat. Om eerlijk te zijn vond ik hun redeneringsvermogen indrukwekkend.

Het werk van Tagaki en zijn team biedt een nieuw perspectief in de wetenschap van katten (dat eens een keer niet gaat over hersenbesturende parasieten). Zoals genoemd in het artikel, concludeerden eerdere studies dat het begrip van visuele informatie bij katten "ongeraffineerd" was. Maar afgaande op hun scherpe gehoor en hun jachtkunsten in moeilijk zicht, concludeerde deze groep dat we meer geluid bij de experimenten moeten betrekken, om meer over de beredenering van katten te weten te komen.

Nog een interessant weetje over de studie: oorspronkelijk waren er nog 15 extra katten bij het experiment betrokken, maar zij mochten niet meer meedoen omdat ze te bang waren om de taak uit te voeren, of omdat ze hun aandacht er niet bij konden houden. Dus als jouw kat misschien niet zo goed is in redeneren op basis van geluid, maak je dan maar geen zorgen.