Er is mogelijk een aan- en uitknop voor alcoholtolerantie

Het kan ontzettend leuk zijn om dronken mensen te bekijken. Dronkenschap is een heel proces: eerst komen de tekenen van teveel zelfvertrouwen, opgevolgd door anekdotes en grapjes die overgaan in lange monologen en tirades. Uiteindelijk bereiken de meeste mensen een punt waarop ze zich realiseren teveel op te hebben. Om vervolgens nog een biertje te bestellen. Je kan het drinken van alcohol eigenlijk gewoon zien als een langgerekt proces van controle verliezen.

Maar de lengte van het proces verschilt per persoon, toch? Dat noemen we tolerantie. Sommige mensen kunnen nou eenmaal beter tegen alcohol dan anderen. In dat verschil proberen wetenschappers een manier te vinden om alcoholisme tegen te gaan.

Daarom is er onderzoek gedaan door wetenschappers van de Washington State University en Oregon Health and Science University, dat recent verscheen in het Journal of Neuroscience. Het onderzoek beschrijft een mechanisme dat een nauwkeurige inschatting maakt of een dier een kleine of grote kans heeft om veel te drinken. Dat heeft te maken met hoe snel drank het motorische deel van de hersenen verslechtert. Bij muizen vindt deze verslechtering erg snel plaats, waardoor de motivatie om meer te drinken al weg is voordat er teveel gedronken kan worden. Bij muizen die minder gevoelig zijn voor dit effect is de kans veel groter dat ze teveel drinken. Dit lijkt vrij logisch, maar er zit meer achter het proces.

Het heeft namelijk te maken met de granulen in de kleine hersenen (cerebellum). Deze cellen, die behoren tot de kleinste en meest talrijke in het brein, hebben een prikkelende taak. Ze zorgen ervoor dat signalen een grotere kans hebben door deze in het cerebellum te verspreiden. Als deze worden gehinderd, kan het brein de motorische functie ook niet vervullen. Dat effect kan ervoor zorgen dat het eruit ziet alsof je dronken bent.

De buitenkant van de granulen in de kleine hersenen zijn uitgerust met kleine eiwitten die dienen als receptoren voor het gamma-aminoboterzuur (GABA), de meest voorkomende overdrachtstof in het brein van zoogdieren. Als deze receptoren oplichten, dan worden de granulen afgewezen en dat zorgt ervoor dat de motoriek van een zoogdier verslechterd. Dit is exact wat drank doet met de cerebellum.

Een eerder onderzoek van vrijwel hetzelfde team onder leiding van professor David Rossi werd eerder gepubliceerd in Nature Neuroscience en beschreef experimenten met twee verschillende muizenrassen die met behulp van GABAA-receptoren verschillend reageerden op alcohol. Degenen met GABAA receptoren die werden onderdrukt door alcohol – waar de granulen minder werden bedwongen – bleken een grotere voorliefde te hebben voor veel drinken. De muizen bleken langer te kunnen drinken terwijl ze verder alles onder controle hadden. Dat werd gemeten door ze in het looprad te rennen; als het goed is, zonder te vallen.

In het nieuwe onderzoek werden muizen gebruikt met een hoge tolerantie. Vervolgens werden de diertjes geïnjecteerd met de drug THIP. Dit zorgde ervoor dat de GABAA receptoren oplichtten, wat voor een zelfde soort effect zorgt als drank. De alcoholische muizen veranderden hierdoor in een soort geheelonthouders: ze stopten met drinken voordat ze de grens over gingen.

Het lijkt een beetje alsof het onderzoek gewoon muizen zo dronken voert dat ze niet meer willen drinken, maar dat is niet zo. Door de juiste GABAA receptoren te prikkelen, kunnen onderzoekers ervoor zorgen dat muizen willen stoppen met het drinken van alcohol zonder dat ze hun motoriek al verliezen. De reden dat dit gebeurt blijft nog enigszins een mysterie.

"De beste verklaring die ik kan bedenken (maar waar ik nog geen echt bewijs voor heb gevonden) is dat we THIP in een bepaalde regio van de kleine hersenen injecteren, terwijl alcohol effect heeft op het gehele cerebellum," vertelde Rossi. "We hebben dus het idee dat deze regio waar de THIP is geïnjecteerd, een rol speelt in het aanmaken van belonende stofjes, maar minder een rol speelt in de motoriek."

"De kleine hersenen spelen bij veel meer zaken een rol dan alleen de motoriek," vertelde hij. "Dus terwijl de verslechterde coördinatie door drank mogelijk ontstaat om je als mens te waarschuwen tegen alcohol, kan het ook gewoon een samenkomst zijn van de verschillende processen in het cerebellum, waarbij het werkelijke afschrikkingsmechanisme komt door andere cerebellaire processen. Dat is iets waar we nog onderzoek naar aan het doen zijn."

Dus, ja, er is nog steeds werk aan de winkel. Voordat we kunnen beloven dat er een effectieve farmaceutische behandeling is voor alcoholisme, moeten we precies weten wat er aan de hand is – namelijk, waarom de muizen stoppen met drinken zonder dat daar motorische stoornissen aan ten grondslag liggen. Voorlopig blijft zuipen en dronken worden dus nog een mysterie.