Als je bellen ook haat, lijd je misschien aan telefobie

Mensen hebben sterke gevoelens over telefoneren. Dat bleek in ieder geval uit de reacties op het stuk "​Fuck bellen" dat we vorige maand hier publiceerden. Er leek een keiharde tweedeling te zijn tussen mensen die zich aangevallen voelden omdat bellen door de auteur niet leuk werd bevonden ("Wat een onzin. Ik kan me niet inbeelden wat voor een sociaal gehandicapt kutjong jij moet zijn, pretentieuze snob"), en mensen die zelf graag ook liever niet bellen ("Bellen is sowieso eng, daadwerkelijk contact met iemand hebben… brrrrrr"). Zelden hebben we hier zoveel emoties over en weer zien vliegen.

Op zoek naar de reden voor deze scheiding in de mensheid stuitten we op het begrip telefobie, de angst voor bellen. Het bleek zelfs een redelijk veelvoorkomende fobie te zijn: uit een onderzoek uit 1993 bleek dat 2.5 miljoen mensen in het Verenigd Koninkrijk er last van hebben, en dat was nog voor de tijd van e-mail, whatsapp en Facebook. Het zou dus goed kunnen dat een hoop voorstanders van het stuk hieraan lijden. Maar hoe weet je of je echt telefobisch bent? En wie bepaalt dat? We zochten het uit.

Zo voelt het om echt last te hebben van telefobie

Telefobie is een fobie die opgenomen is in de encyclopedie van psychische stoornissen, toepasselijk The Encyclopedia of Phobias, Fears, and Anxieties genaamd. Ik besloot contact op te nemen met een van de schrijvers van deze encyclopedie, Dr. Ronald M. Doctor – echt waar – om hem wat vragen te stellen. Dr. Doctor is gespecialiseerd in stress en angststoornissen en is professor emeritus aan de California State University.

"Het concept van een fobie is terug te leiden naar het werk van Freud. Volgens hem hebben fobieën altijd een traumatisch begin wat zich ontwikkelt wanneer je kind bent," vertelt Dr. Doctor. Dit zou betekenen dat je als kind een traumatische gebeurtenis hebt doorstaan waardoor je een fobie voor de telefoon ontwikkelt– ik hoop dat dit niet het geval is. "Maar als we het fenomeen van telefobie en telefoonvrees beter bekijken dan zien we dat er verschillende oorzaken voor dit gedrag zijn en zeker niet maar één gebeurtenis uit het verleden."

Maar hoe ontwikkelt dit gedrag zich? "Voor sommigen is het verlegenheid, maar ook een sociale fobie kan de oorzaak zijn. In dit laatste geval is het niet alleen dat je niet weet wat je moet zeggen, maar ook dat je bang bent voor vernedering. Daarnaast zijn er ook mensen die bang zijn om niet 'perfect' te communiceren met anderen wanneer ze hen niet kunnen zien." Aan de andere kant heb je ook nog de cognitieve kant waarbij "iemand niet meer helder kan denken en gaat stotteren wanneer ze onrustig worden. Dit heeft niet gelijk te maken met verlegenheid of een sociale fobie."

Er zijn talloze redenen die ervoor zorgen dat je de telefoon gaat ontwijken, maar over het algemeen heeft het vaak te maken met podiumangst. "Veel mensen die bang zijn om voor een publiek te spreken, en dit zijn er veel, vinden het vaak ook eng om te bellen," zegt Dr. Doctor. Veel mensen hebben dan ook geen last van telefobie maar van telefoonvrees. "Bij een fobie vermijden mensen de telefoon volledig en zijn ze vaak erg onrustig en bangig. Mensen met telefoonvrees zijn wel een beetje bang maar vermijden het niet volledig."

Als zoveel mensen er last van hebben, waarom zou het dan nog niet opgenomen zijn in het DSM – de Bijbel voor psychiaters en psychologen? De reden dat het niet wordt opgenomen in het DSM is omdat "het geschaard kan worden onder een 'simpele fobie' en hierdoor is een aparte classificatie niet nodig," vertelt Doctor. Onder een 'simpele fobie' zijn namelijk alle symptomen en behandelmethoden opgenomen die ook telefobie beschrijven.

Met de opkomst van e-mail, smsen en Facebook zou je verwachten dat dit oplossingen kunnen zijn om over telefoonvrees of telefobie heen te komen, maar eigenlijk ga je dan het echte probleem nog steeds uit de weg. "Daarnaast ben ik van mening dat e-mails en smsjes vaak verkeerd geïnterpreteerd worden. Het is een armoedige vorm van communicatie," stelt Doctor. In dat opzicht ben ik het met hem eens, want hoe vaak komt bijvoorbeeld een sarcastisch bedoeld grapje verkeerd over via een sms of whatsapp-berichtje. Het maakt dan niet uit hoeveel emoticons je ook gebruikt, de boodschap wordt gewoon verkeerd opgevat. Daarnaast moet je soms gewoon bellen om iets te kunnen regelen.

"De meest effectieve manier om een fobie te behandelen is door middel van een 'blootstellingstherapie'. In dit geval zou ik eerste een ontspanningstraining doen en daarna proberen om via de telefoon te praten. Je kan iemand echter niet dwingen om te gaan telefoneren, het moet echt uit die persoon zelf komen," legt Doctor aan me uit.

Het komt er op neer dat de beste manier om de angst voor bellen te overkomen is door het veel te doen. Niemand kan je dwingen, maar of je nu veel of weinig last hebt van telefobie of telefoonvrees: laten we allemaal lekker veel gaan bellen. Dan lossen we het probleem van beide kanten op – de mensen die veel willen bellen, kunnen gewoon veel bellen, en de mensen die bang zijn voor bellen worden veel gebeld, waardoor ze minder bang worden. Een andere oplossing is simpelweg je telefoon weggooien.