Neurowetenschappers hebben een manier gevonden om tinnitus te genezen

Op mijn hoogtepunt als muziekrecensent ging ik op een gemiddelde week naar zo'n vijf of zes concerten. Als het niet meer was. Dit leek toen net zo redelijk als mijn huidige avondactiviteit: het lezen van zware boeken over datastructuren en micro-architectuur, of papers over één-dimensionale Bose-condensaten. Met één groot voordeel: ik word niet meer 's ochtends wakker met een oorverdovende tinnitus-piep in mijn hoofd.

Ik zeg hier "piep," omdat dit was hoe de tinnitus zich bij mij manifesteerde. De aandoening kan echter veel verschillende vormen aannemen, waaronder fluiten, zoemen, suizen en rinkelen. Het begrip beschrijft meestal een geluid dat niet present is in de echte wereld, dat je over overneemt en niet weggaat, meestal als gevolg van gehoorschade door harde geluiden of leeftijd. In sommige gevallen valt er een fysieke oorzaak (als in een echt geluid) aan te wijzen - vaak hoge bloeddruk - maar meestal niet. Het is er gewoon, en hoewel therapie kan helpen, is tinnitus iets wat je alleen maar kan ondergaan tot het weer weggaat - of niet.

In heftige gevallen kan tinnitus verwoestende effecten hebben die leiden tot chronische slapeloosheid, stress, angst, geheugenproblemen en depressie. In zulke gevallen kunnen dokters gehoorapparaten voorschrijven die een specifieke toon produceren om de tinnitus te maskeren. Geavanceerdere apparaten kunnen zich aanpassen aan specifieke tinnitus en produceren niet alleen een geluid om de piep te maskeren, maar trainen ook het oor om het geluid te negeren. In nog zwaardere gevallen kunnen dokters antidepressiva of kalmeringsmiddelen voorschrijven.

Nu is er echter een nieuwe behandelingsmethode die het probleem bij de bron aanpakt. De "Serenity System" wordt aangesloten op de nervus vagus, de zenuwbaan die de hersenen verbindt met verschillende organen en geeft daar signalen af die de auditieve cortex "herprogrammeren" om de irritante toon weg te laten.

De behandeling maakt gebruik van wat bekend staat als "neuroplasticiteit," ofwel het (wonderlijke) vermogen van het brein om onderdelen van zichzelf aan te passen op veranderen situaties of gedrag. Patiënten met het implantaat worden blootgesteld aan bepaalde geluiden, waardoor de "frequentieregeling van neuronen in de auditieve cortex" worden gedegradeerd. Een paper dat in 2010 in Nature gepubliceerd werd, repte van aanzienlijk succes van de methode bij ratten. "Het herhaaldelijk blootstellen aan tonen die gepaard gaan met stimulatie van de nervus vagus zorgde voor complete eliminatie van fysiologische en gedragssymptomen bij ratten," aldus het paper. "De resultaten bleven nog weken na de therapie werkzaam." Nieuwe experimenten hopen het resultaat te repliceren bij mensen.

De populairste theorie over het ontstaan van normale tinnitus (het soort dat je krijgt van de hele dag naast een Funktion One speaker staan), stelt dat schade aan de kleine haartjes in het binnenste van je oor de auditieve effecten veroorzaakt. Het geluid buigt de haartjes om en beïnvloed op die manier de elektrische signalen die naar de auditieve cortex in de hersenen gaan. Dit zorgt ervoor dat tinnituslijders geluid anders ervaren - inclusief superirritante, aanhoudende geluiden die er niet echt zijn.

Die haartjes kunnen zich na een tijdje herstellen, maar dat hoeft geen verschil te maken. De hersenen herschikken zich namelijk naar het aanhoudende geluid, waardoor de tinnitus een "fantoomfenomeen" wordt in de auditieve cortex van slachtoffers. Een onderzoek uit 1998 vond niet alleen aanzienlijke herorganisatie in de auditieve cortex van mensen met tinnitus, maar ook dat hoe meer iemand leed aan tinnitus, hoe meer hun hersenen veranderd waren. Deze neurale veranderingen zijn vergelijkbaar met de veranderingen die waargenomen worden bij mensen die een ledemaat kwijt zijn geraakt. Fantoompijn in niet (meer) bestaande ledematen wordt namelijk ook gelinkt aan veranderde hersenstructuur.

Ik mag van geluk spreken dat mijn vroegere lifestyle weinig invloed heeft gehad, vooral omdat genoeg van mijn collega's niet er niet zo fortuinlijk vanaf zijn gekomen. Gelukkig is de wetenschap hen niet vergeten.