In de Londense wijk Brixton zit men niet op yuppen te wachten

In veel grote steden komt gentrificatie voor, een term die gebruikt wordt voor de instroom van welgestelden in volksbuurten. Dit zorgt niet alleen voor een ‘opwaardering’ van de wijk, maar ook voor een verdringing van de oorspronkelijke bewoners. Je ziet dit vaak gebeuren in wijken die rond het stadscentrum liggen. Vanwege de lage huurprijzen woont er in zo’n wijk eerst vaak een mix van kunstenaars, studenten en allochtonen. Culturele en creatieve projecten geven de buurt een interessante vibe, en zo worden op den duur ook mensen uit hogere sociale klassen aangetrokken. Vervolgens stijgen de prijzen van onroerend goed, en worden armere bewoners vaak beetje bij beetje de buurt uitgedreven.

In Londen kent gentrificatie twee verschijningsvormen. Allereerst is er een relatief onzichtbare vorm, waarbij rijke expats onroerend goed als een soort bank gebruiken, door hun geld in woningen en appartementen te ‘parkeren’ – die ze dus eigenlijk afnemen van de lokale gemeenschap. De andere verschijningsvorm is minder gevaarlijk maar wekt meer ergernis op. In veel oude arbeiderswijken schieten ineens allerlei decadente yuppenzaken als paddenstoelen uit de grond. Je kunt je voorstellen dat als je al moeite hebt om de huur te betalen, die macarons en cupcakes je echt gestolen kunnen worden.

Je kunt je afvragen of de opening van “Champagne & Fromage” in Brixton een slimme zet geweest is om de aandacht af te leiden van projectontwikkelaars en criminele huisbazen. Met zijn snobistische naam, knarsende slogan –“Let’s bubble!” – en glazen champagne vanaf acht pond, is het geen verrassing dat deze traiteur sommigen tegen het zere been schopt. Protestgroep Yuppies Out organiseerde vorige week een demonstratie tegen alles waar deze winkel voor zou staan.

Het was niet de beste dag voor een protest in de buitenlucht, aangezien de regen die dag met bakken uit de hemel kwam. Het moet voor de organisatie daarom bemoedigend geweest zijn dat er toch nog zo’n vijftig verbitterde demonstranten samengekomen waren.

De Facebook-pagina van het evenement is apocalyptisch, zo staat er:

“Er hangt een donkere onweerswolk boven het eens zo pure Brixton. Deze wolk heet CHAMPAGNE EN FROMAGE, en vanaf 15 oktober zal het onophoudelijk regenen, tot we verdrinken in een zee van makelaars, champagne, bezattende yummy mummies, en de zogeheten fizz fiends…eikels! WE ZULLEN HIER NIET VOOR OPSTAAN. DOOD AAN CHAMPAGNE EN FROMAGE! WEG MET DE YUPPEN!”

Het was dus vreemd om te ontdekken dat geen van de demonstranten iets tegen de eigenaars van Champagne + Fromage hadden. Ze zeiden stuk voor stuk dat ze deze zaak enkel gebruikten om hun punt te maken over de economische aanval op armen in het algemeen. “Er woedt een klassenstrijd, ook al is er maar één kant die vecht,” aldus een boos mompelende jongen.

Over het algemeen was men bedachtzaam: “Dit staat symbool voor iets groters, wat niets te maken heeft met kaas en champagne. Brixton heeft een geschiedenis van arbeiders die zich verzetten, en deze eikels willen iedereen wegjagen,” vertelde een oprechte, kaalgeschoren gast. Hij doelde op huisbazen die de huurprijzen flink omhoog schroeven, en vervolgens middenklassers in deze huizen laten trekken. “Ik wil gewoon in staat zijn om op een fijne plek te wonen.”

En ondanks dat het niet echt om kaas ging, had hij een plak kaas op zijn hoofd geplakt- kaas van het proletariaat- om zijn walging van gentrificatie te betuigen.

Anderen dronken goedkope cider; volgens mij heeft Marx White Ace ook weleens “de champagne van de massa” genoemd.

Deze gast dacht dat het een goed idee zou zijn om te refereren aan anti-gentrificatie demonstranten in Berlijn, die bekritiseerd werden omdat ze veel gebruik zouden maken van Nazi beelden. “Schwaben Raus” wordt vaak op Berlijnse muren gekalkt, en betekent iets als “Weg met de mensen uit Schwabia”, omdat deze mensen de goedkope woningen van Berlijn zouden innemen. Helaas lijkt dit een beetje op “Juden Raus”, wat Nazi’s graag naar Joden schreeuwden. Goed gedaan dus, maat. Het leek me altijd al een goed idee om te protesteren over iets waar je je terecht aan stoort, en dat zo te doen dat het net lijkt alsof je sympathiseert met neo-Nazi’s.

Een klein enthousiast meisje dat daar met haar ouders was, vertelde waarom ze gekomen waren: “Eerst zat er een snoepwinkel, en die is nu weg! Nu worden er geen koekjes meer verkocht! En ik hou sowieso niet van yuppies omdat ze onze cultuur verpesten!”

Ik liep langs de strenge beveiliging aan het begin van de markt om de Italiaanse eigenaar van de bar aan te spreken, Stefano. Hij leek perplex te staan van alle ophef over de naam van zijn winkel, maar was tegelijkertijd ook erg blij met de publiciteit die het hem had opgeleverd. “Ik snap niet wat het probleem is,” zei hij. “Wat we hier doen is niet anders dan andere zaken. En we hebben het gewoon vernoemd naar de producten die we verkopen… Ik zou ze graag een kijkje laten nemen.” De demonstratie leek het gewenste effect te hebben, en de yuppen op afstand te houden. In de bar zelf was het namelijk verdacht rustig.

Het slechte weer was een domper op de gebeurtenissen, en terwijl het bleef regenen raakte ik aan de praat met Saul en Lias. Deze broers uit Galway hadden de demonstratie georganiseerd en waren met hun band Fat White Family de spil geworden achter de krakersgemeenschap van Zuid-Londen. Saul vertelde dat hij elke dag, op wisselende tijden, had moeten tekenen om zijn uitkering te behouden. Hij maakte zich kwaad over de plannen om uitkeringsgerechtigden te laten werken voor hun geld –een bedrag dat nog minder dan de helft van het minimumloon was. Hij zei: “In Londen wonen is net als verhongeren op een feestmaal. Ik zou veel liever in de pub staan dan hier buiten met dit spandoek.”

En dat was vermoedelijk ook waar men naar toe ging. De menigte begon te slinken, en mensen gingen op zoek naar drogere en warmere plekken, om zich te beklagen over de toestand van het land, en diens waardeloze bestuurders. De demonstratie was geen succes geworden.

Volg John op Twitter: @jwsal