Waarom is de handel in Pokémonkaarten ineens zo geëxplodeerd?

Pokémonkaarten zijn allang niet meer de onschuldige dingen die we vroeger op het schoolplein ruilden. Het zijn collectors items geworden, een beetje zoals wijn of kunst dat ook kan zijn. En er gaat veel geld in om: afgelopen december werden er nog duizenden euro’s aan Pokémonkaarten gestolen bij een woningoverval in Kampen.

De prijs voor zeldzame kaarten is vooral het afgelopen jaar in een stroomversnelling beland. “Een kaart die vorig jaar januari nog zeventig euro opleverde, kun je nu voor duizend euro verkopen,” zegt Idir, een ervaren verzamelaar uit Frankrijk. “De markt is compleet geëxplodeerd.”

De heropleving van Pokémonkaarten is volgens Idir begonnen toen Pokémon Go in 2016 ineens razend populair werd. In datzelfde jaar werd ook de Evolutions-reeks uitgebracht, die speciaal ontworpen zijn volgens het design van de kaarten van het eerste uur – ter ere van het twintigjarige jubileum. Maar in 2020 kwam alles pas echt in een stroomversnelling. “Mensen hadden ineens veel te veel vrije tijd en geld over,” zegt Idir. “Dat krijg je natuurlijk als alle bioscopen, concertzalen en musea zo lang gesloten zijn.”

Op een gegeven moment deden ook de beroemdheden een duit in het zakje. In oktober 2020 livestreamde YouTuber Logan Paul hoe hij zeldzame Pokémonkaarten ging unboxen – een set die volgens hem 165.000 euro waard zou zijn. De video, die bedoeld was om geld op te halen om geestelijke gezondheidsproblemen tegen te gaan, werd 11 miljoen keer bekeken. Sindsdien heeft Paul nog veel meer video’s over zijn collectie geüpload, die hem naar eigen zeggen in totaal meer dan 1,6 miljoen euro heeft gekost. Op 27 februari 2021, de 25ste verjaardag van de franchise, unboxte hij 840.000 euro aan Pokémonkaarten – volgens hem “de meest epische unboxing ooit.”

Sinds zijn eerste video is de prijs van onaangeraakte Pokémonkaarten door het dak gegaan. De waardevolste kaart, de Pikachu Illustrator – waarvan naar schatting slechts 39 exemplaren bestaan – is momenteel op eBay te koop voor 3 miljoen dollar, dus zo’n 2,5 miljoen euro. De op een na gewildste kaart is de holografische First Edition-kaart van Charizard, die in december 2020 voor 190.000 euro werd gekocht door youtuber en rapper Logic.

Mocht je geen flauw benul hebben hoe dit handeltje in zijn werk gaat, dan hier nu even de basics. Je kunt de kaarten onder meer in booster boxes kopen, waarin 36 boosters zitten met elk 11 kaarten – in totaal zitten er dus 396 kaarten in je box. Deze pakjes kun je ook los kopen. In elk pakje zitten vooral veel voorkomende kaarten, maar ook altijd een paar zeldzame. En hoe zeldzamer, hoe meer geld ze waard zijn.

First edition-kaarten zijn het meest waard – ze werden alleen heel even in 1999 gemaakt, en hebben ‘1st Edition’ erop staan. De holografische variant hiervan – vooral de speciale edities – zijn de absolute jackpot. De Pikachu Illustrator is bijvoorbeeld een speciale editie uit 1998, bedoeld als prijs voor een tekenwedstrijd in Japan.

Pokémon is de winstgevendste mediafranchise ooit. Met een geschat bedrag van meer dan 80 miljard euro laat het zowel Star Wars als Hello Kitty achter zich. “Pokémon zijn culturele iconen,” zegt de 35-jarige Duitse verzamelaar Nasser. “Ze zitten in dezelfde categorie als Mickey Mouse – ze gaan niet zomaar weg.”

Nasser was in de begindagen al verzamelaar en raakte er jaren later opnieuw door gegrepen toen de Evolutions-reeks uitkwam. “Veel mensen willen nu weer meedoen,” zegt Vincent, een andere verzamelaar uit de buurt van Parijs. “Mensen die nog jong waren toen de kaarten voor het eerst uitkwamen, hebben nu meestal een baan en dus geld om aan hun jeugdherinneringen te besteden.”

Dat is geen toeval. Millennials worden vaak getarget met nostalgische marketing: merken brengen bewust herinneringen naar boven aan de ‘goede oude tijd’ om deze doelgroep aan te spreken. Dat verklaart ook de kracht van Pokémon – ze kunnen nostalgie omzetten in harde knaken. Het is zeker niet het enige bedrijf dat dit doet. Disney is een van de succesvolste voorbeelden, met alle eindeloze remakes en herkenbare formats.

Sommige mensen houden een fulltime baan over aan hun jeugdherinneringen aan Pokémon. Professionele verzamelaars kunnen zo vijf à zes uur per dag op zoek zijn naar dealtjes op veilingsites. Zo’n vijf jaar geleden besloot ook Idir dit te proberen. Het begon toen ze uit nostalgie wat ging rondstruinen op vlooienmarkten, maar haar zoektocht werd gaandeweg steeds serieuzer. “Het is alsof je oorlogsmemorabilia bezit,” zegt ze. Ze schat de waarde van haar verzameling in op 10.000 à 20.000 euro – niet veel minder dan wat haar ouders in een jaar verdienen.

“Het is de wraak van de nerds,” zegt de Franse rapper Florian Ordonez, ook wel bekend als Bigflo. “Op school keek iedereen altijd op ze neer, dus ze deden gewoon hun eigen ding. Tien jaar later is dat ‘ding’ totaal geëxplodeerd, en nu wil iedereen het.”

De rapper – die een Magikarp op zijn arm getatoeëerd heeft – kan zich zijn eerste investering nog goed voor de geest halen: een Charizard-kaart voor 120 euro. “Mijn vrienden moesten erom lachen – ik vond het zelf ook wat suf, maar ik wilde hem heel graag,” zegt hij. “Nu is hij waarschijnlijk duizend euro waard.”

In deze handel kun je wel makkelijk opgelicht worden. In oktober kocht het investeringscollectief Dumb Money een box kaarten voor ruim 310.000 euro, die nep bleken te zijn. Daarom gaan veel mensen in zee met tussenpersonen die kopers en verkopers met elkaar in contact brengen. Ook is het aan te raden om alleen kaarten te kopen die zijn goedgekeurd door taxatiebureaus als PSA, die onder meer de staat en authenticiteit controleren.

Mocht je nog wat oude kaarten op zolder hebben laten liggen, dan zou het dus geen verkeerd idee zijn om ze eens te laten taxeren. Weet wel dat ze waarschijnlijk waardeloos zijn als ze al gebruikssporen vertonen. Om een beetje een idee te krijgen van hoeveel je kaart waard is, kun je bijvoorbeeld kijken naar de prijs waarvoor ze op het internet worden verkocht – op Marktplaats, maar ook op platforms die zich vooral richten op dit soort ruilobjecten, zoals PWCC.

Mensen die al langer Pokémonkaarten verzamelen, hebben gemengde gevoelens bij deze opleving. De een vindt het fijn dat de kaarten nu zoveel geld waard zijn, de ander baalt dat hun passie wordt gekaapt door investeerders die er een slaatje uit willen slaan. En de kans zit er dik in dat deze honger naar nostalgische verzamelobjecten zich ook verder uitbreidt naar andere franchises. Dus als er nog wat oude Yu-Gi-Oh!-kaarten op je zolder liggen te verstoffen, dan weet je wat je te doen staat.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Frankrijk.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.