Deze jonge vrouwen strijden voor een zetel in de Tweede Kamer

Lijsttrekkers Sigrid Kaag (D66), Lilianne Ploumen (PvdA), Lilian Marijnissen en Esther Ouwehand (PvdD) schoven afgelopen februari aan bij Dit is M om te praten over hun standpunten en de aanstaande verkiezingen. Het deed wat met me, om deze doortastende vrouwen met z’n allen aan tafel te zien zitten. Ik voelde me voor de allereerste keer gerepresenteerd, kreeg een beetje meer vertrouwen in de toekomst en de politiek, en had zelfs opeens heel veel zin om te gaan stemmen. 

Er staan meer vrouwen dan ooit op de verkiezingslijsten én er is een record in het aantal vrouwelijke lijsttrekkers: 10 van de 37 partijen hebben een vrouw aan het roer staan. Dat is een hele stap vooruit, maar nog geen reden voor feest. 

Al snel ging het gesprek bij M over de genadeloze vrouwenhaat waarmee ze te maken krijgen. De Groene Amsterdammer deed met met de Universiteit Utrecht onderzoek naar dit seksisme. Van alle tweets gericht aan vrouwelijke politici is 10 procent haatdragend of bevat agressie. Kaag komt er het bekaaidst vanaf: 22 procent van alle tweets over haar zijn haattweets.

De oudere generatie politica’s, waaronder Kaag, zijn bang dat jonge vrouwen worden ontmoedigd de politiek in te gaan vanwege de bakken stront die ze over zich heen krijgen. “Zeker voor een nieuwe generatie, vooral voor jonge meiden, draagt dit bij aan hun beeld van wat het betekent om in de politiek te zitten,” zegt VVD-kamerlid Bente Becker in De Groene.

Maar gelukkig is er een nieuwe generatie vrouwelijke kandidaten met allerhande achtergronden, die juist hartstikke veel zin heeft om Nederland te verbeteren en korte metten te maken met genderongelijkheid in de politieke arena. Ik sprak met vijf van hen. Ik vroeg ze waarom ze strijden voor een plek in de politiek, wat er écht anders moet in Nederland en hoe ze het gaan vieren als ze het schoppen tot de Tweede Kamer.

Mikal Tseggai (26), kandidaat 17 bij de PvdA

VICE: Ha Mikal! Waarom wilde je de politiek in?
Mikal Tseggai: Jonge mensen en mensen van kleur zijn twee ondervertegenwoordigde groepen in Den Haag. Onze generatie wordt vaak afgeschilderd als ‘luie millennials’ maar dat is niet zo: alleen al als je kijkt naar de BLM-demonstraties en de klimaatmarsen. Ik dacht: ik probeer het gewoon, dan kan mijn partij nooit zeggen dat “er geen jonge vrouwen van kleur waren.”

Stel, je krijgt een zetel in de kamer. Wat zou je als allereerste willen aanpakken?
Kansenongelijkheid in het onderwijs. Ik heb mazzel gehad. Mijn ouders konden mijn bijles wiskunde niet betalen, maar mijn buurman was docent en wilde me gratis helpen. Daardoor heb ik mijn eindexamen gehaald. Ook heb ik geluk gehad dat mijn leraar in groep 8 geen bevooroordeelde adviezen gaf. Maar dat ik mazzel heb gehad, maakt me ook boos: niemand zou afhankelijk moeten zijn van geluk.

Waarvan kan je niet geloven dat het in 2021 nog bestaat in Nederland?
Dat mensen hun huis niet willen verhuren aan iemand van kleur. Uit recent onderzoek blijkt dat 60 procent van de makelaars bereid is om te discrimineren als de huisbaas dat vraagt. Het verklaart waarom ik na mijn studententijd anderhalf jaar heb gezocht naar een huis, terwijl witte vrienden binnen een paar maanden een huis hadden.

Je bent 26 jaar oud. Wat is het voordeel van jong zijn in de politiek?
Ik weet hoe ik de jongere doelgroep moet aanspreken want ik bén de doelgroep. Ik maak instastories over politiek, maar deel ook foto’s van mijn zusjes. Ik geef een inkijkje in mijn leven omdat het goed is dat politiek wat menselijker wordt.

Krijg je als jonge vrouw in de politiek weleens te maken met seksisme, of valt het allemaal wel mee?
Heel vaak. Ik zit in de gemeenteraad en vaak trekken mannelijke woordvoerders mijn kennis in twijfel. Dan vragen ze of ik de stukken wel heb gelezen en of ik het wel snapte. Niets ten nadele van Lodewijk Asscher, maar ik vind het heel fijn dat de PvdA eindelijk een vrouw aan het roer heeft staan.

Waar zie je jezelf over 10 jaar in de politieke arena?
Ik vind politiek het leukste wat er is, dus ik hoop dat kiezers lang vertrouwen in mij houden. Hopelijk hebben we binnen tien jaar een vrouwelijke premier van kleur − ik wil niet cynisch zijn, maar dat zie ik nog niet snel gebeuren.

De PvdA staat er niet zo goed voor in de peilingen. Mensen hebben hun vertrouwen verloren in de partij. Waarom moeten mensen op jou stemmen en hoe ga je dat vertrouwen terugwinnen?
Veel mensen kijken niet met een positief gevoel terug op Kabinet-Rutte 2. Dat snap ik, maar ik zat toen op de middelbare school. Er is nu echt een nieuwe generatie PvdA’ers. Mensen moeten op mij stemmen omdat ik in staat ben om te verbinden. Toen ik een voorstel indiende dat Zwarte Piet niet meer zou worden gesubsidieerd in Den Haag, ben ik ook koffie gaan drinken met de organisator van de intocht.

Carline van Breugel (26), kandidaat 32 bij D66

VICE: Ha Carline. Waarom is het voor jou zo belangrijk om op het pluche te zitten?
Carline van Breugel: De gemiddelde leeftijd in de Kamer is 48. Zij zijn opgegroeid in een andere wereld, de keuzes die zij maken, slaan daardoor vaak niet bij ons aan. Kijk naar het leenstelsel, dat hebben mensen ingevoerd die allang uit hun studententijd zijn. Als jongeren betrokken waren geweest, hadden we dat kunnen voorkomen. Die stem wil ik voor jongeren zijn.

Wat gaat er nu goed mis in de politiek, als het gaat om jongeren?
Ik word heel kwaad van de eeuwenoude discussie ‘kwaliteit’ en ‘diversiteit’. Als ik pleit voor meer jonge vrouwen of jongeren in de kamer zeggen mensen: ik stem liever op kwaliteit. Dat zeggen mensen nooit als mannen op goede posities zitten. Een eerlijke representatie van jongeren in de Kamer zou 25 zetels zijn. Er zit nu één iemand onder de 30 − je gaat mij niet vertellen dat er niet 25 goeie jongeren zijn, ik ken er genoeg.

De meeste twintigers staan elk weekend dronken in de kroeg. Kan je nog wel alles zeggen of doen als je in de Tweede Kamer komt, en een voorbeeldfunctie hebt?
Veel kamerleden zijn niet zo zichtbaar in de media, maar als jonge vrouw lig je onder een vergrootglas. Ik hou heel erg van dansen in de kroeg, maar ben niet iemand die onder de bar ligt aan het eind van de avond. Maar joh, ik ga echt nog wel naar de kroeg. Waar ik wel moeite mee had, was mijn seksualiteit publiekelijk maken. Ik ben biseksueel, en heb een relatie met een transman. Na de rel rondom Nikkie Tutorials was ik bang voor een krantenkop als: “Kamerlid heeft transgendervriend.” Via het Instagram-account van L’Homo zijn we samen uit de kast gekomen.

Je bent een jonge vrouw in de politiek. Krijg je te maken met seksisme?Heel veel, ik heb onderschat hoe vaak dat gebeurt. Regelmatig word ik door mannelijke politicus ‘schatje’ genoemd en ik krijg vaak ‘complimenten’ over mijn uiterlijk. Om die reden draag ik geen jurkjes meer in zakelijke omgevingen, maar jeans en jasjes. Daarom voel ik me enorm gesterkt dat er zoveel vrouwelijke lijsttrekkers zijn.

Sigrid Kaag is nu natuurlijk lijsttrekker, inspireert dat jou om zelf lijsttrekker te worden?
Dat lijkt me vet, waarom niet? Ik vind Kaag echt een rolmodel, omdat ze laat zien dat ze niet van haar stuk te brengen valt. Aan de andere kant schrik ik ervan hoe vaak bij haar in interviews naar irrelevante dingen wordt gevraagd. Mensen beginnen over haar sneakers, of er wordt vaker gevraagd ‘wat haar man ervan vindt dat ze dit doet’ − bij een man zou zoiets nooit gebeuren.

Niet iedereen heeft een hoge pet op van D66. Mensen zeggen: een hartstikke rechtse elitaire partij die doen alsof ze links zijn. Bovendien heeft D66 zelf het leenstelsel gesteund. Waarom moeten mensen op jou stemmen?
Ja, het is heel stom geweest dat D66 het leenstelsel heeft gesteund. Ik stond vooraan bij het protest dat daar tegen was. Het is tijd voor jonge vrouwen in de politiek en ik heb bewezen dat ik lef heb. Als voorzitter van de studentenvakbond heb ik gesproken voor 40.000 mensen, en ik heb bij televisieprogramma’s laten zien dat ik opkom voor jongeren. 

Ik word geen saaie politicus. Ik ga me uitspreken over dingen als seks en seksuele voorlichting dat meer gericht is op consent, seksueel genot, menstruatie en het vrouwelijk geslachtsorgaan. Ook wil ik stigma’s doorbreken over biseksualiteit en daar meer onderzoek naar laten doen, het is het ondergeschoven kindje in het lhbt-rijtje.

Queeny Rajkowski (32), kandidaat 13 bij de VVD

VICE: Ha Queeny, wat is jouw belangrijkste politieke doel?
Queeny Rajkowski: Dat gaat over emancipatie en discriminatie. In het discriminatie-debat lijkt er alleen ‘voor’ of ‘tegen’ te zijn. Er is geen grijs gebied. Ik geloof dat het grootste deel van Nederland niet bewust discrimineert. Als iemand dat onbewust wel doet, dan wordt-ie gestraft en wordt het gesprek niet meer aangegaan.

Kijk bijvoorbeeld naar Zwarte Piet. Ik denk dat de meeste Nederlanders het niet erg vinden dat dat verandert. Vroeger vond ik het ook een leuk feest, maar gaandeweg dacht ik: dit is niet oké. Maar je bent geen racist als je ooit Sinterklaas hebt gevierd. We moeten mensen nieuwe informatie en inzichten geven, niet gelijk straffen. Ik wil eigenlijk vooral gewoon meer saaie mensen op televisie en sociale media. Die zeggen: het maakt míj niet uit, maar als het jou wel uitmaakt veranderen we het.

Dus jij hebt een saaie mening?
Wat dat betreft ben ik wel saai. Als iemand zich buitengesloten voelt, denk ik: prima, dan pas ik me aan. 

En wat gaat er op het gebied van emancipatie nog mis, volgens jou? 
Ik kan een lijst van honderd dingen noemen, maar ik vind het bizar dat ik voor veel producten meer betaal dan mijn vriend, terwijl we er echt hetzelfde mee doen. Zoals scheermesjes. Ook vind ik het bizar dat wij de anticonceptiepil hebben, maar dat die van mannen nog achterblijft; of dat vaders op de bellijst van de crèche staan en toch moeders worden gebeld. Dat zou ik zeker willen aanpakken, maar ik weet natuurlijk pas na de verkiezingen welke portefeuille ik krijg.

Waar komt jouw strijdvaardigheid vandaan?
Mijn opa’s en oma’s hebben de Tweede Wereldoorlog meegemaakt. Ze zijn bijna allemaal Pools en moesten onderduiken of zijn opgepakt en gevangen genomen. Ik heb meegekregen om elkaar als gelijkwaardig te erkennen en respect te hebben. Het klinkt gek, maar politiek is geen droombaan voor mij. Ik wil onrecht bestrijden en ik denk dat dat het beste kan via de Tweede Kamer. 

Er zijn mensen die zeggen: de VVD heeft er de afgelopen tien jaar een puinhoop van gemaakt. Denk aan de Toeslagenaffaire, de bezuinigingen op de zorg en de groei van kansenongelijkheid. Mocht je een zetel krijgen, hoe ga je die puinhoop opruimen?
Daar ben ik het niet mee eens. We hebben zware tijden gehad om uit de financiële crisis te komen. We moesten op onze uitgaven passen. Dat hebben we gedaan. Daardoor kunnen we nu bijvoorbeeld ondernemers steunen. Er is overigens niet bezuinigd op de zorg. We hebben wel geprobeerd de kosten minder hard te laten stijgen. Liefdevolle zorg is belangrijk, verstandig met geld omgaan ook. Want anders zou je straks de helft van je salaris aan zorg uitgeven en dat kunnen mensen niet betalen.

Bij de toeslagen is veel misgegaan. Dat is enorm pijnlijk. Daar zijn harde conclusies getrokken en daar moet de politiek, alle partijen, nu mee aan de slag. Zodat de overheid weer een menselijk gezicht krijgt en er voor mensen is.

Michantely de Jong (29), kandidaat 6 bij BIJ1

VICE: Hi Michantely, wat zou je onmiddellijk veranderen, als je eenmaal op die zetel zit?
Michantely de Jong: Ik worstel al jaren met depressie dus ik heb ervaren hoe slecht de hulp is. Al bijna anderhalf jaar sta ik op de wachtlijst bij de psycholoog. Vaak heb ik zelf hulp moeten zoeken, werd ik niet teruggebeld en nu sta ik dus al zo lang op de lijst. Ik zou direct de zorg verbeteren.

Wat gaat er nu nog meer goed mis in de politiek?
Dat maatschappelijke kwesties als individuele problemen worden behandeld. Ik wil juist de verbanden zien tussen klimaat, mens en natuur. Neem de klimaatcrisis: dat kan je niet los zien van vrouwenrechten. Vooral vrouwen zijn slachtoffer van klimaatverandering. Als er droogte is of niet genoeg voedsel, vluchten ze en tijdens het vluchten worden vrouwen vaak slachtoffer van seksueel misbruik.

Hoe ga je er met BIJ1 voor zorgen dat jullie stem wordt gehoord, tegenover al die gevestigde partijen?
Als we in de Kamer komen, kunnen ze niet meer om ons heen. We vallen op, omdat we activistisch zijn − de meeste partijen conformeren zich aan de status quo, wij niet. Veel politici praten over mensen, zonder te luisteren naar de mensen waar het over gaat. BIJ1 doet dat wel. Wij gaan in gesprek met sekswerkers, vragen waar zij behoefte aan hebben, terwijl andere partijen keuzes over hen maken alsof het ‘dingen’ zijn.

BIJ1 is best een randstedelijke partij. Waarom zouden ook mensen in Drenthe of Brabant bijvoorbeeld op jou en jouw partij moeten stemmen, eigenlijk?
Onze ambitie is om bruggen te bouwen tussen de randstad en de provincie. We hebben zeker afdelingen buiten randsteden, maar we hopen meer mensen vanuit de provincie te krijgen in de partij. Wees welkom om op mij te stemmen, maar dat hoeft niet per se, we hebben een hele mooie lijst met fantastische kandidaten.

Hoe ga je het vieren als je het schopt tot de Tweede Kamer?
Eerst een paar avonden goed bij slapen en dan gelijk aan het werk. Als we eenmaal in de Kamer zitten, hebben we de middelen om ervaringsdeskundigheid en ideologie te verbinden. Ik zou bijvoorbeeld meer willen weten over het huizenprobleem in Groningen, daar is schade aan de huizen vanwege gaswinning, maar heb nu de tijd en het geld niet om daarnaartoe te reizen.

Kauthar Bouchallikht (26), kandidaat 9 bij GroenLinks.

VICE: Hoi Kauthar, wat is jouw allergrootste politieke doel?
Kauthar Bouchallikht: Rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid. Laatst was ik bij een klimaatdebat met 9 sprekers. 7 waren man, ik was de enige persoon van kleur en onder de 30. We bespreken iets dat iedereen aangaat, maar we missen verschillende perspectieven − het laat zien dat er nog geen gelijkwaardigheid is.

Noem iets waarvan je niet kan geloven dat het in 2021 nog steeds zo is in Nederland.
Dat de grote vervuilers niet betalen, terwijl zij het meest verantwoordelijk zijn. Ik ben bijvoorbeeld mede-eiser in de klimaatzaak tegen Shell. Want come on Shell, hoe kan zo’n miljoenenbedrijf zo weinig belasting betalen en niet snel genoeg vergroenen? We hebben niet veel tijd meer om de klimaatcrisis op te lossen. Bizar dat dat nog steeds niet overal gevoeld wordt: het gaat om onze toekomst.

Waar ben je trots op?
Op mijn 17e heb ik met LAKS een landelijke staking georganiseerd tegen de ophokuren − dat waren de uren dat je in de mediatheek moest zitten zonder docent. Ik was zeventien, we stonden in de krant en ging in gesprek met politici. Toen dacht ik: wow, politiek is de plek waar veel over ons wordt bepaald en samen kunnen we daar invloed op uitoefenen.

Wil je lijsttrekker worden?
Waar ik over tien jaar sta weet ik nog niet, maar wat ik wel weet is dat ik wil blijven samenwerken aan een rechtvaardige en gelijkwaardige samenleving. Ik wil dan zijn waar ik dat met mijn opgedane kennis en ervaring het best kan doen.

Krijg je te maken met seksisme en discriminatie, omdat je een jonge vrouw bent in de politiek?
Ja, je wil m’n Twitter niet zien hoor! Ik krijg te maken met seksisme, discriminatie en islamhaat. Mensen vinden dat ik geen recht van spreken heb, ook omdat ik moslim ben. Ik lees reacties als: “Dit moeten we niet hebben, jij hoort niet in kamer.” Ik denk dan: die kamer is net zo goed van jou als van mij. Mensen zoals ik zijn hier al lang en het is hoogste tijd dat we meepraten.

GroenLinks krijgt vaker het verwijt te idealistisch te zijn, dat de plannen die jullie hebben niet haalbaar zijn, of niet te betalen. Waarom moeten mensen op jou en jouw partij stemmen?
Nou, we hebben gezien wat er gebeurt als rechts te lang aan de macht is: afbreuk van de zorg, de klimaatcrisis en institutioneel racisme wordt niet aangepakt. Ik vind het belangrijk dat we sterker worden op links. Ik geloof in samenwerken en wil die gelijkwaardigheid constant nastreven.

Je bent nummer 9 van de lijst, dus er is een kans dat je op het pluche terecht komt. Hoe ga je het vieren?
Eén grote Zoom Call? Nee, ik ben echt gaar gezoomed. Voor mij gaat het niet alleen om het vieren van piekmomenten, maar juist ook om stil te staan bij momenten dat we er doorheen zitten. En juist beseffen hoe tof het is dat we toch samen doorgaan. Als ik er echt doorheen zit, denk ik aan de Amerikaanse zwarte burgerrechtenactiviste Rosa Parks − zij weigerde in 1955 haar zitplaats in de bus op te geven aan witte passagiers. In de bus was ze misschien wel alleen, maar veel mensen steunden haar. Door haar realiseer ik me dat we er niet alleen voor staan − ook al voelt dat soms wel zo.

Je kan de strijd van Mikal, Carline en Michantely en de uitkomst ervan ook zien in de documentaire Momentum, die dit najaar in première gaat. Houd vooral de Instagram van Momentum in de gaten.