​Zelfrijdende auto’s worden supersaai

Je kijkt hier naar Concept 26, een toekomstvisie van Volvo waarin je ziet hoe superchill je leven gaat worden als we straks zelfrijdende auto's hebben. In de video is te zien hoe je straks gewoon een boek kunt lezen, of televisie kunt kijken op je ingebouwde beeldscherm, terwijl je rijdt. Of eigenlijk, gereden wordt. Er is zelfs een slaapstand waarbij je onderweg naar je werk nog even een dutje kunt doen.

Het enige probleem: dit is helemaal niet hoe zelfrijdende auto's gaan worden. Tenminste, aanvankelijk niet.

De foto van de trendy meneer hierboven spreekt boekdelen, als je het boek zelf even wegdenkt, en zijn handen weer wat dichter bij het stuur legt. Zó wordt zelfrijdend rijden namelijk in de praktijk als het in de nabije toekomst geïntroduceerd wordt: precies hetzelfde als zelf rijden, maar dan zonder echt rijden. "Het is in Nederland vooralsnog niet toegestaan te rijden zonder de handen aan het stuur," schreef de Consumentenbond dit jaar. "Doe je dit toch, dan is dat vergelijkbaar met mobiel bellen achter het stuur. Je kunt er dus een boete voor krijgen."

Kortom: in de begindagen van autonome voertuigen zul je urenlang moeten kijken naar een voertuig dat zichzelf naar zijn en jouw eindbestemming rijdt. Iedereen die ooit vooraan in de bus op weg naar zomervakantie heeft gezeten weet hoe ongelofelijk snel dat gaat vervelen. En dan hoef je er niet eens naar te kijken.

De belofte van zelfrijdend rijden is in die zin een beetje als het schijncomfort van cruise control: ja, je kunt even je voet van het gaspedaal houden maar op hetzelfde moment moet je 'm alsnog de hele tijd in de buurt van de rem houden. Gewoon, voor de zekerheid. Vaak ben je zelfs meer op je hoede als je de cruise control aanzet, omdat je iets wat je hebt uitbesteed – het controleren van je snelheid – tóch in de gaten moet houden.

Na de eerste golf van optimisme, hoor je nu ook steeds meer kritische geluiden. Toen de BBC vorige maand de zelfrijdende auto's van Google uit mocht proberen, noemde ze de technologie "brilliant, but so boring." Ergens is het ook niet zo gek. Wat doe je liever: een uur lang zelf sommen oplossen of een uur lang gefocust kijken naar een computer die die sommen voor je oplost, en ingrijpen als je denkt dat hij een fout maakt? Beide waarschijnlijk niet, maar de tweede optie is ronduit geestdodend.

Er is nu al vrees dat automobilisten straks, beroofd van enige stimuli of echte verantwoordelijkheid, achter het zelfrijdende stuur in slaap gaan vallen. De nieuwe BMW 7-serie gaat piepen als je je handen 15 seconden van het stuur haalt en Mercedes is bezig om speciale wekkersystemen te ontwikkelen die je wakker maken zodra je in slaap dreigt te vallen. Logisch natuurlijk, maar ook heel naar. Het doet een beetje denken aan die ene Black Mirror-aflevering, waarin je verplicht naar reclame moet kijken om 'credits' te verdienen. Een volledig gedisciplineerde mens, die iets wat iedereen saai vindt vooral niet saai mag vinden.

Je hoort er de autofabrikanten zelf niet over, en ook dat is logisch. Ze zijn bezig het idee van de zelfrijdende auto te verkopen aan de politiek en de consument. Dan helpt een glimmende boodschap van futurisme en vooruitgang nu eenmaal beter, verpakt in een stijlvolle video met een dito zakenman.

Hoewel het idee van zelfrijdende auto's geweldig is als alles eenmaal goed werkt, zal het er de eerste tien tot twintig jaar waarschijnlijk wel voor zorgen dat de handeling van autorijden saaier wordt dan ooit: één waarin we wél de prijs van waakzaamheid moeten betalen, maar niet het plezier van het (niet)rijden mogen ervaren.