Wordt het medisch beroepsgeheim afgeschaft? Dat hangt af van je interpretatie

Deze week schreef ik dat de Tweede Kamer stilletjes het medisch beroepsgeheim had afgeschaft. Daarop volgde iets wat NOS op 3 "paniek op Facebook" noemt en ik zou die paniek hebben veroorzaakt met een bewering die het NRC bestempelt als "grotendeels onwaar." Daar wil ik wel even op reageren.

Laten we eerst een aantal feiten bekijken.

Honderd procent van de inwoners van Nederland heeft verplicht een zorgverzekering bij een zorgverzekeraar. Honderd procent van de inwoners van Nederland heeft een patiëntendossier vol vertrouwelijke informatie over hun gezondheid.

Combineer deze twee feiten met het wetsvoorstel wat afgelopen dinsdag door de Tweede Kamer is aangenomen en het resultaat is dat honderd procent van onze patiëntendossiers binnenkort zonder toestemming door zorgverzekeraars gecontroleerd mag worden als er vermoedens bestaan van fraude – mits wet 33980 aangenomen wordt door de Eerste Kamer.

Laten we nu kijken naar een aantal manieren hoe je dit kan interpreteren.

De zorg die artsen aan hun patiënten geven, komen terecht in het patiëntendossier en het patiëntendossier valt onder het medisch beroepsgeheim. Als verzekeraars, na het aannemen van dit wetsvoorstel, bij verdenking van fraude het patiëntendossier van iedereen mogen checken, dan kun je spreken van het afschaffen van het beroepsgeheim.

Dat is mijn interpretatie. Is die "grotendeels onwaar"?

Je kan dat zo interpreteren, zoals het NRC dat doet in hun factcheck.

Je kan ook, zoals minister Edith Schippers, de interpretatie hebben dat er "een balans gevonden [is] tussen de belangen van de verzekerde, de zorgaanbieder en de zorgverzekeraar."

Of je kan, zoals NOS op 3, de interpretatie hebben dat alles oké is omdat verzekeraars "al tientallen jaren in het verdachte deel van je dossier mag kijken."

Een andere geldige interpretatie, zoals die van de NOS, nu.nl en RTL Nieuws, is dat het meest belangrijke aan dit wetsvoorstel het feit is dat "verzekeraars na drie maanden alsnog melden dat ze een deel van het dossier hebben bekeken."

Allemaal prima interpretaties van de feiten.

Er is alleen één probleem met bijna alle bovenstaande interpretaties. Ze gaan voorbij aan het gevoel dat deze wetswijziging oproept. Het gevoel van onbehagen dat zorgverzekeraars steeds meer mogelijkheden krijgen om privé-informatie in te zien. Het gevoel van verontwaardiging dat het belang van zorgverzekeraars om fraude op te sporen zwaarder weegt dan de privacy van honderd procent van de Nederlanders. Gevoelens die niet alleen ik kreeg bij het horen van dit wetsvoorstel, maar ook alle duizenden mensen die dat gevoel oprecht bezorgd hebben gedeeld via sociale media.

Laten we daar dus ook even naar kijken.

Want is het gevoel dat al die duizenden mensen krijgen van het feit dat zorgverzekeraars al sinds 2011 in hun medische gegevens mogen kijken en het feit dat die mogelijkheden nu waarschijnlijk worden uitgebreid grotendeels onwaar?

Nee.

Is het een geruststelling dat dit alleen in het 'uiterste geval' wordt ingezet, onder begeleiding van een arts die in dienst is van de 'gedupeerde' zorgverzekeraar en dat de zorgverzekeraar daar binnen drie maanden melding van moet van maken?

Nee.

En voelt het echt als "veel geschreeuw, weinig wol" dat een industrie die de afgelopen jaren gemiddeld meer dan een miljard euro winst per jaar heeft gemaakt zich steeds veeleisender ten opzichte van patiënten en artsen opstelt?

Nee.

Oké, ik begrijp dat sommigen de kop "De Tweede Kamer heeft gisteren stilletjes het medisch beroepsgeheim afgeschaft" ongenuanceerd vinden. Sommigen zullen het afdoen als een kanon om een mug dood te maken. Maar als de Tweede Kamer een kanon van een wetswijziging inzet om een mug van een fraudeprobleem te bestrijden, dan lijkt me dat middel enigszins gerechtvaardigd.

Als je het eens bent met deze interpretatie en mijn zorgen deelt over het afkalven van het medisch beroepsgeheim, kan je hier informatie vinden over welke senatoren je nog zou kunnen overhalen om tegen dit voorstel te stemmen.