Wat gebeurt er met ons na de dood? Iemand stopt met ademen en het hart stopt met pompen van bloed; dat noemen artsen "klinisch dood". Het biologische proces van ontbinding – van cellen, organen en hersenweefsel – geeft het signaal dat het definitieve en onomkeerbare einde is gekomen.Maar wat als dat niet echt het einde is? Twee nieuwe studies beweren dat honderden genen na de dood nog tot expressie komen, en in sommige gevallen zelfs actiever zijn na de dood. Dit kwam als een verassing voor de onderzoekers, omdat forensisch pathologen altijd hebben gedacht dat de genactiviteit postmortem vermindert, en aan de hand daarvan berekenen ze de tijd van overlijden.Volgens de hoofdauteur van beide artikelen, microbioloog Peter Noble van de Universiteit van Washington, kan de ontdekking van "niet-dode" genen helpen bij de conservatie van organen bestemd voor transplantatie. De twee studies, momenteel beschikbaar op bioRvix, hebben echter nog geen peer review ondergaan.Noble zegt dat zijn meest recente onderzoek was geïnspireerd op een drie jaar oude studie gepubliceerd in het tijdschrift Forensic Science International. Hierin werden genen beschreven die actief bleven in menselijke lijken, tot 12 uur na de dood.In deze twee recente studies werden niveaus van messenger RNA (mRNA) gemeten in het weefsel van recent overleden muizen en zebravissen. Omdat mRNA een belangrijke rol speelt in genexpressie, kunnen hogere niveaus van dit molecuul wijzen om meer genetische activiteit.In een van de studies hebben Noble en zijn collega's meer dan 1.000 genen kunnen identificeren die na de dood nog tot expressie kwamen. In totaal bleven 515 muisgenen tot twee dagen na de dood actief. In de zebravis bleven 548 genen tot vier dagen na de dood actief."Het is een experiment uit nieuwsgierigheid naar wat er met je gebeurt wanneer je dood gaat," vertelde Noble aan Science Magazine.Een van de meest verassende vondsten was echter dat honderden genen zelfs actiever leken te worden, binnen 24 uur na de dood van de dieren. Noble denkt dat voor veel van die genen de activiteit werd onderdrukt tijdens het leven van het dier, en dat die pas na de dood vrij zijn om te "ontwaken."Het team vond ook dat veel van de genen die na de dood actief bleven normaalgesproken betrokken zijn bij embryonale ontwikkeling. Dit leidde tot de theorie dat levensvormen in de vroege ontwikkeling veel gemeen hebben met ontbindende lijken.Andere geïdentificeerde genen werden geassocieerd met de groei van kankercellen. De onderzoekers geloven dat de activatie van kanker-gerelateerde genen postmortem voor een deel kan verklaren waarom ontvangers van een orgaan na de transplantatie meer kans hebben op het ontwikkelen van kanker. Dit werd altijd toegeschreven aan de immunosuppressiva die ze meestal voorgeschreven krijgen. Er moet wel nog veel meer onderzoek gedaan worden voordat dat vermoeden bevestigd kan worden."Omdat onze resultaten laten zien dat het systeem nog geen equilibrium heeft bereikt," speculeert een van de studies, "zou het interessant kunnen zijn om naar de volgende vraag te kijken: wat zou er gebeuren als we het overlijdensproces tot stilstaan kunnen brengen door de weefsels van voedingsstoffen en zuurstof te voorzien? Het zou kunnen dat de cellen weer tot leven gebracht kunnen worden. Misschien zullen de cellen wel differentiëren in iets compleet nieuws, of helemaal stoppen met differentiëren, zoals bij kanker."Naast nieuwe waardevolle inzichten in voor orgaantransplantaties, hopen de onderzoekers dat hun resultaten ook gebruikt kunnen worden door forensisch onderzoekers om de tijd van overlijden beter te kunnen berekenen. Dit is blijkbaar moeilijker dan het lijkt."In de hoofdlijnen geeft deze studie vooral inzicht in leven na de dood," zegt Noble
Advertentie
Advertentie