Wetenschappers haalden het HIV-virus uit een menselijk genoom

Als een retrovirus schrijft het HIV-virus zichzelf in het genoom van de mensen die het infecteert. Daardoor worden de cellen van een persoon geprogrammeerd om meer virussen te maken en zo blijft iemand dus geïnfecteerd. Maar een niew genoomaanpassingstechniek heeft het virus voor de eerste keer succesvol in een menselijke cel uitgeroeid. Uiteindelijk zou het kunnen functioneren als het belangrijkste onderdeel van een nieuwe HIV-behandeling.

Tot dusver waren echte genezingen en vaccins tegen HIV nog niet binnen bereik (op een paar uitzonderlijke gevallen na dan waarbij er gebruik gemaakt werd van beenmergtransplantaties). Niet in het minst is de behandeling zo lastig omdat het virus het RNA van een cel infecteert waardoor besmette cellen het virus in de genetische code van een slachtoffer implementeren. Dat is waar de nieuwe techniek, ontwikkeld door Kamel Khalili en Wenhui Hu van Temple University in Philadelphia, ingrijpt.

De oplossing werkt in een bepaalde mate als het virus zelf. Maar in dit geval wordt het RNA gebruikt om de cel te herprogrammeren en om het virus als het ware uit de cel te schrijven.

Khalili en zijn team kunnen een streng van 20-nucleotiden dat ook wel 'gids RNA' wordt genoemd in een cel stoppen. Hiermee wordt de genetische code van HIV gedecteerd en maakt het los van het genoom en zorgt er voor dat het lijkt alsof het virus nooit heeft bestaan. Het team heeft de behandeling tot nog toe toegepast op t-cellen, en andere menselijke cellen van het immuunsysteem, die in het lab werden gehouden.

"We ontdekten dat [de therapie] het HIV-1 genoom elimineert en behandelde cellen heel specifiek en efficiënt immuun maakt tegen HIV-1 reactivatie en infectie," schreef Khalili in Proceedings of the National Academy of Sciences. "De eigenschappen van deze therapie kunnen een haalbaar pad vormen naar een permanent of 'steriel' HIV-1 geneesmiddel, en misschien kan het zorgen voor een middel om andere pathogene virussen uit te roeien."

Het moge duidelijk zijn dat dit onderzoek nog in de kinderschoenen staat. Het is één ding om HIV uit een aantal cellen te verwijderen in een laboratorium, maar weer iets heel anders om hetzelfde te doen bij een levend mens. Desalniettemin is een het een veelbelovende stap die HIV bij de bron aanvalt. Iedere behandeling die letterlijk HIV verwijdert uit het genoom is waarschijnlijk effectiever dan andere, bestaande middelen. Zelfs met antiretrovirale drugs blijft er een klein 'reservoir' van HIV achter in het lichaam die zich zal ontpoppen op het moment dat iemand stopt met het nemen van medicijnen. Iemand kan op dit moment dus nog niet echt genezen van HIV.

Er zijn natuurlijk een aantal problemen die zich kunnen voordoen bij deze toekomstige behandeling. Het zou kunnen dat het "gids RNA" meer verwijdert dan de genetische code waarin het HIV zich heeft versleutelt wat weer ernstige problemen en mutaties zou kunnen opleveren. HIV is daarnaast ook ontzettend variabel - het virus muteert heel vaak - en dit is dan ook één van de redenen waarom het zo moeilijk is om een vaccin te ontwikkelen. Het zou dus zo kunnen zijn dat je een geïndividualiseerde set van gids RNA zou moeten ontwikkelen voor iedere patiënt. Dit proces zou uiteraard een brede toepasbaarheid belemmeren.

Als alle hordes toch genomen kunnen worden en het HIV succesvol verwijderd is uit de cellen van iemands lichaam - misschien wel in samenwerking met al bestaande behandelingen - zou iemand, in theorie, genezen zijn van het virus.

"We willen iedere kopie van HIV-1 van de patiënt elimineren. Dat zal AIDS echt genezen," zei Khalili in een statement. "Ik denk dat deze technologie de manier is waarop we het kunnen doen."

In ieder geval lijkt het er steeds meer en meer op dat alles wat met een genoom gedaan wordt ook ongedaan gemaakt kan worden. De genetische code waarmee we worden geboren, en degene die we uiteindelijk overhouden na een reeks mutaties en virussen, zal binnenkort misschien ook aangepast worden.

Je kan hier binnenkort trouwens hartstikke leuk stage komen lopen. Klik hier voor meer info of mail meteen naar alejandro.tauber@vice.com.