FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

’s Werelds grootste radiotelescoop is nu actief

Vergeleken met China’s FAST telescoop is de Arecibo-schotel een kleintje.

Beeld: CCTV News/YouTube.

Tot nu toe is 2016 een heel succesvol jaar geweest voor het Chinese ruimteprogramma. Het land heeft al een satelliet gelanceerd die naar donkere materie gaat zoeken en een andere is een communicatiesysteem gebaseerd op kwantummechanica aan het testen. Ook hebben de Chinezen hun plannen gepresenteerd om naar zowel Mars als de achterkant van de maan te gaan. En daar komt nog bij dat er een compleet nieuwe Lange Mars-raket is gelanceerd die in de toekomst Chinese astronauten naar het pas gelanceerde ruimtestation Tiangong-2 gaat brengen.

Advertentie

In negen maanden tijd heeft het Chinese ruimteprogramma al meer vooruitgang geboekt dan andere ruimteprogramma's in meerdere jaren behalen. En de komende tijd lijkt die ontwikkeling zich in ieder geval door te zetten.

In juli dit jaar is ook de bouw van een nieuwe radiotelescoop afgerond. De 'Five-hundred-meter Aperture Spherical Telescope' (FAST) is de grootste radiotelescoop ter wereld en afgelopen zondag is de FAST voor het eerst aangezet. Dit is het begin van een spannend nieuw tijdperk in voor de Chinese astronomie.

"De FAST heeft als doel te kijken naar hoe het universum zich ontwikkelt" zei Qian Lei, onderzoeker bij de Chinese Academie van Wetenschappen.

De bouw van de telescoop met de bijnaam Tianyan, of 'Oog van de Hemel', begon vijf jaar geleden in Zuidwest-China. Een natuurlijk reservoir daar bleek een perfecte plek voor de gigantische schotel. Wel moesten 9.000 mensen in de omgeving hun huizen verlaten om radiostoring te voorkomen. Oorspronkelijk waren de verwachtte kosten rond de 100 miljoen dollar, maar tegen de tijd dat alles klaar was, had China 180 miljoen in het project gestoken.

Met een diameter van 500 meter is de FAST-radiotelescoop zo'n 200 meter groter dan de Arecibo in Puerto Rico, die al sinds 1963 actief is. Evenals Arecibo is de FAST een telescoop met een vaste schotel. Dat betekent dat alleen de ruimte direct boven de schotel te observeren is, maar de telescoop kan wel op verschillende afstanden in de ruimte scherpstellen.

Advertentie

Vergeleken met Arecibo, kan deze gloednieuwe radiotelescoop bijna drie keer zoveel van de ruimte observeren, met een twee keer zo grote gevoeligheid. Ook kunnen de observaties tien keer zo snel worden uitgevoerd in vergelijking met de radiotelescoop in Puerto Rico.

Voor astronomen kon de constructie van de FAST niet snel genoeg gaan. Arecibo wordt al jaren geplaagd door financiële problemen en de toekomst van die schotel is zeer onzeker. Het verlies van de Arecibo-telescoop zou een grote klap zijn voor SETI en de astronomie in het algemeen. Hoewel de FAST-telescoop een deel van het werk van de Arecibo zou kunnen overnemen, is dat niet helemaal de bedoeling. De twee telescopen hebben namelijk niet hetzelfde doel.

De FAST-telescoop tijdens de bouw. Beeld: Wikimedia Commons

De Arecibo wordt vooral gebruikt voor het opvangen van buitenaardse signalen en het zoeken van grote asteroïden die de aarde zouden kunnen raken. De FAST gaat daarentegen vooral gebruikt worden om de evolutie van het universum te onderzoeken. Dat doen de wetenschappers door te kijken naar waterstof, het meest veelvoorkomende element in het universum en het materiaal waar sterren voor het grootste deel van gemaakt zijn. FAST zal ook gaan kijken naar pulsars, de restanten van dode sterren. Deze kunnen ons ook meer vertellen over de gravitatiegolven die door zwarte gaten worden uitgestoten.

"In theorie, als er buitenaardse beschavingen zijn, dan zullen we signalen opvangen die erg lijken op het signaal dat we ontvangen wanneer een pulsar onze kant op komt," zei Qian.

De eerste tests van FAST waren bemoedigend. Een recente test detecteerde bijvoorbeeld een pulsar die 1.351 lichtjaren van ons vandaan staat, terwijl FAST nog lang niet op volledige capaciteit draait. Een rapport van Caixin, een persbureau in Peking zegt dat het volledig operationeel krijgen van de telescoop wel honderden astronomen vereist, maar het land heeft er tot nu toe nog maar 50 weten te strikken.