We vroegen Maurice de Hond om nogmaals de toekomst te voorspellen

Maurice de Hond is in tegenstelling tot wat veel mensen denken geen lul.

Dat eerste weet ik omdat ik verschillende mensen om me heen heb gepeild naar hun mening over Maurice de Hond, het tweede omdat ik hem onlangs sprak over de toekomst. Hij had er – net als in 1995 – een hoop zinnigs over te zeggen. Ik heb de meest zinnige uitspraken hieronder gecategoriseerd op een rijtje gezet voor jouw leesplezier. En wellicht om je alvast voor te bereiden. De man weet van toekomst.

Een tijdje geleden verbaasde ik me (samen met heel veel andere mensen) over een oude video waarin Maurice de Hond tegenover Sonja Barend een hoop dingen over het internet voorspelde die nu werkelijkheid zijn geworden. De video was in 1995 opgenomen naar aanleiding van zijn boek Dankzij de snelheid van het licht, waarin hij allerlei voorspellingen deed over de toekomst van het toen kersverse internet. Die voorspellingen bleken na het lezen van zijn boek verbijsterend accuraat – de man had dingen als YouTube, Netflix en Skype feilloos voorspeld. Als investeerders toen naar hem hadden geluisterd, waren ze waarschijnlijk steenrijk geweest.

Ik ben af en toe zelf verbaasd als ik het lees. Maar het advies van de auteur lijkt me inderdaad wel een goeie. https://t.co/Je5nDCzina
— Maurice de Hond (@mauricedehond) June 27, 2016

Maurice tweette over het artikel dat hij "af en toe zelf verbaasd" was als hij het terugleest. Niet lang daarna kreeg ik een mailtje met een uitnodiging om een keer verder te praten. Ik kon die mogelijkheid om het Orakel van Buitenveldert te spreken niet aan me voorbij laten gaan. Ik wilde weten wat hij te zeggen had over onze toekomst, want uit het verleden blijkt dat het een goed idee kan zijn om ernaar te luisteren. En wellicht zelfs lucratief.

Lees een aantal van zijn voorspellingen hieronder samengevat in wat categorieën, want het gesprek duurde 2,5 uur en dit is niet Zomergasten.

OVER TOEKOMST VOORSPELLEN

"Wat ik vaak merk bij veel mensen die voorspellen, mensen als bijvoorbeeld Chriet Titulaer destijds, is dat ze zich teveel op de technologiecomponent gooien – terwijl het juist goed kan zijn om de functionele kant te bekijken. In 1903 voorspelden mensen dat we tegen deze tijd allemaal over onze eigen vliegende auto zouden beschikken om overal in de wereld naar toe te kunnen vliegen. Dat is niet uitgekomen, maar met alle goedkope vliegtuigmaatschappijen is de functie er wel. Iedereen kan vliegen. Het is daarom goed om weg te blijven bij de specifieke technologie; het beperkt je denken als je je aan de technologie gaat houden."

"Als je uitgaat van basisbehoeftes en naar de technologische ontwikkelingen kijkt, los van de kaders waarin je opgegroeid bent en los van waardeoordelen, dan volgt eigenlijk alles daaruit heel logisch."

VIRTUAL REALITY IS MAAR EEN TUSSENFASE

"Wat ik in 1995 voorspelde is dat we onze zintuigen digitaal zouden kunnen verplaatsen. Met onze ogen en oren en mond lukt dat nu aardig. Maar we komen steeds dichterbij het punt dat we ál onze zintuigen digitaal kunnen verplaatsen. VR is nog een eerste tussenvorm. In VR zie je opgenomen zaken, een digitale film met meer aspecten. Als ik over de Grand Canyon vlieg, dan bevind ik me virtueel in een situatie uit het verleden. Maar als ik mezelf nou kan verplaatsen naar Times Square zoals het nu is, maar ook ervaren wordt alsof ik daar echt ben, dan heb je de ultieme situatie gecreëerd van overal aanwezig zijn – iets waar we vanaf de telefoon voortdurend naartoe gewerkt hebben."

HET EINDE VAN HET BEELDSCHERM

"Tien miljoen Nederlanders kijken nu via de televisie in het stadion naar Daphne Schippers, maar dat kan best acht niveaus dieper. Dat hangt samen met het feit dat we los gaan komen van het scherm. Het scherm is nu onze toegangspoort tot de virtuele wereld. Als dat scherm verdwijnt, dan krijgen we een totaal andere manier om die virtuele wereld tot ons te nemen. Of dat via een contactlens of een implantaat gaat durf ik niet te zeggen, maar dat is ook onbelangrijk. De basisbehoefte is om op allerlei manieren te ontsnappen aan onze fysieke beperkingen en dat lukt steeds beter. Entertainment is daar ook vaak op gericht."

"Het is vergelijkbaar met de uitvinding van de HDR, dat was een fantastische uitvinding, maar ik gebruik de HDR's die ik 15 jaar geleden kocht niet meer omdat ik alles kan streamen. Ik kocht met de HDR's de vrijheid om te kijken wanneer ik wil, en diezelfde vrijheid wordt nu anders bediend."

"Mensen voorspellen vaak één component, maar vergeten dat er zes of zeven andere componenten parallel ook aan het veranderen zijn, waardoor de context voor die andere componenten anders worden."

NIEMAND LEERT MEER TALEN

"Ik hoorde laatst van iemand die zei dat hij ergens was in Amerika, bij een laboratorium, en hij kreeg een koptelefoon op, daar sprak iemand in taal 1 en hij hoorde gewoon taal 2. Een op een. Weliswaar met een kleine vertraging, maar een apparaat had een vertaler overbodig gemaakt."

"Stel nou dat zoiets massaal beschikbaar is in alle talen. Waarom zou ik dan nog een andere taal moeten leren? Voor als het internet uitvalt? Wij kunnen niet meer voor ons eigen eten zorgen, maar we zeggen nu toch ook niet dat we moeten leren slachten omdat er een kans is dat slagers gaan staken?"

ONZE IDEEËN WORDEN DE INDUSTRIE

"Productie gaat natuurlijk terugkomen naar de plek waar je consumeert. 3D-printen is nog maar het begin, tot op het punt dat het produceren zelf bijna onzin is. Als je thuis of in de buurt goedkoper dingen kan produceren dan in China, dan laat je het niet meer uit China komen."

"Het is niet alleen het virtueel verplaatsen van zintuigen, maar het teleporteren van ideeën. Je ideeën kunnen fysiek op andere plekken gecreëerd worden. Dat gebeurt feitelijk al met open source, maar dat gaat met fysieke componenten ook ontstaan."

"Alles van jou wordt in feite plaats- en tijdsonafhankelijk. Je zintuigen zijn dat voor een deel al, maar als je ideeën onafhankelijk van jou kunnen bestaan wordt nog sterker zo."

OVER DE TOENEMENDE HOEVEELHEID CREATIEVEN

"Wat je daarvoor nodig hebt en dus ook in steeds grotere mate ziet, is dat jongeren steeds meer ontdekken dat de dingen die ze buiten school doen – programmeren, fotografie, films maken, gamen, sport, hobby's – ook vallen onder specialisatie, waar je beroepshalve later veel mee kunt doen. Onderwijs op de oude manier wordt steeds onbelangrijker. Je krijgt dus veel meer creatieven en het aantal succesvolle dropouts zal alleen maar toenemen."

"Het is natuurlijk wel belangrijk je je ideeën optimaal moet kunnen overdragen: oraal, geschreven, in film en digitale presentatie. Dus dat is iets wat je vanaf dag één moet leren: helder communiceren wat je denkt of vindt."

OVER DE ECONOMIE (DIE OP INSTORTEN STAAT)

"Wat je nu ziet is dat alle systemen uit het verleden onderuitgehaald worden, of dat zelfs al zijn. Maar die oude systemen houden zichzelf krampachtig in stand en dat gaat natuurlijk met een knal onderuit. Dat is onafwendbaar, dat bewijst de geschiedenis. Er komt iets en later zullen we dat dan 'een revolutie' noemen. Dit is niet geleidelijk te doen."

"Er is een groot gebrek aan flexibiliteit: in de politiek, in Europa. Het zijn top-downsystemen die zich krampachtig in die top-downstructuur houden, terwijl die structuur al einde oefening is."

"De pijlers zijn al weg, maar er is een aardbeving nodig om de hele structuur in te laten storten. Wat ik denk is dat er een chaotische tussenfase komt, waarin een aantal modellen zich zullen ontwikkelen die op een gegeven moment de bovenhand zullen krijgen. Die winnende modellen zullen ongetwijfeld gebaseerd zijn op controle van onderop."

"Er bestaat hiervoor geen tussenvorm. Dit soort veranderingen zullen dus ontstaan vanuit meer revolutionaire manieren dan uit geleidelijke."

OVER HET FALEN VAN HUIDIG ONDERWIJS

"We zitten kinderen en jongeren in de weg door ze veel dingen te leren die binnenkort al totaal irrelevant zijn. Alles wat je op school in je hoofd moet stampen zit al in je smartphone. Je moet vooral leren creatief problemen op te lossen en je talenten te ontdekken en ontwikkelen. Vroeger moest je voor je rijbewijs ook leren hoe je je auto moest repareren, nu zou iedereen voor dat deel zakken. Het is irrelevant geworden. Zoals een kapitein op de grote vaart geen sterren meer hoeft te schieten, want hij heeft nu gps."

"Het grootste probleem met het basisonderwijs is dat kinderen worden georganiseerd op leeftijd en niet op niveau. Door technologie daarbij te betrekken kan je dat veel beter organiseren. In de vorige eeuw was dat begrijpelijk maar het is nu niet meer relevant. Je moet kinderen veel projectmatiger per niveau indelen en op die manier vaardigheden laten opdoen. De leraar, die nu zo veel tijd kwijt is met het fabrieksmatig nakijken van werk wordt hierdoor ook ontlast, waardoor deze zich veel meer kan richten op persoonlijke begeleiding."

"In het middelbaar- en hoger onderwijs zijn de problemen hetzelfde. We zijn leerlingen aan het voorbereiden op het verleden en niet op de toekomst."

OVER HET ULTIEME NUT VAN TECHNOLOGIE

"De technologische ontwikkelingen van de afgelopen 25 jaar betekenen de ultieme emancipatie van de burger. Dat betekent dat de burger tot zijn maximale ontplooiing kan komen. Hij beschikt over alle informatie, kan met iedereen in contact komen. Wordt dus niet meer beperkt door de structuren waar hij in zat. Die structuren waren in het verleden nodig om dingen mogelijk te maken, maar die structuren zijn steeds minder noodzakelijk en dat betekent dat de burger tot zijn maximale recht kan komen."

"Nu hebben we een politiek stelsel waarbij je steeds kan zeggen: wat ze daar in Den Haag aan het doen zijn, komt niet door mij. Ik heb dan misschien wel op een van die twee regerende partijen gestemd, maar ik wilde bijvoorbeeld niet dat ze samen gingen regeren en sta niet achter de meeste besluiten die ze nemen. Zo hebben we dus een systeem waarbij we alles wat er gebeurt van ons af kunnen zetten en kunnen zeggen dat we daar niet verantwoordelijk voor zijn."

"Maar op het moment dat je als burger tot maximale zelfontplooiing kan komen en het gevoel hebt dat er een systeem is waar je echt invloed op kan hebben, ook als er besluiten worden genomen die niet de jouwe zijn, dan krijg je een bestuursvorm waar je veel meer vertrouwen in hebt dan de huidige en een die ook past bij deze tijd en bij de beschikbare technologie."

"Dit zal ervoor zorgen dat mensen meer gaan accepteren dat andere mensen op andere manieren leven, omdat ze minder gehinderd worden door anderen."

OVER EEN ALTERNATIEF POLITIEK STELSEL

"Politiek gaat om draagvlak organiseren. En dat is nu helemaal niet, je hoeft alleen maar 76 zetels in de Kamer te hebben om een besluit te krijgen, ongeacht wat de burgers daarover denken."

"Als je nou het volgende zou doen in Nederland: je kiest de premier en je kiest de Kamer. De premier om te regeren en de Kamer om te controleren. De premier kiest zijn eigen regering. De Kamer heeft het mandaat om te controleren."

"Nou, de premier die doet voorstellen aan de Kamer en de Kamer zegt ja of nee. Meer is hun rol niet. Ze regeren niet mee."

Daar waar ze er niet uitkomen, is het moment dat een van de twee het mandaat blijkbaar verkeerd interpreteert, want een van de twee kan maar gelijk hebben. Op dat moment kan de regering zeggen 'oh Kamer, wil je het niet accepteren, dan leggen we het voor aan het volk.' Met een vrij eenvoudig referendumstelsel."

"Dat betekent niet dat we elke week referenda hebben, want beiden weten wat er ongeveer onder de bevolking leeft. Ze zullen dat dus mee laten wegen in hun voorstellen. Ze zullen in hun proces dus veel meer bezig zijn met het organiseren van draagvlak onder de bevolking."

"En tenslotte kan er ook nog een correctief referendum plaatsvinden als er iets door de Kamer wordt aangenomen, wat door het volk massaal wordt afgewezen. Dan moet echt de helft plus 1 van alle opgekomen kiezers bij de Tweede Kamerverkiezingen tegen zijn. En anders wordt het niet gecorrigeerd."

"Dan heb je dus nog wel iets van een vertegenwoordigende democratie, maar wel met de bevolking als belangrijkste driver."

BONUSVOORSPELLING: (DE ONDERGANG VAN) POLITIEK IN NEDERLAND

"Het zittende kabinet noemt zich een hervormingskabinet, het meeste was bezuinigen maar dan met een andere titel, maar goed, het meest belangrijke wat ze echter hadden moeten hervormen was het politieke stelsel. Dat had trouwens geen enkele financiële gevolgen gehad."

"Wat je nu zeker weet, maart 2017 zijn de verkiezingen, daarna komen we in een fase die waarschijnlijk erger is dan wat nu in Spanje aan de gang is. De regering die we dan kunnen vormen, kan alleen gevormd worden met minstens vier partijen."

"Want de eerste kamer heeft geen meerderheid van drie partijen, en er kan in 2017 geen regering gevormd worden als er geen meerderheid in de eerste kamer is. Als het een beetje ongelukkig uitpakt, kan het zelfs alleen met vijf partijen."

"Daarbij weet je ook nog dat het geen regering zal zijn waar de PVV in zal zitten, want er zijn geen drie partijen te vinden die met de PVV willen samen werken. Die wordt dus uitgesloten van regeringsdeelname. Dit is geen waardeoordeel, maar gewoon kijken naar de feiten."

De PVV gaat een goede uitslag maken. Wordt vrijwel zeker de grootste of een na grootste partij. Denk je eens in, wat de aanhangers van de PVV dan voelen, die zich toch al achtergesteld voelen, als er een vierpartijenregering komt, terwijl de PVV daarin niet vertegenwoordigd is. En zo'n vier- of vijfpartijenregering kan dan ook nog moeilijk tot besluiten komen."

"In 2019 zijn pas weer Eerste Kamerverkiezingen, en de vraag is of die dan veel oplost inzake die fragmentatie van ons politieke landschap. Dus je weet al zeker dat we na maart 2017 qua politieke slagvaardigheid een grote stap achteruitgaan met een forse onvrede onder een groot deel van de kiezers. Een situatie die we in veel andere landen van Europa ook zien. Kijk naar Brexit, naar Frankrijk, Italië, Spanje, Griekenland en wat er in Duitsland gaat gebeuren. En dat dan in een wereld waar de onrust aan het toenemen is en het veiligheidsgevoel afneemt."

"We zitten nu in een pre-revolutionaire fase. Dat hoeft niet te zijn dat we met hooivorken naar Den Haag lopen, want revolutie kan je op heel veel manieren definiëren, maar het gaat in een van die landen natuurlijk onderuit en dan verdwijnen de vormen van stabiliteit in Europa en dan wordt het een domino-effect."

"Je ziet dat het proces wat er op het niveau van de Staat gebeurt voor mijn dagelijks leven steeds irrelevanter lijkt te worden. De ideologische kaders waarin politieke partijen opereren zeggen niemand meer wat. Vroeger was het zo dat ik van een Katholiek persoon wist welke partij hij zou stemmen, welke krant hij las, van welke omroep hij lid was, ik kon alles meteen invullen."

"Nu kan het zijn dat je opvattingen over migranten hebt zoals de PVV, over het milieu zoals GroenLinks, en over de economie zoals de VVD. Alle combinaties komen nu voor."

"En vervolgens gaan we de structuur bij verkiezingen weer in de oude vormen gieten en zijn we verrast dat mensen alle kanten op stemmen en dat ze een dag na de verkiezingen eigenlijk al weer spijt hebben!"

"Dat wat ze hadden moeten hervormen, namelijk het politieke stelsel, dat doen ze niet omdat ze allemaal bij mogelijke veranderingen alleen denken: wat betekent die voor onze partij, voor mij. En dan krijg je natuurlijk nooit de benodigde twee derde meerderheid. We zijn zo ongeveer het enige land buiten Noord-Korea waar we onze burgemeester niet zelf mogen kiezen, omdat ze dat in 1848 zo hebben vastgesteld."

"Het mag de naam democratie niet hebben."