We hebben vijf jaar om te stoppen met het bouwen van koolcentrales

De conclusie van een grensverleggend onderzoek naar koolstofuitstoot is redelijk angstaanjagend: tegen de tijd dat het 2018 is, kunnen we nergens ter wereld nieuwe auto's, scholen, fabrieken of elektriciteit centrales meer bouwen, tenzij er een koolstofneutrale vervanging voor wordt gevonden. Anders zullen de broeikasgassen de temperatuur over de gehele wereld met twee graden Celsius verhogen, waardoor de overlevingskans van veel mensen op de wereld wordt bedreigd.

Elke klimaatexpert zal je vertellen dat wanneer het gaat om koolstofuitstoot we bijna uit onze voegen groeien – er kan namelijk maar zoveel ton koolstofdioxide de atmosfeer ingepompt worden voordat het wereldklimaat oververhit raakt. De temperatuur is sinds de pre-industriële tijd al met 0.85 graden Celsius gestegen en dit wordt elk jaar alsmaar meer. Niemand is er van overtuigd dat een stijging van twee graden Celsius veilig is, per se. Het is echter altijd veiliger dan het nog verder te laten stijgen en te riskeren dat we de controle over de opwarming van de aarde volledig verliezen.

Afgelopen jaar heeft het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) voor het eerst een rapport opgesteld met een wereldwijde koolstofbegroting. Het rapport stelde dat we vanaf 2014 ongeveer 1.000 biljoen ton aan CO2 kunnen veroorloven. Het komt er in andere woorden op neer dat onze auto's, fabrieken en energiecentrales maar 1.000 biljoen ton (1.000 Gt, gigaton) aan CO2 kunnen uitstoten in de atmosfeer. Dit alles om de kans te vergroten dat we de opwarming van de aarde onder twee graden houden.

Wanneer we in overweging nemen dat er de afgelopen jaar 36 gigaton aan CO2 de atmosfeer is ingepompt dan lijkt de 1.000 gigaton een flinke begroting. Het lijkt er dan zelfs op dat we nog ruimte over hebben.

Maar misschien hebben we dat ook niet.

Recent onderzoekt toont aan dat we geen aandacht hebben besteed aan het volledige beeld van CO2-uitstoot. We hebben namelijk alleen maar de jaarlijkse uitstoot geteld en niet het feit dat elke nieuwe kool- of gascentrale eigenlijk verantwoordelijk is voor de uitstoot van extra CO2 gedurende zijn gehele levensduur – wat over het algemeen 40 tot 60 jaar is. Deze toekomstige uitstoot wordt ook wel koolstofinzet genoemd.

Een nieuw onderzoek heeft de koolstofinzet van alle bestaande kool- en gascentrales gecontroleerd door te kijken naar de jaarlijkse CO2 uitstoot en de leeftijd van de centrale. De studie bepaalde dat een centrale een levensduur van 40 jaar heeft. Een 38 jaar oude koolcentrale heeft namelijk een veel kortere CO2 uitstotingstoekomst en heeft daardoor ook een kleinere koolstofinzet dan een nieuwe centrale. Het onderzoek, "Commitment accounting of CO2 emissions," stelt dat de meeste nieuwe energiecentrales die in 2012 open gingen een zeer grote koolstofinzet hebben – 19 Gt aan CO2.

Het bouwen van nieuwe energiecentrales betekent dat er steeds meer wordt afgesnoept van de koolstofbegroting. Er hoeven maar genoeg nieuwe grote koolstofcentrales te worden gebouwd en dan blijft er geen ruimte meer over voor de uitstoot van andere CO2-bronnen.

Ondertussen worden er meer nieuwe centrales gebouwd dan dat er oude worden gesloten. Veel van de koolcentrales in de VS zijn langer dan 40 jaar werkzaam; de oudst werkende centrale is nu ongeveer 70 jaar.

"Wereldwijd hebben we het afgelopen decennium meer nieuwe koolcentrales gebouwd dan in welk ander decennium. Daarnaast worden er minder oude centrales gesloten dan er nieuwe open gaan," zegt de coauteur van het onderzoek Steven Davis van de Californische Universiteit Irvine.

Koolstofinzet van fossiele brandstof centrales: 300 Gt

In het onderzoek berekenden Davis en coauteur Robert Socolow van Princeton dat de koolstofinzet van bestaande kool- en gascentrales erg groot is – meer dan 300 Gt.

Koolstofinzet van niet-energiecentrales: 400 Gt

De realiteit is dat de koolstofinzet ook betrekking heeft op elke nieuwe infrastructuur die fossiele brandstoffen gebruikt, waaronder kantoorgebouwen en huizen die gas gebruiken of auto's en kerosine verbruikende vliegtuigen. Ze hebben allemaal een levensduur van meerdere jaren waarin ze CO2 uitstoten tot dat ze met 'pensioen' gaan. Deze toekomstige uitstoting telt ook mee met de koolstofinzet. In een aankomend onderzoek berekend Davis de koolstofinzet van andere CO2 bronnen waaronder vervoer, industrie, commerciële en woonsectoren. Hij verwacht dat vanaf 2013 deze sectoren de koolstofinzet van 400 Gt al hebben overschreden.

Samen met de koolstofinzet van 300Gt van deenergiecentrales komt het totaal op meer dan 700 Gt van de 1000 Gt op wereldwijde koolstofbegroting. Hierdoor is er nog minder dan 300 Gt over voor nieuwe energiecentrales, staalfabrieken, cementfabrieken, gebouwen en andere dingen die fossiele brandstof gebruiken.

Met het huidige tempo zullen we de rest van de begroting binnen vijf jaar hebben verbruikt.

Hier is te zien hoe:

Verwachte jaarlijkse verbruik tussen 2014-2018: 200Gt

De wereldwijde CO2 uitstoot van alle bronnen was 36 Gt in 2013. De jaarlijkse uitstoot is met twee tot drie procent per jaar gestegen. Wanneer er niks wordt gedaan om de uitstoot te verminderen dan worden er tussen 2014 en 2018 nog eens 200 gigaton extra uitgestoten.

Verwachte nieuwe koolstofinzet tussen 2014-2018: 100Gt

David en Socolow hebben bepaald dat de koolstofinzet van nieuwe infrastructuur die fossiele brandstoffen verbruikt gemiddeld ongeveer 20 Gt per jaar zal zijn, wat resulteert in 100 Gt gedurende een periode van vijf jaar.

300+400+200+100 = 1.000 Gigaton aan koolstof, tegen de tijd dat het 2018 is.

Wanneer de kool en gascentrales of andere grote CO2 uitstotende bronnen niet worden stopgezet voor het einde van hun levensduur dan bereiken we ergens in 2018 de 1.000 Gt op de wereldwijde koolstofbegroting. Niemand zal het opvallen omdat het er niet anders uit zal zien dan vandaag de dag. Dit komt omdat CO2 een langzaam en trans-generationeel gif is. De impact die het verbruiken van de CO2 begroting heeft zal echter niet voor 2030 of 2040 gevoeld worden.

Zelfs klimaatexperts zullen weinig merken omdat ze alleen maar gefocust zijn op de jaarlijkse CO2 uitstoot van landen. Daarnaast leidt de Verenigde Naties van dit gegeven de verandering in het klimaat af zegt Davis.

"Het is vergelijkbaar met het rijden op de snelweg waarbij je alleen maar uit het zijraam kijkt," zegt Davis.

Politici, bedrijfsleiders, investeerders, planners en heel veel andere mensen moeten door het voorruit kijken en zouden de aandacht moeten besteden aan de koolstofinzet. Als berekeningen van Davis en Socolow correct zijn dan betekent dit dat er geen nieuwe kool en gascentrales geopend mogen worden na 2018, tenzij ze oude centrales vervangen. Daarnaast betekent het ook dat de grote van de wereldwijde auto vloot en de industriële/commerciële sectoren moeten worden bevroren, tenzij hun energie efficiëntie toeneemt. En ga zo maar door.

Het feit blijft dat veel van onze huidige en toekomstige infrastructuur een grote aanslag doet op de koolstofinzet, er wordt echter maar weinig aandacht aanbesteed.

"Wanneer je iets bouwt dan zal het elk jaar koolstof uitstoten. Dit zou een fundamenteel onderdeel moeten zijn wanneer de beslissing wordt genomen om iets te bouwen," zegt Davis.

Het negeren van de koolstofinzet betekent dat we vooral investeren in technologieën die het probleem maar erger maken, zegt hij.

"We zijn het daadwerkelijke probleem uit de weggegaan: Doordat de wereld opgesloten zit in die van kapitale investeringen is een groot koolstof verbruik in de toekomst onvermijdelijk. " zegt coauteur Robert Socolow. Elk plan of strategie om de CO2 uitstoot te verminderen moet veel aandacht besteden aan die investeringen. Helemaal nu uit de data blijkt dat "we fossiele brandstoffen meer dan ooit omarmen," zegt Socolow.

Dus wat kunnen we doen om de koolstofinzet te reduceren? Eerst moeten we stoppen met het bouwen van centrales die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen.

Verrassend genoeg is Australië pionier hierin ondanks het feit dat ze recentelijk hun vooruitstrevende koolstofbelasting hebben stopgezet. Dankzij de grote toepassing van zonnepanelen op huizen en bedrijven is het energieverbruik van het land sterk gedaald. Voor de eerste keer in de geschiedenis is er geen nieuwe kool of gascentrale nodig om de te voldoen aan de energievraag voor de aankomende 10 jaar, stelt een Australische energieleverancier. Daarnaast is ook Duitsland het gebruik van schone energiebronnen zoals wind en zonne-energie groot aan het inzetten, waardoor er ook geen nieuwe kool of nucleaire centrales gebouwd hoeven worden.

Het volgende ding wat we moeten doen is nadenken over de energievraag door de efficiëntie te vergroten in plaats van het tegenovergestelde.

De potentiele groei van energie efficiëntie is in veel sectoren en in de meeste landen mogelijk, zegt Socolow. Hierdoor kunnen we het aantal fossiele brandstofcentrales verminderen.

De VS wordt volgens de meeste cijfers als een van de grootste energieverspillers bestempeld. Dit kost Amerikanen ongeveer $130 biljoen per jaar, volgens de Alliance to Save Energy. Maar ondanks het feit dat er enorme verlagingen in kosten en uitstoot tegenover staan blijven overheden toch vooral investeren in nieuw bronnen van energie zoals nieuwe energiecentrales. Hierdoor helpen ze het ontwikkelen van energie-efficiënte auto's, gebouwen en toepassingen. Een internationaal onderzoek uit 2012 laat ook zien dat het verbeteren van de energie efficiëntie wat betreft de investeringen ook veel meer oplevert. Daarnaast verbetert het ook de luchtkwaliteit en reduceert het de milieu- en sociale effecten.

Het verbeteren van de efficiëntie duurt echter lang en er is maar weinig tijd over om de CO2 uitstoot in zoverre te reduceren dat we onder de stijging van twee graden Celsius blijven, zegt Socolow.

We kunnen dus niet ontkennen dat het onvermijdelijk is dat de planeet twee graden warmer wordt. Maar als we iets willen doen om de uitstoot te verminderen dan moeten we dit wel zo snel mogelijk doen zegt hij: " een verhoging van drie graden Celsius is veel minder erg dan een van vijf graden en dit laatste is wel de kant waar het nu naar toe gaat. "