Wat het gevonden Syrische paspoort zegt over de dader in Parijs – en wat niet

Een paar uur na de aanslagen in Parijs deden al nieuwsberichten de ronde dat er een Syrisch paspoort gevonden was bij een van de daders. Maar we moeten waken om te snel conclusies te verbinden over de nationaliteit van de zelfmoordterrorist.

Hoewel de Griekse overheid zaterdag bevestigde dat het paspoort op 3 oktober gebruikt was bij de binnenkomst op Leros, en we ondertussen ook weten dat de vingerafdrukken van de dader overeenkomen met de vingerafdrukken die toen afgegeven zijn, blijft het onduidelijk of de man een vals paspoort bij zich droeg. De Franse minister van justitie Christiane Taubira noemde het paspoort gisteren zelf nog nep.

Een Servische krant heeft een afbeelding van het document, dat is uitgegeven aan ene Ahmed Almohamed, gepubliceerd. De pas was een aantal dagen na de registratie aan de Griekse grens geregistreerd aan de Servische grens – wat aangeeft dat de pasdrager de typische vluchtelingenroute door de Balkan naar West Europa had genomen.

Er zijn op het moment weinig documenten zo betekenisloos als een Syrisch paspoort. Motherboard schreef al eerder over de bloeiende handel in valse Syrische paspoorten. Ons onderzoek wees toen uit dat er op Facebook complete pakketten worden aangeboden aan vluchtelingen, inclusief Syrische paspoorten.

Een Nederlandse journalist van de Nieuwe Revu wist een paar weken geleden via Whatsapp en een betaling van 750 zelf een Syrisch paspoort te bemachtigen. Om aan te tonen hoe willekeurig identiteiten hierbij verschaft worden, liet hij een paspoort produceren als Mark Rutte, inclusief foto.

Als het gaat om de zelfmoordenaar in Parijs moeten we de volgende vraag wel stellen: waarom zou iemand een paspoort meenemen om een aanslag te plegen? Een mogelijke verklaring zou wellicht gevonden kunnen worden in de cynische tactieken van IS-terroristen, die met zo'n paspoort het wantrouwen jegens vluchtelingen willen aanwakkeren. Hiermee zouden de negatieve sentimenten naar vluchtelingen toe versterkt kunnen worden, wat de IS-propaganda over het intolerante westen zou onderbouwen.

Waarom de dader van Stade de France een vals Syrisch paspoort bij zich had, zal het lopende onderzoek wellicht nader kunnen verklaren – maar het zou net zo goed kunnen dat de motieven van de daders ook hier voor altijd in het donker blijven. Het is duidelijk dat zowel de media als de lezer geboden zijn voorzichtig om te springen met het trekken van overhaaste conclusies.

Op zondag berichtten de media over een Egyptisch paspoort dat gevonden werd bij een andere terrorist. Een paar uur later zei de Egyptische ambassadeur echter dat het paspoort van een van de omgekomen slachtoffers van de aanval was.

Overigens zijn niet alle valse Syrische paspoorten die nu in de omloop zijn werkelijk valse paspoorten. Sommige vluchtelingen die hun documenten verloren zijn, of uit plaatsen komen waar ze geen documentatie meer kunnen krijgen, hebben vaak geen andere keuze dan op illegale wijze een paspoort met hun eigen naam te laten maken.

Een groot deel van de vluchtelingen die Griekenland weten binnen te komen, wordt vaak gevraagd of zelfs gedwongen om hun paspoorten te verkopen of door te geven. Wie Ahmed Almohamed is en of hij überhaupt bestaat zal hopelijk duidelijk worden uit het onderzoek.

Ondertussen hebben veel politici mensen opgeroepen om de huidige vluchtelingencrisis niet te verwarren met wat er in Parijs is gebeurd. We moeten als westerse media in ieder geval proberen om niet mee te werken aan de provocatie die de terroristen wellicht voor ogen hadden.