Wanneer gaan we naar de net ontdekte planeet Proxima b?

Soms zijn er van die dagen waarvan je denkt: misschien dat ze het hier eeuwen later nog over hebben. Zo'n dag waarop je de straat wil oprennen en roepen: heb je 't al gehoord?! Heb je het al gehoord?! Maar elke keer realiseer ik me weer dat ik dan als volkomen krankzinnige te boek zou komen te staan. Dus ik haalde gisteren maar weer mijn hand van de deurklink af, en liep terug om me te vergapen aan het grote nieuws:

'We' hebben een planeet gevonden naast onze buurster Proxima Centauri die zo groot is als Aarde en in de zogeheten 'leefbare zone' hangt, een benaming voor de zone waarin vloeibaar water mogelijk moet kunnen zijn als alle andere condities op de planeet een beetje kloppen. Leg de puzzelstukjes naast elkaar, en opeens lijkt het bezoeken van een planeet in een ander zonnestelsel geen science fiction meer, maar een daadwerkelijke mogelijkheid.

Exoplaneten – planeten rondom andere sterren dan onze zon – waren sowieso al één van de meest awesome takken van de astronomie. De afgelopen paar jaar hebben we er duizenden gevonden dankzij nieuwe detectietechnieken, en er gaan ongetwijfeld nog vele miljarden volgen in de toekomst. Wij als mensen voelen ons misschien alleen in het universum, maar onze planeet aarde blijkt een hoop neefjes en nichtjes te hebben – al dan niet met leven erop.

Als je in 4 minuten wil weten wat nu precies de deal is met Proxima B. Dit filmpje heeft alle info.

Enfin, er draait dus een planeet om onze buurster die misschien wel uit hetzelfde hout gesneden is als onze aarde. De vraag is dan dus: Wanneer kunnen we er heen??

Het antwoord is: misschien nog terwijl jij en ik in leven zijn. Althans, misschien zijn het niet letterlijk jij en ik die naar de planeet gaan, maar begin dit jaar kwam het zogeheten Breakthrough Starshot Project – van miljardair Yuri Millner en natuurkundige Stephen Hawking – met het idee om een zwerm microsatellieten richting Proxima Centauri te sturen. Een laserstraal zou de kleine ruimtescheepjes voortstuwen tot 20% van de snelheid van het licht.

Op die manier zou het twintig jaar duren om er te komen. En dan nog een lichtjaar of 4 om de data terug te sturen. De uitdagingen om het te doen zijn nog enorm, maar het idee is solid science.

Een andere optie is om een generatieschip er heen te sturen, schrijft George van Hal van New Scientist. Het grote nadeel: dan maken wij het niet meer mee. Bovendien is dat ook een dure grap, die nog generaties op zich gaat laten wachten.

Voordat we aan boord stappen van zo'n schip, moeten we meer informatie hebben over de planeet, vertelde Lisa Kaltenegger van Cornell University me vannacht op de chat. Zij is hoofd van het Carl Sagan Institute, waar zij en haar team als baan hebben om te zoeken naar een tweede Aarde.

"Ik zou nu het liefst licht kunnen opvangen dat op de planeet is geweest," tikt Kaltenegger me. "Dat zou ons kunnen vertellen over de chemische opbouw van de planeet. Dat kan ons dan ook vertellen of er tekenen van leven zijn (zoals in de atmosfeer) of er misschien zelfs een biofluorescerende gloed is."

Op dit moment zijn onze telescopen nog niet gevoelig genoeg om deze informatie te kunnen destilleren uit het licht van de ster. Kaltenegger wacht daarom op de James Webb Telescoop, die nu gepland staat voor een lancering in oktober 2018 en wordt gezien als de opvolger van de beroemde Hubble telescoop. De daaropvolgende geheimenbreker wordt de European Extremely Large Telescope, die voor oplevering gepland staat in 2024.

Het is nog even wachten, maar zodra deze telescopen aan het werk zijn, opent zich een deur naar een nieuwe generatie wetenschappelijke ontdekkingen over ons universum. Maar tot die tijd is het wild speculeren geblazen, iets dat op dit moment al flink wordt gedaan over Proxima B.

Zo komt Lisa Kaltenegger al met het idee dat als er leven zou zijn op Proxima B – wat uberhaupt al een wilde speculatie is – het een manier moet hebben gevonden om de onstuimigheid van zijn ster aan te kunnen. De ster waar deze vers ontdekte planeet omheen draait is namelijk nogal ontstuimig. Grote vlammen van UV-straling vliegen van Proxima Centauri af, wat het nogal onaangenaam kan maken om op Proxima B rond te lopen.

Een biologisch schild dat het UV-licht opvangt zou dan bijvoorbeeld een uitkomst zijn, waardoor de beestjes aldaar zouden gloeien in het donker als UV-schmink op een psychedelisch feestje. 'Well', zou Kaltenegger's grote voorbeeld Carl Sagan zeggen, 'maybe'…

Een meer realistische vraag voor ons is op dit moment niet zozeer of er leven is (er zijn planeten en manen in ons eigen zonnestelsel waar we veel eerder zouden kunnen zoeken naar leven, zoals Europa en Enceladus) maar of Proxima B uberhaupt voor ons een geschikte planeet zou zijn om heen te kunnen emigreren. Want er zijn tal van manieren waarop deze planeet een kolkend monster kan zijn, en niet in staat om enige vorm van leven te ondersteunen.

Maar we moeten het wel onderzoeken. Onze zon houdt er over een miljard jaar mee op en onze Aarde is sowieso overbevolkt. We zijn al een tijdje aan het zoeken naar een tweede thuis, en hoewel onze thuisplaneet echt een waanzinnige plek is, kan het nooit kwaad wat rond te snuffelen naar een pied a terre in een ander zonnenstelsel.

Over een een aantal jaar weten we meer van Proxima B. En dan weten we in hoeverre deze ontdekking de deur heeft geopend naar een nieuw hoofdstuk voor de mensheid. Het hangt allemaal nog aan elkaar van what-ifs, maar als dit een plek is waar we heen willen, dan is gisteren het definitieve startschot gegeven.