FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Waarom Luis Suárez mensen bijt, volgens de wetenschap

Luis Suárez is momenteel de bekendste mensenbijter, maar hij is zeker niet de enige die dit soort grappen uithaalt.
Foto van de 2014 WK-wedstrijd Uruguay vs Italië

De meest beruchte vampier van het voetbal heeft weer toegeslagen: in een gespannen, beslissende WK wedstrijd van Uruguay – Italië nam de alom verguisde spits Luis Suarez vrij duidelijk een hap van Giorgio Chiellini’s schouder. De scheidsrechter zag het niet, Uruguay stapte boos naar Azzuri en het enige waar na de wedstrijd over gepraat werd is of de FIFA het incident zal herzien en de sterspeler zal verbannen van het toernooi. Maar de grootste vraag lijkt mij, wat de hel?

Waarom bijten? Het is niet alsof er geen discretere manieren zijn om je tegenstander pijn te doen – als de scheidsrechter die kant op had gekeken had hij duidelijk gezien dat Suárez naar Chiellini leunde met zijn mond open, klaar om Italiaans vlees te happen als een krankzinnige Twilight superfan. Het is compleet belachelijk, nogal inefficiënt en een vrij walgelijke manier om je atletische frustratie te uiten.

Advertentie

En toch is er een lange, legendarische geschiedenis van atleten en vechters die even extra profiteerden van hun snijtanden; de beroemdste is uiteraard Mike Tyson die een hap oor nam tijdens een wedstrijd in 1997. Rugbyspelers staan erom bekend om in het midden van een scrum te bijten, want dan is het inderdaad nogal moeilijk te zien voor de scheidsrechter. Maar Suárez probeert blijkbaar de titel van meest beruchte bijter in de sport te claimen – dit is in ieder geval de derde keer dat hij een tegenspeler heeft gebeten tijdens een wedstrijd, in bijna evenveel jaren.

Vorig jaar werd hij voor 10 wedstrijden geschorst omdat hij Branislav Ivanovic in zijn arm beet. In 2010 werd hij voor 7 wedstrijden op de bank gezet voor een andere beet. Hij kreeg de bijnaam ‘kannibaal’ voor zijn bijtcapriolen. (Hij is ook een bekende racist, in 2010 verpletterde hij Ghana’s hoop op de Wereldtitel met een opzettelijke handbal die een goal stopte. Mocht je nog meer redenen zoeken om hem te haten.)

Luis Suárez kan best weerzinwekkend zijn, maar mens-op-mens bijten is eigenlijk niet heel ongewoon. Een studie van National Institutes of Health uit 2007 wees uit dat menselijke beten de derde meest behandelde soort beet zijn op de eerste hulp, na honden- en kattenbeten goed voor tussen de 5 en 20 procent van de bijtbehandelingen. Dat is een niet onaanzienlijk aantal menselijke beten.

De studie onderzocht allen de zogenaamde ‘aanvallende beten’ – de opzettelijke tanden-op-huid agressie a la Suárez en Tyson – versus ‘vechtbeten’ die optreden als een vuist of arm wordt doorboord als deze tegen iemands mond aan komt.

Advertentie

Mannen hebben 12 keer zoveel kans om bijtverwondingen op te lopen, en in bijna 90 procent van de gevallen is er – verrassing – alcohol in het spel, vond de studie.

Je ziet het plaatje wel nu. Mannen, dronken of gesjeesd van de adrenaline, in een kroeg of een arena, lopen de kans om te veranderen in bezwete, doorgedraaide vampiers. Maar dit verklaart nog steeds niet waarom. Het lijkt nog steeds een vrij zielige strijdoptie – waarom kouwde Tyson op Hollyfield? Waarom bijt Walter het oor af van die nihilist?

Om dit uit te vinden interviewde de BBC sportpsycholoog Dr. Thomas Fawcett na het incident van Suárez in 2013. Nadat de banden uitvoerig werden doorgesproken zei Fawcett dat de bijt een ‘primitieve respons’ was waarin emoties het rationeel denken overnamen.

“Het is niet van tevoren gepland,” vertelde Fawcett de BBC, “het is een hele spontane, emotionele reactie. Hij doet het uit impuls.” Dat helpt verklaren waarom een groot aantal mens-op-mens bijten voort komen uit bargevechten of zware fysieke omstandigheden; het is primitief en dierlijk. En het is een stuk krachtiger dan veel mensen zouden denken.

Een onderzoek, gepubliceerd in Proceedings of the Royal Society B, trachtte de notie dat mensen slechte bijters zijn te weerleggen, en juist te zeggen dat wij één van de meest krachtige primaatkaken hebben.

“Als je echt kijkt naar de mechanica ervan, zie je dat de menselijke kaak zeer efficient is,” zegt Stephan Wroe, de auteur van het onderzoek, tegen Discovery News. “Elke bijtkracht die je wilt, kunnen wij bereiken met minder spieren.” Onze kaak is volgens Wroe 40 tot 50 procent efficienter dan die van de mensapen. “Pond voor pond bijten wij eigenlijk harder dan een gorilla of chimpanzee.” Onze bijtkracht is eigenlijk vergelijkbaar met een notenkraker, zegt hij.

Advertentie

Er zijn nog andere redenen waarom mensen andere mensen bijten, naast agressie natuurlijk. Odaxelagnia beschrijft de paraphilia betrekking tot de seksuele opwinding die vrijkomt uit bijten. Er zijn nog enkele stammen en groepen die kannibalistisch zijn, wat vrij sterk beten vereist. En criminologen hebben gevonden dat een bepaald type gewelddadige misdadigers zal bijten, niet uit agressie maar uit een sadistisch verlangen om hun doelen te stigmatiseren.

“Bijten wordt gedaan om een slachtoffer te markeren,” vertelde criminoloog David Wilson de BBC. “Maar ik denk dat het belangrijker is voor de dader dat het iets vrijgeeft over hoe ze dat bepaalde slachtoffer zagen.”

Suárez, als seriebijter, valt waarschijnlijk tussen de criminologe en de psychologische diagnose. Maar we kunnen van één ding vrij zeker zijn: zelfs als hij de komende 24 wedstrijden geschorst wordt zal Suárez waarschijnlijk weer spelen en dan ook weer bijten.

Na zijn eerste beet in 2010 kreeg Suárez agressiebeheersingstherapie. Maar Dr. Fawcett zei, met vooruitziende blik, dat dat waarschijnlijk niet zou helpen.

“Het zit in de man,” zei hij. “Ik zou denken dat er in vijf jaar tijd wel een bepaalde zenuw geraakt zou worden bij Suárez in een andere situatie, en dat hij dan op dezelfde manier zou reageren.

Meer WK en technologie:

De technologie die schuilgaat achter de WK-statistieken