FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Vrouwen van Tinder, jullie hebben een messiascomplex

En als je het mij vraagt kunnen jullie daar weinig aan doen, jullie zijn slechts slachtoffers geworden van het White Saviour Industrial Complex.

Beste vrouwen van Tinder,

Ik ben een vrijgezelle jongeman met een smartphone, en dus zit ik, net als jullie, op Tinder. Such are the laws of the universe. De laatste maanden heb ik veel met jullie meegemaakt, we hebben grapjes gemaakt, we hebben elkaar schaamteloos door de keuring gehaald en we hebben zelfs voorzichtig gedate. Maar de laatste tijd is me iets over jullie begonnen op te vallen. Iets dat me van het hart moet voor we verder kunnen met dit prille avontuur. Volgens mij hebben jullie namelijk last van wat schrijver Teju Cole het White Savior Industrial Complex noemt. Met andere woorden, het lijkt erop dat jullie slachtoffer zijn van de industrie achter het blanke schuldgevoel van het Westen. Blijf hangen, ik zal het uitleggen. Ik beloof dat ik niet op jullie zal haten. I'm a lover, not a fighter.

Advertentie

De laatste tijd zie ik steeds vaker dit:

Gecensureerd door Jezus ter bescherming van de privacy van vrouw en kind

Wat betekent dit toch? Waarom gaan jullie allemaal zo graag met gekleurde mensen op de foto? En hoe komen jullie aan al die zwarte kindjes?

Het antwoord op deze vragen, zo blijkt het, is het voluntoerisme, een mengeling van vrijwilligerswerk en toerisme. Het fenomeen waarbij je geld betaalt om in het buitenland vrijwilligerswerk te mogen doen is de laatste jaren sterk in opmars. Sinds er vanaf de jaren negentig steeds meer mensen een 'gap year' nemen tussen studie en werk, tiert de reisindustrie welig op het aanbieden van vrijwilligersvakanties in ontwikkelingslanden. In 2007 waren er al zo'n achthonderd organisaties die dit soort kortstondig vrijwilligerswerk in zo'n 200 landen aanboden.

Ik snap het best wel, jullie doen dit natuurlijk uit goede wil. Jullie willen iets van de wereld zien en tegelijk iets terug doen, een avontuurlijk en nobel streven. Maar het is ook een beetje narcistisch, vind je niet? Die foto's althans. En erger, volgens mij is het symptomatisch voor een soort messiascomplex dat onze westerse gedachtengang in gijzeling heeft.

Je bent er niet alleen in: op http://humanitariansoftinder.com/ staan ze eindeloos verzameld, de ene na de andere zelfverklaarde Redder die de Arme Buitenlander komt verlichten met zijn of haar Westerse goedwillendheid. Wat ze vooral redden is hun profielfoto. "Zodra ik het stoffige, afgelegen dorpje binnenwandelde en de glimlachende kinderen me tegemoet kwamen lopen, wist ik dat mijn Facebook-profielfoto nooit meer hetzelfde zou zijn" zegt voluntoerist Angela Fisher in een stuk in The Onion. Angela bestaat niet echt, maar toch ook weer wel, want jullie zijn allemaal een beetje Angela Fisher.

Advertentie

Via the Onion

Op de profielfoto's speelt het zwarte kindje consequent de rol van het arme hulpbehoevende wezentje dat door jullie geholpen wordt. Ze zien er zowel heel arm als heel erg anders uit. Hij is zwart, jij bent wit. Hij is arm, jij bent rijk. Hij heeft hulp nodig, jij komt het brengen. Ik kan het je moeilijk kwalijk nemen, want de bedrijven die je dit soort reizen aanbieden adverteren vaak specifiek met dit verhaal, blijkt uit onderzoek van de University of Saskatchewan. Een flagrant voorbeeld hiervan is de Hero Holiday van organisatie Live Different:

Have you ever wanted to do something tangible that made a difference for those who have no voice or opportunity? Have you ever wanted to expand and challenge your global perspective? Have you ever wanted to learn more about how you can be a voice for those who have no voice? You can! Join us on a Hero Holiday!

De overduidelijke hoofdrolspeler in het verhaal ben jij, het roomblanke meisje dat in doktersjas grijnzend tussen de zwarte kindjes zit. De Arme Afrikaan wordt door jou en voor jou neergezet als een machteloos, stemloos wezen dat hulp nodig heeft. Een figurant in je quixotische heldenverhaal dat zich afspeelt in een mythisch ver land waarvan alleen de foto's je heldenrol bevestigen.

Dit is wat Teju Cole bedoelde met de term White Savior Industrial Complex. Voor de Westerse Redder is de wereld niets meer dan een probleem dat wacht om opgelost te worden door puur enthousiasme. De wereld, en specifiek het Afrikaanse continent, bestaat "enkel om tegemoet te komen aan de sentimentele behoeften van blanken en Oprah". Vandaar de populariteit van Kony2012 destijds: door een simpel 'like' klikje kochten miljoenen Westerlingen het gevoel dat ze iets bijdragen aan een betere wereld.

Advertentie

De Arme Afrikaan wordt neergezet als een machteloos, stemloos wezen dat hulp nodig heeft. Een figurant in je quixotische heldenverhaal dat zich afspeelt in een mythisch ver land.

Het is het prevalerende messiascomplex van de samenleving (dus een troost: je deelt de schuld met de hele maatschappij). De Westerse wereld is gevangen in een narratief over een wereld in constante staat van verwarde nood, met de Westerse invloed als enige verlichtende redmiddel in de duisternis van onontwikkelde landen. Dit is gekoppeld aan een inherent schuldgevoel over onze privilegepositie in deze wereld. Dat gevoel wordt tegelijkertijd weer gevoed door de vele foto's die op Tinder, Facebook en de rest van de (sociale) media verspreid worden, want zoals gezegd blijkt uit elk van die foto's de armoede en noodlijdendheid van degenen die gered moeten worden. En zo ontstaat een zichzelf in stand houdend patroon: de foto's creëren een narratief van de hulpbehoevende vreemde en de plicht van de Westerling om in die hulp te voorzien, waarna de helpende Westerling weer foto's maakt die het schuldgevoel voeden. En de grote winnaar in dit verhaal is eigenlijk voornamelijk degene die de reisjes verkoopt, over de rug van zowel jullie als van de kindjes op de foto.

Want in werkelijkheid ben je niet écht de glorieuze redder die je denkt te zijn. In de echte wereld is het zo dat veel mensen halsoverkop gaan helpen op allerlei plekken zonder enige kennis van de cultuur en de taal en zonder een idee of de methode die gehanteerd wordt zin heeft voor de community die geholpen moet worden. Zo wordt er bijvoorbeeld een school gebouwd die misschien de door de staat gerunde school eruit concurreert, waardoor de arme mensen in de omgeving juist nog meer moeite hebben om de scholing van hun kinderen te betalen, zoals onder andere Dorinda Elliot beschrijft op Condé Nast Traveler.

Advertentie

Wat je mij met deze foto's trots komt vertellen is "kijk, ook ik ben een spil in de industriële verwerking van het Westerse koloniale schuldgevoel". Je hebt voor een paar honderd euro een heldenrol in een Afrikaans verhaal gekocht. En hoe fantastisch het avontuur voor jou ook was: dat vind ik niet aantrekkelijk. Bedankt en tot snel, Laurens, 28

P.S. Dit verhaal geldt ongetwijfeld net zo hard voor mannen, maar die heb ik niet op Tinder.

Lees hier meer leuke dingen van Laurens:

Laat Drake je uitleggen waarom er aliens bestaan

Verdwaal in deze verbluffend gedetailleerde kaart van stereotypen

Zwitserland overweegt elke inwoner gratis 2.000 euro per maand te geven

Sousveillance, een wapen tegen de controlestaat