​Sorry, maar ”Aarde 2.0" is niet echt aarde-achtig

Het zal je niet ontgaan zijn. Gisteren kondigde NASA aan dat de Kepler ruimtetelescoop de "meest aarde-achtige planeet tot nu toe" ontdekt heeft. Dat is natuurlijk fantastisch nieuws, maar zoals Wired ook al stelt, "een beetje betekenisloos." Ik wil niet degene zijn die het feestje verpest, maar ik ga toch degene zijn die het feestje verpest. Sorry, guys.

Laten we voorop stellen dat het ontdekken van een planeet niks nieuws meer is. Kepler heeft tijdens zijn zesjarige missie meer dan 4000 planeten ontdekt, in allerlei soorten en maten, rond allerlei soorten sterren, op allerlei afstanden. Van de 500 nieuw ontdekte planeten die NASA gisteren aankondigde was "Aarde 2.0" slechts de meest aarde-achtige – wat alleen betekent dat de ongeveer even zware planeet ongeveer even ver van een ongeveer vergelijkbare zon staat.

Maar 'ongeveer' is op de schaal waar we hierover praten geen nietszeggend detail. 'Ongeveer' op 1.400 lichtjaar afstand kan betekenen dat de nieuwe planeet ook best wel zou kunnen lijken op allebei onze buurplaneten Venus en Mars. En die zouden niet meer van elkaar kunnen verschillen.

Venus heeft ongeveer dezelfde grootte, massa en samenstelling als de aarde, maar het oppervlak is vergelijkbaar met wat je je bedenkt bij het concept 'de hel.' De atmosfeer bestaat uit een "zeer dik wolkendek van fijne druppels zwavelzuur" en de gemiddelde temperatuur bedraagt een onprettige 480 ºC.

Mars is daarentegen een soort vacuumgetrokken woestijn, met een verwaarloosbare atmosfeer en een temperatuur van tussen de -120ºC en 20ºC. Om maar aan te geven hoe groot de verschillen zijn als je het hebt over 'ongeveer' op ruimteschaal.

Bovendien gaan we er hiervan uit dat Kepler-452b een rotsachtige planeet is, zoals onze Aarde, Venus en Mars, maar dat is ook verre van zeker. Arie Nouwen van Astroblogs.nl pluisde het paper door waarin de planeet omschreven wordt, en haalt er een paar interessante feiten uit die de berichten op mainstream media tegenspreken.

Ten eerste is er het probleem van massa. Hoewel Aarde 2.0 een straal heeft van ongeveer anderhalf keer die van de aarde, is de planeet vermoedelijk pakweg vijf keer zo zwaar. "Op basis van die relatie wordt gezegd dat de kans dat Kepler 452b rotsachtig is tussen de 49% en 62% ligt," aldus Nouwen. Het is dus absoluut niet zeker dat Kepler-452b op de aarde lijkt.

Andere onderzoeken die Nouwen aanhaalt zeggen dat de kans veel groter is dat Kepler 452b op onze gasachtige planeet Neptunus lijkt dan op de Aarde. In het artikel over de ontdekking staat verder ook letterlijk "We note that it's unlikely that Kepler 452b has an earth-like composition." Tussen de 78% en 84% "unlikely" zelfs.

Nogmaals, ik wil niet degene zijn die het feestje verpest. Het is daadwerkelijk fantastisch nieuws dat er vooruitgang wordt geboekt in de jacht op exoplaneten, en er is ook niets gelogen van NASA's statement "Dit opwindende resultaat brengt ons dichterbij het vinden van een Aarde 2.0." Dat is namelijk waar.

Ik vind het ook niet stom dat de NASA het nieuws op deze manier naar buiten brengt. Het is, zoals we eerder deze week publiceerden, blijkbaar nodig om gigantische statements te maken om de aandacht van media te krijgen. Aandacht die nodig is om mensen nieuwsgierig te maken naar alles wat er nog niet is ontdekt én de enorme vooruitgang die gemaakt is sinds de eerste exoplaneet twintig jaar geleden ontdekt werd.

Misschien is het echte nieuws dan ook niet dat er een 'aarde-achtige' planeet is ontdekt, maar dat we als mensheid de mogelijkheid hebben geschapen om op meer dan 10 triljoen (1.000.000.000.000.000.000) kilometer afstand een object zo klein als de Aarde te detecteren. En dat kunnen blijven doen. Net zo lang tot we een planeet vinden die relatief dichtbij is en wél echt op de aarde lijkt. Maar maak daar maar eens een kop van.