Ironisch genoeg is nepnieuws de laatste tijd echt nieuws. In Amerika wordt de overwinning van Trump zelf verweten aan de massale verspreiding van artikelen die geen greintje waarheid bevatten. Ook in Nederland is dit fenomeen in opkomst, voornamelijk op facebookpagina's met titels als 'Nederland is mijn land'. De beheerders van die pagina zetten BN'ers in met – voor zover wij konden achterhalen – zelfverzonnen quotes in posts die duizenden tot tienduizenden keren worden gedeeld.
Advertentie
De pagina's lijken hiermee een extreem effectieve tactiek te hebben overgenomen van grotendeels rechts-populistische nepnieuwssites in Amerika. Ter illustratie: een inmiddels verwijderde post over Denzel Washington die Trump zou steunen, wat compleet onwaar is, werd op Facebook meer dan 80.000 keer gedeeld. Een bericht van WTOE 5 News – een site waar nota bene in de 'over'-pagina staat dat het een 'fantasienieuwssite' is – dat de paus Trump zou steunen werd volgens sommige berichten meer dan een miljoen keer gedeeld. Celebz inzetten voor propaganda werkt.En daar zijn beheerders van populistische pagina's in Nederland ook achter gekomen. Alleen al op de facebookpagina 'Nederland is mijn land' staan meerdere posts met een foto van een BN'er, met daarboven een citaat waarin de BN'er in kwestie "schreeuwt" of "roept" dat Zwarte Piet moet blijven. De berichten worden door de 50.000 fans van de pagina stuk voor stuk duizenden keren gedeeld en bereiken op die manier honderdduizenden mensen. Maar niet één van de citaten kan op internet gevonden worden. Sommige zijn zelfs in de mond gelegd van BN'ers die zich expliciet uitgesproken hebben tégen Zwarte Piet.Zie bijvoorbeeld deze post over Katja Schuurman:
Schuurman bracht onlangs een Sinterklaasboek uit voor kinderen waarin de Pieten niet gekleurd waren. De foto is geplukt uit een item van RTL Boulevard met de titel "Katja Schuurman: Dit is wel heel naakt." En ondanks het feit dat de bovenste paar commenters zeggen dat de uitspraak nep is, werd de post bijna 3000 keer gedeeld.
Meer dan 36.000 mensen hadden genoeg respect voor iets wat Kees Tol, Nick en Simon niet gezegd hebben om dit bericht te delen. Volgens het management van Nick en Simon in een e-mail: "Uiteraard hebben ze dat niet zelf geschreven." Maar dat maakt kennelijk niet uit. Deze post is onlangs verwijderd.En gisteren:
Henk Krol reageerde de dag nadat deze post geplaatst werd via Twitter "Geloof niet alles wat op internet als nieuws wordt gebracht. Het zal wel humor zijn, maar leuk is anders." Leuk is zeker anders en van humor is bij deze pagina geen sprake. Ik ken bananen die grappiger zijn. Dit is gewoon propaganda die gebruikt maakt van de mediaongeletterdheid en woede van mensen op Facebook.Naast de bovenstaande BN'ers stonden en staan er nog een hoop andere waarschijnlijk verzonnen uitspraken bij o.a. Frans Bauer, Johan Derksen, Martijn Krabbé en Wendy van Dijk. Voor zover ik kan vinden is 'Nederland is mijn land' de eerste pagina die gebruik maakt van in de mond gelegde citaten van BN'ers (op de pagina Zwarte Piet moet blijven na, die de nepquote van Henk Krol overnam). Maar het zal gezien het uitzinnige succes vast niet de laatste zijn.Met de campagnes voor de Tweedekamerverkiezingen in maart in het vooruitzicht, moeten we ons hier nog meer mee bezig gaan houden. "Op het internet weet niemand dat je een hond bent" gaat ook op voor sites die nepnieuws publiceren, en dan vooral als hun artikelen op Facebook gedeeld worden. Het op zich mooie gegeven dat alle posts uiterlijk gelijk zijn, of ze nou komen van je eigen reis- of voedselblog of van de New York Times, kan ook vreselijk misbruikt worden door mensen die vals nieuws als propaganda willen verspreiden, of gewoon om geld te verdienen.Facebook en Google hebben al aangekondigd stappen te gaan nemen tegen sites die nepnieuws publiceren en verspreiden en gelukkig gaat er de laatste tijd veel aandacht naartoe. Maar controle vanuit individuele mensen zelf is belangrijker dan controle van bovenaf. Wees zelf kritisch en spreek vrienden en familie aan als ze iets delen wat twijfelachtig is. Ze zullen het vaak niet eens zelf weten. Dit probleem gaat ons allemaal aan. Zonder betrouwbare informatie kan niemand goede beslissingen nemen. Laten we er dus voor zorgen dat iedereen weet wat betrouwbare informatie is.Bonuspost (20.000 keer gedeeld?!):
Door je in te schrijven voor de VICE nieuwsbrief ga je ermee akkoord dat je elektronische communicatie van VICE ontvangt die soms advertenties of gesponsorde content kan bevatten.
Schuurman bracht onlangs een Sinterklaasboek uit voor kinderen waarin de Pieten niet gekleurd waren. De foto is geplukt uit een item van RTL Boulevard met de titel "Katja Schuurman: Dit is wel heel naakt." En ondanks het feit dat de bovenste paar commenters zeggen dat de uitspraak nep is, werd de post bijna 3000 keer gedeeld.
Henk Krol reageerde de dag nadat deze post geplaatst werd via Twitter "Geloof niet alles wat op internet als nieuws wordt gebracht. Het zal wel humor zijn, maar leuk is anders." Leuk is zeker anders en van humor is bij deze pagina geen sprake. Ik ken bananen die grappiger zijn. Dit is gewoon propaganda die gebruikt maakt van de mediaongeletterdheid en woede van mensen op Facebook.Naast de bovenstaande BN'ers stonden en staan er nog een hoop andere waarschijnlijk verzonnen uitspraken bij o.a. Frans Bauer, Johan Derksen, Martijn Krabbé en Wendy van Dijk. Voor zover ik kan vinden is 'Nederland is mijn land' de eerste pagina die gebruik maakt van in de mond gelegde citaten van BN'ers (op de pagina Zwarte Piet moet blijven na, die de nepquote van Henk Krol overnam). Maar het zal gezien het uitzinnige succes vast niet de laatste zijn.Met de campagnes voor de Tweedekamerverkiezingen in maart in het vooruitzicht, moeten we ons hier nog meer mee bezig gaan houden. "Op het internet weet niemand dat je een hond bent" gaat ook op voor sites die nepnieuws publiceren, en dan vooral als hun artikelen op Facebook gedeeld worden. Het op zich mooie gegeven dat alle posts uiterlijk gelijk zijn, of ze nou komen van je eigen reis- of voedselblog of van de New York Times, kan ook vreselijk misbruikt worden door mensen die vals nieuws als propaganda willen verspreiden, of gewoon om geld te verdienen.Facebook en Google hebben al aangekondigd stappen te gaan nemen tegen sites die nepnieuws publiceren en verspreiden en gelukkig gaat er de laatste tijd veel aandacht naartoe. Maar controle vanuit individuele mensen zelf is belangrijker dan controle van bovenaf. Wees zelf kritisch en spreek vrienden en familie aan als ze iets delen wat twijfelachtig is. Ze zullen het vaak niet eens zelf weten. Dit probleem gaat ons allemaal aan. Zonder betrouwbare informatie kan niemand goede beslissingen nemen. Laten we er dus voor zorgen dat iedereen weet wat betrouwbare informatie is.Bonuspost (20.000 keer gedeeld?!):
