Kijk mee hoe de wereldbevolking in real-time doodgaat - en geboren wordt

Ooit waren er 2,5 miljard mensen op aarde. Dat was in 1950. Nu, in 2013, zijn er iets meer dan zeven miljard. En over 30 jaar zullen er volgens het United States Census Bureau zo’n negen miljard mensen op de wereld rondlopen. Om te zien hoe dat er allemaal in real-time uitziet heeft Brad Lyon bovenstaande simulatie gemaakt. Het laat in real-time zien hoe snel en waar er op de wereld mensen geboren worden en sterven.

Lyon is software-ontwikkelaar en wiskundeprofessor die eerder een populaire interactieve kaart maakte voor de geboortes en doden in de VS. Nu besloot Lyon de wereld op zich te nemen. “Deze wereld-editie is nog een stuk overweldigender dan alleen de VS editie,” zegt Lyon in een interview met The Atlantic. “De snelheid waarmee het allemaal gebeurt biedt een inzicht in hoe groot de wereld eigenlijk is.”

De simulatie is gemaakt aan de hand van een aantal bronnen over de geboorte- en sterftecijfers van verschillende landen, waaronder de CIA Factbook population data en Wikipedia. Dus nee, je ziet hier niet echt ‘live’ mensen doodgaan en geboren worden. Naast dat dat best wel freaky zou zijn is het ook gewoonweg niet mogelijk. Er is geen alwetend universeel register dat in real-time bijhoudt als een baby in de rimboe van Indonesië geboren wordt – of iemand in Leerdam sterft. En misschien is dat maar beter ook.

Momenteel zit de mensheid in een nogal snelle lift. Ik heb de simulatie nu een kwartiertje aanstaan en de voorlopige tussenstand is 4469 geboortes en 1939 doden. De wereldbevolking stijgt de laatste tijd hard. Zo hard zelfs dat bijna alle problemen van de mensheid vandaag de dag terug te leiden zijn naar één groot probleem: overbevolking. Of het nou gaat om voedseltekort, klimaatverandering of energieproblematiek, het komt in essentie allemaal voort uit het feit dat we simpelweg met teveel mensen zijn.

Thomas Malthus schreef er in 1798 zijn beroemde essay genaamd “Essay over het Principe van Bevolking” over. In de essay beschrijft Malthus wat nu de Malthusiaanse catastrofe wordt genoemd: een scenario waarin de wereldbevolking uiteindelijk zo groot wordt dat het de voedselproductie zal overstijgen. De wereldbevolking, zo stelde Malthus, neemt ongecontroleerd toe in een meetkundige reeks (2, 4, 8, 16) terwijl de voedselproductie in de regel slechts rekenkundig kan toenemen (2, 4, 6, 8, 10). Uiteindelijk zal dit alles leiden tot een catastrofe waarin de hoeveelheid voedsel het aantal mensen niet meer kan bijhouden. Alleen door zelfbedwang en door “vice” (‘ondeugden’ zoals contraceptie en abortus) zou deze catastrofe volgens Malthus voorkomen kunnen worden.

De Malthusiaanse catastrofe is tot nu toe uitgebleven. Onder invloed van technologische vooruitgang is de mens in staat geweest om ook de groei van de landbouw ruwweg exponentieel te laten stijgen. Hierdoor zou iedereen op aarde, althans in theorie, nog steeds genoeg te eten moeten hebben. De voedsellevering per hoofd van de wereldbevolking is gemiddeld in ieder geval vele malen hoger dan toen Malthus zijn essay schreef. En hoe ondeugdelijk contraceptie en abortus in de 18e eeuw ook mochten zijn, het heeft er samen met een aantal andere oorzaken wél voor gezorgd dat het gemiddelde globale geboortecijfer nu aan het dalen is. Vandaag de dag zijn er al heel wat landen met een geboortecijfer dat gelijk aan of zelfs onder de vervangingsgrens van 2.1 ligt. Ook Nederland valt daar met een geboortecijfer van 1,75 onder. Zulke lage geboortecijfers betekenen dat deze landen, immigratie buiten beschouwing gelaten, in de toekomst steeds minder bevolkt zullen raken.

Daar staat tegenover dat andere landen nu een sterke bevolkingsgroei doormaken. India en China zijn hierbij usual suspects maar ook Afrikaanse landen als Nigeria en Mali stijgen explosief. Tel daar eindige grondstoffen, ‘peak oil’ en klimaatverandering bovenop en het scenario voor de wereld van morgen wordt alweer een stuk grimmiger.

Het leidt er allemaal toe dat we niet zo goed kunnen voorspellen hoe groot de wereldbevolking in de toekomst zal zijn. Volgens de 'medium voorspelling' van de VN tikken we in ieder geval rond 2100 de tien miljard aan, waarna de wereldbevolking weer zal dalen. En dan komen er vanzelf weer wat meer rode stipjes bij op dit soort interactieve kaarten.