We moeten onze vrijheid op internet herpakken van Google en Facebook

Robert Epstein, PhD (@DrREpstein), is een vooraanstaand onderzoekspsycholoog verbonden aan het American Institute for Behavioral Research and Technology in Vista, Californië. Hij heeft vijftien boeken gepubliceerd over kunstmatige intelligentie en andere onderwerpen, en is de voormalige hoofdredacteur van Psychology Today.

Ik keek onlangs de film 'Now You See Me 2.' In de film vertolkt Daniel Radcliffe de duivelse techmagnaat Walter Mabry, die een soort kruising is tussen Mark Zuckerberg en Lord Voldemort. Volgens het verhaal "vernietigen Mabry en zijn compagnons mensenlevens, bespioneren ze de hele wereld en verkopen ze ieders privacy voor eigen gewin." Verder vermoorden ze mensen op de meest verschrikkelijke manieren, gevolgd door een stereotype gemene lach.

Het is aan een groep goochelaars genaamd The Horsemen – gespeeld door Mark Ruffalo, Jesse Eisenberg, Woody Harrelson en Lizzy Caplan – om magie te gebruiken, slechteriken te ontmaskeren en ze te bekeren tot de goede kant.

Het is een zeer belachelijke film, maar het is ook een goede metafoor het alledaagse internet. Bestaan dit soort slechteriken echt? En inderdaad, er is veel bewijs dat dit in de werkelijkheid ook gebeurt, op de gruwelijke, meedogenloze moorden na (voor zo ver ik weet tenminste). Een kleine groep grote bedrijven schenden de privacy van mensen over de hele wereld, enkel en alleen voor de winst, en zoals ik pas besprak in mijn essay "The New Censorship," verwoesten ze daarbij soms mensenlevens.

Eigenaars van kleine bedrijven hebben vaak geklaagd over Google's continue en mysterieuze aanpassingen aan de zoekalgoritmen, waarmee ze de bedrijven in feiten afstraffen voor het overtreden van een van de velen obscure criteria van de zoekmachine.

Zelfs de grootste bedrijven ter wereld zijn constant "bang voor Google"; plotseling verbannen worden uit de zoekresultaten, YouTube, AdWords, Adsense, of een handvol andere platforms van Alphabet, kan verschrikkelijke gevolgen hebben.

Big Tech kent veel problemen. Vooral privacy komt recentelijk veel in het nieuws, maar bijna niemand begrijpt echt wat de overtredingen, en wat de implicaties van die overtredingen, zijn. Feit is dat de meeste mensen nogal laconiek waren over de privacyschendingen van bedrijven all Facebook en Google. Eindelijk lijkt dat nu te veranderen.

Uit een recente enquête van Pew bleek dat 91% van de Amerikaanse volwassenen zich zorgen maken over "controleverlies" over hun data. Een recent onderzoek suggereert dat mensen rond de 40% meer persoonlijke informatie online geven als ze zouden weten waarvoor die informatie allemaal gebruikt kan worden.

Ik denk dat mensen zich meer zorgen zouden maken als ze begrijpen wat er op het spel staat. Als mensen dagelijks kleine stukjes van zichzelf overdragen aan Big Data, geven ze uiteindelijk de controle over hun eigen leven weg. Dat gaat als volgt:

Als we "gratis" online diensten, zoals Facebook, Gmail, YouTube, Instagram of de zoekmachine van Google gebruiken, gaan we eigenlijk een contract aan – en, nee, ik bedoel dit niet op een figuurlijke manier; ik bedoel dat we letterlijk een legaal bindend contract aangaan.

Google beschrijft in de 2,200 woorden tellende Servicevoorwaarden, waar het 3,000 woorden lange Privacybeleid ook onder valt: "door onze service te gebruiken, ga je akkoord met deze voorwaarden."

Deze regel geldt zelfs als je niet eens weet dat je gebruik maakt van een van de diensten, wat erg vaak het geval is. Google Analytics, Google AdWords en Google AdSense, bijvoorbeeld, zijn ingebed in miljoenen pagina's.

Als je op een van die pagina's komt, gebruik je de diensten van Google, en val je dus onder de Servicevoorwaarden. Hetzelfde geldt voor Facebook, die ook overal te vinden zijn, hoewel in een mindere mate dan de producten van Google.

Dus wat staat er in het mysterieuze contract van Google? Waar zijn we, zonder het te weten, allemaal mee akkoord gegaan op het moment dat we iets van Google gebruikten?

Voor het gemak heb ik Google's Servicevoorwaarden beperkt tot een simpel contract met drie onderdelen. Als je heel veel geduld hebt, kan je de originele documenten lezen om te kijken of mijn selectie terecht is. Ik denk in ieder geval dat dit een goed overzicht van de voorwaarden is:

Het contract

Wat jij krijgt.

Jij, de gebruiker, krijgt een heleboel "gratis" dingen. Je kan bijvoorbeeld onbeperkt vragen aan de zoekmachine stellen, en wij geven je antwoorden. We laten je ook gebruik maken van onze gratis kaarten als je een routebeschrijving nodig hebt, gratis filmpjes, en een gratis email service – kortom heel erg veel gratis dingen.

Wat wij krijgen.

In ruil daarvoor mogen wij alles bijhouden wat jij 24 uur per dag doet – de vragen die je stelt, de aankopen die je doet, de websites die je bezoekt, de video's die je kijkt, de plaatsen waar je komt, de mensen waarmee je praat, de emails die je schrijft – alles.

De kleine lettertjes.

Wij mogen de informatie die we van jou verzamelen opslaan en gebruiken om je aan bedrijven te koppelen die volgens ons iets aan jou kunnen verkopen, dus je kan advertenties van deze bedrijven verwachten.

We delen deze informatie misschien ook, uh, met de inlichtingendiensten, omdat zij ons hebben geholpen met het opzetten van deze hele zwendel. Op het eerste gezicht klinkt dit misschien niet echt erg bedreigend. Het is slechts een uitwisseling van informatie. Jij krijgt gratis informatie van Google, en in ruil daarvoor geef je informatie over jezelf.

Maar denk nog eens goed na. Dit klinkt misschien eerlijk in het begin, maar wat gebeurt er als maanden en jaren voorbij gaan? Je blijft dagelijks dat kleine straaltje aan gratis informatie krijgen, maar Google heeft ondertussen een ontzettend grote database met informatie over jou – en die database heeft een grote waarde.

Door de persoonlijke informatie, die Google krijgt van zijn gebruikers, te gebruiken bij het verkopen van advertenties, harkt het bedrijf momenteel ruim €70 miljard binnen op jaarbasis. (Ter vergelijking, Facebook verdiende circa €16 miljard vorig jaar).

Zie je het probleem? Over een langere periode raakt de regeling uit balans. Wat begon als een kleine mierenhoop aan informatie die Google over je had, is gegroeid tot een berg; aan jouw kant krijg je nog steeds dat kleine straaltje. Door de jaren heen heeft iets dat begon als een redelijk eerlijke regeling, ervoor gezorgd dat jij en Google in compleet verschillende machtsposities zijn gekomen. Zij hebben heel veel macht over jou – de macht die informatie je geeft – en jij hebt helemaal geen macht over hen.

Als ze het zouden willen, kan Google de informatie over jou gebruiken om je voor schut te zetten, je ergens toe te dwingen of je zelfs te ruïneren. Het kan de kennis ook gebruiken om je te beïnvloeden. Google kan je alleen informatie geven die een bepaalde richting uitwijst als dat in het belang is van het bedrijf of een ander doeleinde; je zal zelf niet eens door hebben dat het gebeurd. Zoals mijn laboratorium- en online onderzoek hebben aangetoond, kan Google door het geven van incomplete informatie de kleine beslissingen die je maakt beïnvloeden, zoals een vakantiebestemming en wat je moet kopen, maar ook over grote dingen, zoals op wie je moet stemmen en wat je moet geloven.

De servicevoorwaarden garanderen dat Google meer en meer controle krijgt over wat je doet, denkt, en zegt. Zelf heb je ondertussen geen idee. Zoals Noam Chomsky eens zei over onderhandelingen achter gesloten deuren, "Mensen weten niet alleen niet wat er met hun gebeurt, ze weten niet eens dat ze het niet weten."

En dat is waar we zonder het te weten mee akkoord zijn gegaan. Het gevolg is een wereld waarin een grote en alsmaar toenemende macht in de handen is van slechts een kleine groep zakenmannen. Niet alleen bij Google, maar ook steeds meer bij andere bedrijven die het misleidende verdienmodel van Google hebben overgenomen.

Goochelaars rekenen op de misleiding om hun trucs te laten werken. Google doet precies hetzelfde. En ze doen dat op een manier, daarmee is de tovenarij in Now you see me 2 niets vergeleken. Google doet ons geloven dat alle diensten volledig in ons voordeel werken, maar het echte doel is om zo veel mogelijk over ons gedrag te weten te komen. Daar maken ze winst mee, en in de toekomst kunnen ze invloed uitoefenen. Zo veel macht in handen van een partij is gevaarlijk, en we moeten opnieuw beginnen.

We moeten Google's vingervlugge zakenmodel in de schijnwerpers krijgen en het per wet verbieden. Google's zogenaamde missie – het organiseren van alle informatie op de wereld – moet een publiek project worden, niet eentje die wordt geleid door een kapitalistisch bedrijf. Als we hier later op terug kijken, denk ik dat mensen het raar zullen vinden dat alle informatie op aarde ooit in de handen was van éen roofzuchtige corporatie.

Openbare bibliotheken hebben geen geheime agenda's: zij volgen de gewoonten van mensen niet en verkopen deze informatie ook niet aan de hoogste bieder. Ze lobbyen niet bij publieke ambtenaren en proberen de publieke opinie niet te beïnvloeden. Een publieke zoekmachine is een paar jaar geleden voorgesteld in een artikel in The Nation, en een organisatie met de naam Common Search is momenteel aan het werken om dit idee in praktijk te brengen; dit en soortgelijke inspanningen moeten serieus genomen worden.

Google's zoekmachine is een geannoteerde index naar alle websites op aarde; die websites zijn het eigendom van de hele wereld, niet van Google, en dat zou de index dus ook niet moeten zijn. Net als alle andere "gratis" diensten die Google en andere bedrijven zogenaamd aan ons geven. Die diensten waren nooit gratis; we hebben ervoor betaald met onze vrijheid.