Is vreemdgaan in virtual reality nog steeds vreemdgaan?

Ik ben zes jaar getrouwd en ik ben nog nooit vreemdgegaan. Maar ineens, terwijl ik mezelf in een bizarre situatie bevond, deed ik het toch. Ik streelde de handen van een jonge vrouw, terwijl ik dacht: ik weet niet eens hoe ze heet.

Na een halve minuut werd het me te veel. Ik rukte de Oculus Rift-headset van mijn hoofd en stond op, compleet verbijsterd. Het was een intense ervaring, die me deed beseffen dat virtual reality niet alleen invloed heeft op hoe seks er in de toekomst uitziet, maar ook het overspel van de toekomst.

Goed, misschien is dat een beetje overdreven. Dat vond mijn vrouw gelukkig ook. "Het is maar een softwareprogramma, een sexy meisje dat uit eentjes en nulletjes bestaat." Misschien heeft ze gelijk, maar wat staat ons te wachten als zulke softwareprogramma's echt te realistisch worden?

Cinehackers is een bedrijf dat een cinematische ervaring met de Oculus Rift belooft. Het bedrijf heeft een manier gevonden om gebruikers het gevoel te geven alsof ze in een film als Being John Malkovich zitten, compleet met first-personperspectief en al.

Zodra ik de Oculus Rift en bijbehorende headset opzette, zat ik in de wereld van Cinehackers. De beelden waren verschrikkelijk realistisch. De film waarin ik de handen van de jonge vrouw streelde, heette I Am You.

VR-seks is geen nieuw fenomeen. Mensen dragen zelfs haptische pakken om de seksuele ervaring zo volledig mogelijk te kunnen ondergaan. Toch is het idee van digitaal overspel – en de verwarrende morele implicaties die daarbij horen – nog nauwelijks besproken.

Robert Weiss, therapeut en expert op het snijvlak van digitale technologie en de menselijke seksualiteit, voorziet problemen: "Het maakt niet uit of je daadwerkelijk met iemand vreemdgaat, of vreemdgaat met behulp van porno, webcams, social media of andere vormen van digitale technologie. Een 'virtuele affaire' kan net zo pijnlijk zijn voor degene die bedrogen wordt, als een normale affaire."

Ik ben daar zelf niet zo van overtuigd, zeker niet als het om porno gaat. Het is immers niet alsof je er zelf echt bij bent. En je kunt er ook geen soa of zwangerschap van oplopen, wat op zich ook best fijn is. Maar waar trek je de grens als het gaat om digitale varianten van seks? Wanneer bedrieg je iemand? Misschien komen we met gadgets zoals de Oculus Rift wel sneller bij dat punt aan dan we denken. Virtual reality dompelt je helemaal onder in een seksuele ervaring en dat kan je eigen partner best afschrikken.

Niet alleen je ogen en oren doen mee in zulke situaties. Met haptische pakken voel je daadwerkelijk de aanraking door middel van technologie en wie weet ruiken we op een bepaald moment in de toekomst wel de geuren die zo kenmerkend zijn voor dergelijke fysieke activiteiten. Er is bijvoorbeeld al een bedrijf dat geuren voor games ontwikkelt.

Maar de daadwerkelijke kwestie draait hier misschien niet zozeer om fysieke intimiteit: het draait er misschien juist om dat het zo makkelijk wordt om de liefde op een digitale manier te vinden. Hoe kunnen onze levensechte, imperfecte wederhelften ooit de strijd aangaan met de perfecte virtuele sekspartners? Kunnen onze geliefden onze behoeften wel kunnen blijven bevredigen? Misschien niet.

Ik hoor keer op keer om me heen van mijn vrienden dat ze nooit met een robot seks zouden willen hebben: "Het voelt gewoon niet goed," zeggen ze dan. Dat "niet goed voelen" is een concept dat het best omschreven kan worden als de 'Uncanny Valley'. Veertig jaar geleden introduceerde een Japanse professor aan het Instituut voor Technologie aan Tokio deze term, bedoeld om het moment aan te duiden waarop robots er te menselijk uit gaan zien en ons mensen een onbehaaglijk gevoel bezorgen. Tegenwoordig groeit de industrie die ons van seksrobots voorziet en ziet de toekomst er toch anders uit.

Emma Cott van The New York Times schreef onlangs een stuk over een producent van sexpoppen: "De maker van de RealDoll heeft naar eigen zeggen al 5.000 op maat gemaakte, levensgrote, pratende poppen verkocht voor duizenden dollars per stuk. De klant kan zelf besluiten hoe de pop eruit moet zien, welk lichaamstype ze krijgen, welke haarkleur, huidskleur of zelfs hoe de tenen eruit moeten zien."

Mij lijkt het niet echt iets, zo'n sexpop. Ik geloof dat mijn vrouw daar wel blij mee is. Ik verwacht niet dat seks met robots net zo'n groot succes als VR-seks zal worden, wat minder gecompliceerd is en misschien minder onnatuurlijk aanvoelt.

Hoe dan ook, de definities van trouw en ontrouw zijn onderhevig aan verandering: de technologische ontwikkelingen zorgen daar met hun hypnotiserende eentjes en nulletjes vanzelf wel voor.