Ik zat een weekje aan de smart drugs

Ik schrijf dit stuk onder de invloed van nootropica. De afgelopen week heb ik elke ochtend een capsule met phenylpiracetam, CDP-choline, L-theanine en caffeïne in mijn mond gestopt om te kijken of ik slimmer kon worden door zogenaamde 'smart drugs.' Voor jullie, voor mezelf en voor de wetenschap. Of om eerlijk te zijn, niet echt voor de wetenschap of voor jullie, ik was gewoon nieuwsgierig of ik echt slimmer kon worden door een pilletje te slikken.

Via Nootroo, een startup uit San Francisco die volgens mij vooral verkoopt aan mensen die bij andere startups werken, bestelde ik een potje pilletjes die een paar weken later aankwamen in een gouden envelop.

In de envelop zaten naast een paar A4-tjes met instructies en een soort gids voor hoe ik mijn levensstijl zou kunnen aanpassen voor de beste werking van de pillen, ook een gouden potje. Op het gouden potje staan onder andere de woorden "intended for use only in neuroscience research," wat niet echt bemoedigend werkt als je van plan bent pillen te gaan nemen die iets doen met je brein.

In het potje zaten twee verschillende witte capsules met gouden of zilveren stukjes erin. De bedoeling is om de ene dag een gouden en de volgende dag een zilveren pil te nemen. Ook zou ik eigenlijk moeten gaan sporten, mijn slaap monitoren met een slaap-app en een paleo-dieet volgen, maar fuck dat. Ik wil gewoon pillen waar ik slimmer van word.

Enigszins bezorgd stuur ik oprichter Eric Matzner een mailtje met twee vragen: 1) wat moet ik gaan voelen en 2) moet ik voorzichtig zijn met het combineren met legale of illegale middelen.

Hij stuurt me een lap tekst terug waarin hij vooral ingaat op de werking. Nootroo bestaat uit een 'stack' van verschillende stoffen die invloed op elkaar zouden hebben. De basis van de 'stack' zijn l-theanine, een aminozuur dat ook in thee zit, en de cafeïne, dat je wel kent. Daarbovenop komen de 'racetams,' phenylpiracetam en Noopept, die "de samenwerking van het brein verbeteren." Verder zou de citicoline zorgen voor verhoogde productie van acetylcholine – wat zou zorgen voor meer concentratievermogen en cognitieve controle.

De pillen zijn te combineren met wiet (want ik kom uit Nederland) en met alcohol – volgens Matzner wordt je minder snel dronken en heb je minder last van blackouts.

De volgende ochtend neem ik mijn eerste pil, een zilveren. Zoals Matzner aangaf in zijn mailtje begin ik na ongeveer een halfuur iets te voelen van de cafeïne. Hij zegt dat de hoeveelheid gelijk staat aan de inhoud van één kop koffie, maar dat de stof in Nootroo langer doorwerkt omdat het een speciaal soort cafeïne is met een ™ erachter.

Van de cognitieve effecten merk ik vrijwel niks de hele dag. Ik kan niet zeggen dat ik veel productiever werd en ook niet dat ik ineens constant geestige en intelligente opmerkingen rondstrooide. Wel leek het alsof ik iets alerter was en iets beter werd in meer dingen onthouden. Maar dat kan ook placebo-effect zijn.

Het idee van nootropica gaat trouwens wel wat verder terug dan een stel twintigers in Silicon Valley die de droom van instant slimheid proberen te kapitaliseren.

De term werd in 1972 geïntroduceerd door de Roemeense psycholoog Corneliu Giurgea. Hij deed op dat moment in België onderzoek naar piracetam – één van de chemicaliën die ik ook slikte – dat oorspronkelijk bedoeld was als kalmeringsmiddel, maar onverwachts cognitieve processen in gezonde patiënten leek te stimuleren.

Verdere experimenten met piracetam en analogen daarvan leidden Giurgea tot het voorstellen van een nieuwe categorie in de psychofarmacologie: nootropica. Medicijnen die hieronder vallen moeten voldoen aan een aantal voorwaarden, zoals het verbeteren van leervermogen en geheugen, weinig bijwerkingen hebben en onschadelijk zijn voor het lichaam.

Sinds die begindagen zijn er nog een aantal stoffen geïdentificeerd die potentieel nootropische effecten hebben.

Zo was er afgelopen maand veel te doen om modafinil, een middel tegen narcolepsie, dat volgens een nieuw onderzoek gezonde mensen echt lijkt te helpen bij cognitief moeilijke taken en veel door studenten gebruikt wordt als hulpmiddel bij het leren.

Op Reddit vind je ook een grote sub waarin gebruikers hun 'stacks' delen en de effecten die ze ervaren. Op de wiki van de Reddit staan omschrijvingen van werkingen van de verschillende stoffen, inclusief doses, bijwerkingen en verwijzingen naar wetenschappelijk onderzoek.

Op die wiki vond ik de stoffen terug die in Nootroo zitten. Maar het grote probleem, dat vooral zichtbaar werd toen Matzner zijn product op de sub probeerde te promoten, was dat hij niet aangeeft hoeveel er van elke stof in de capsules zitten. Matzner zelf zegt dat dit is om de concurrentie voor te blijven.

Wat de reden ook is, ik blijf ook na een week elke dag een capsule nemen vrij weinig effect ervaren. Ik ben bij het schrijven van dit stuk niet slimmer of grappiger dan normaal. Helaas voor jullie, helaas voor mij.

Toch blijft het idee van doping voor je brein ontzettend interessant. Vooral op grotere schaal.

"Stel je voor dat een onderzoeker een goedkoop medicijn ontwikkelt dat compleet veilig is en de cognitieve prestatie met 1% verbetert. Bij één individu zou de verbetering nauwelijks opvallen. Maar als de 10 miljoen wetenschappers op aarde allemaal het medicijn zouden gebruiken, zou dit de snelheid van wetenschappelijke vooruitgang evenveel vooruit helpen als dat er plotseling 100,000 wetenschappers bij zouden komen," zegt futurist Nick Bostrom in een Nature-podcast uit 2008.

Ik weet niet of dit een geldige vergelijking is; als 10 miljoen muzikanten 1% betere muziek zouden maken (wat dat ook betekent), dan zou dat niet het equivalent zijn aan 100.000 extra muzikanten, maar desondanks blijft nootropica een aantrekkelijk fenomeen om te onderzoeken.

De afgelopen jaren is dan ook het onderzoek naar nootropica dan ook enorm toegenomen. Waarin de periode van 2006 tot 2010 nog ongeveer 1000 onderzoeken naar nootropica gepubliceerd zijn, werden er in de afgelopen vier jaar bijna 4000 gepubliceerd. De kwaliteit ervan zal uiteraard sterk verschillen, maar het is hoopgevend dat er onderzoek naar gedaan wordt.

En dat is hard nodig. Niet alleen om nieuwe nootropica te vinden, maar ook om te bepalen wat veilig is en wat niet. Er zijn volgens Barbara Sahakian, neurowetenschapper aan Cambridge, tot nog toe geen lange-termijnstudies naar de effecten op gezonde mensen.

Beter schiet de wetenschap daar even mee op, want hoe fijn zou het zijn als er daadwerkelijk een pilletje zou bestaan waardoor je je werk twee keer zo snel afhebt? Er valt natuurlijk te discussiëren over de ethiek van zo'n pil, of dat wel iets is wat we zouden moeten willen enzo, en of we dan niet gewoon twee keer zo veel werk moeten doen, en of er niet een maatschappij ontstaat waarbij superslimme pillenslikkers het pilloze plebs onderdrukken, maar daar zijn we nog lang niet – en daar zullen we misschien nooit komen.

Is dat erg? Nah. Want zoals Nick Bostrom een beetje scheef beargumenteert, zou zelfs een marginale toevoeging al een hoop effect kunnen hebben op de wereld.

Vanavond praten we verder over nootropica en het al dan niet bestaan van menselijke autonomie. Kom ook! 'Het Zwarte Gat' begint om 20:30 in de Stadsschouwburg Amsterdam en wordt vreselijk interessant.

We gaan verhuizen naar een andere facebookpagina! Like zo snel mogelijk Motherboard Nederland om niks te missen!