Hoeveel houd je over als je al het geld in de wereld herverdeelt?

De wereld is oneerlijk. Dat is een gegeven dat wel vast staat, lijkt me. De klacht dat 1% van de bevolking er vandoor gaat met 99% van de rijkdom lijkt gebaseerd op een soort  natuurwet, die overal waar hij niet in toom gehouden een 80-20 verhouding nastreeft. Dat geldt voor bijna alles: op het internet (80% van de links op het internet leiden naar een geprivilegieerde 20% van de websites); in Facebook-likes op onze artikelen (uit een recent intern stageonderzoek hier bij Motherboard bleek dat de bovenste 20% procent van onze artikelen precies 80% van alle likes in een maand binnensleepten); en zelfs voor het aantal seksuele relaties lijkt dezelfde verdeling voor te komen. Maar hoe zou het zijn als we eens alles eerlijk zouden delen? Het geld dan, de seks houd ik voor mezelf. Hah. Sorry.

In het kader van armoedebestrijding en herverdeling (het was deze week toevallig de Week van het Basisinkomen, dus nadenken over een andere verdeling in de wereld is niet misplaatst) stel ik voor om me te volgen in een gedachte-experiment. Stel dat je al het geld in de wereld compleet en absoluut zou herverdelen over de wereldbevolking. Hoeveel zou je dan hebben? 

Het antwoord op die vraag is afhankelijk van je definitie van geld. Als eerste kunnen we kijken naar concreet geld, in de meest straight-forward betekenis: munten en biljetten . Dit bedrag wordt globaal gemeten in wat economen aanduiden met de term 'M0'. M0 is een schatting van alle fysieke biljetten en muntjes in portemonnees, sokken, auto's en banken (zowel van het type 'kan je op zitten' als 'investeert in wapens en is op je geld uit'). Dit bedrag ligt naar schatting rond de 3,86 biljoen euro.

Als we dat netjes in enveloppen zouden stoppen en over de hele wereldbevolking verdelen, zou iedereen ongeveer 550 euro in z'n knuistje krijgen.

Maar de meeste mensen, althans in de Westerse wereld, hebben ook nog wat geld op de bank staan.

Dat totale bedrag opgeteld bij het vorige vormt M1: omgerekend 19,32 biljoen. In totaal zou bij totale herverdeling van dit bedrag, verdeeld over de ongeveer 7 miljard mensen die op dit moment rondlopen, kruipen en kwijlen, iedereen ongeveer 2700 euro krijgen.

Als we ook het moeilijker bereikbare spaargeld, investeringen en nog een hele lading ingewikkelde shit die je misschien alleen begrijpt als je rijk bent of voor Jort Kelder werkt erbij optellen, krijgen we M2 en M3. Vooral dit laatste getal zijn we in geïnteresseerd, want dat is werkelijk al het geld: zestig biljoen euro. Als je dat zou verdelen over de gehele wereldbevolking, krijgt iedereen 8.600 euro. Precies genoeg om zo'n godsgruwelijk scooterding met twee voorwielen van te kopen.

Dat is een aardig bedrag, zeker als je bedenkt dat je op het punt staat het allemaal tegen de allerdomste investering in je leven aan te smijten. Maar tegelijkertijd is het natuurlijk ook echt helemaal geen fuck. Een stofdeeltje op een scooter. Vergeleken met het vermogen van de gemiddelde Nederlander (€27,000 in 2012) is het verschil al behoorlijk, maar de vergelijking met de rijkste vrouw van Nederland, Charlene de Carvalho-Heineken (die in 2013 7,2 miljard euro bezat) is echt off the charts. De beste visualisering die ik hiervan kon bedenken was deze:

De aarde is hierbij de gemiddelde herbedeelde aardbewoner. De zon is mevrouw Heineken.

Deze herverdeling is natuurlijk geheel fictief en waarschijnlijk behoorlijk klunzig; en ik houd met een heleboel factoren geen rekening. Wat er na deze herverdeling gebeurt, bijvoorbeeld, is een onderwerp waar ik me als niet-econoom niet zo aan durf te wagen. Ook is dit enkel het totale vermogen, terwijl er veel meer manieren zijn om rijkdom te meten.

Maar het gedachte-experiment zet je toch wel aan het denken. Het feit dat je bij een lineaire herverdeling met een armetierige scooter komt te zitten betekent dat wij Westerlingen hier op wereldniveau echt absurd veel weelde hebben, en dat mensen in de rest van de wereld werkelijk onvoorstelbaar arm zijn. En voor de arme Indiër of Afrikaan wordt het leven er ook niet veel beter op met het bezit van zo'n apparaat. Welke idioot heeft überhaupt voorgesteld om die kostbare ruggen uit te geven aan zo'n onding?