​Hoeveel bacteriën pik je op op Lowlands?

Veel mensen, veel zweet, veel contact, veel viezigheid, weinig douchen, weinig zeep, weinig algemene hygiëne; je zou denken dat een festival ook een feestje is voor bacteriën. Dat je thuiskomt en je huid overgenomen is door vreemde microwezens die allerlei narigheid veroorzaken. Ik besloot dus te gaan kijken hoeveel bacteriën je eigenlijk oppikt op een festival als Lowlands.

Om dit enigszins wetenschappelijk aan te pakken heb ik voor en na het festival een paar wattenstaafjes over verschillende plekken van mijn lichaam gehaald – onder mijn voet, onder mijn oksel en op mijn handen – en deze opgekweekt op een petrischaaltje. Het resultaat? Zie hieronder:

VIES!

Maar toch ook weer niet. Het verschil dat je hierboven ziet is redelijk onbeduidend, als je je bedenkt dat er op de menselijke huid zo'n 1000 verschillende bacteriën leven in ongelofelijke hoeveelheden – zo'n miljoen individuele bacteriën per vierkante centimeter huid.

De populatie bacteriën is bij iedereen uniek – je hebt in feite je eigen bacteriële 'vingerafdruk' die gebruikt kan (en gaat) worden om mensen te identificeren. Die bacteriën pik je gedurende je leven op.

Als baby kom je steriel ter wereld, maar je huid wordt al snel gekoloniseerd door micro-organismen die zich daar vestigen en een complex ecosysteem vormen. Dat ecosysteem bepaalt voor een groot deel hoe je immuunsysteem werkt.

Je bacteriën vormen namelijk een soort eerste beschermingslaag tegen kwaadaardige micro-organismen van buitenaf. Aangezien ze hun stukje gekoloniseerde huid niet kwijt willen, is het in hun voordeel om invasieve micro-organismen te bevechten en van de huid af te knikkeren. In feite is je huid een constant oorlogsgebied, een vlezige Gaza-strook, waar je eigen bacteriën constant strijden voor je gezondheid.

Als het misgaat, en je eigen bacterievrienden het verliezen van binnenvallende microlegers, dan kunnen er huidziekten ontstaan. Maar als je vaker naar een festival bent geweest, dan weet je dat dit meestal niet gebeurt. Je verdedigingslinie is best wel sterk.

Een andere belangrijke aanwijzing voor de stabiliteit van je eigen bacteriepopulatie is je specifieke lichaamsgeur. Deze wordt namelijk voor een groot deel bepaald door de specifieke bacteriepopulatie die op je lichaam leeft, je uitscheidingen (zoals zweet en talg) eet en op hun beurt weer vluchtige stoffen uitscheiden die andere mensen als (zweet)geur ervaren.

Het is natuurlijk niet allemaal feest voor het lichaam, en bacteriën hebben niet helemaal onterecht een slechte naam. Het immuunsysteem van de mens houdt de bacteriepopulaties in bedwang, dus als het immuunsysteem verzwakt is, kunnen sommige bacteriesoorten die normaal gesproken vredig op de huid leven in opstand komen en gemeen worden.

Acne is hier een voorbeeld van. Propionibacterium acnes is een bacterie die in de talgklieren leeft en meestal onschadelijk is, maar als de populatie te groot wordt, dan ontstaat er soms acne. Je moet dus ook op een festival blijven letten op enigszins gezond leven om je immuunsysteem werkende te houden en rare bacteriën geen kans te geven.

Toch zijn, in tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, de bacteriën die we altijd met ons meedragen onze beste vrienden, misschien wel juist op festivals. Ze beschermen ons tegen de grote boze wereld om ons heen, en ze vragen er niets voor terug, behalve wat ruimte op je huidoppervlak.

De symbiose tussen de mens en haar bacteriën is een fascinerend geheel en het belang ervan voor onze gezondheid begint pas sinds kort een beetje duidelijk te worden. Wat ondertussen wel duidelijk is, is dat je moet houden van je bacteriën, omdat ze ervoor zorgen dat je niet bij ieder contact ziek wordt. Mits je een beetje voor ze zorgt, natuurlijk.

Oh en om terug te komen op de vraag waarmee dit begon, het is zonder een goed uitgerust laboratorium redelijk onmogelijk om te bepalen hoeveel bacteriën je oppikt op een festival, maar het is geruststellend om te weten dat het getal in vergelijking met de bacteriën die je met je meedraagt wel meevalt. Het experiment wat ik uitvoerde slaat dus in principe nergens op, maar leek me wel een goede manier om je te laten lezen over je wonderlijke microbioom. Sorry als ik je teleurstel. Daarentegen: hoe boeiend zou een getal als 1,234,246 zijn?