Hoe kunnen we 'P.T.' redden?

Op 12 Augustus 2014 bracht gameontwikkelaar Konami een demo uit voor de Playstation 4 met de naam P.T. en noemde het "'s werelds eerste interactieve teaser."

P.T. was een mini-game die je het beste in kan delen in het genre psychologische horror. Het speelt zich af in een donkere en lange gang, die nooit ophoudt. Er lag ook ergens een dode baby in een wasbak. De game gaf precies genoeg aanwijzingen zodat de spelers zich gingen afvragen wat voor vreselijks hier was gebeurd. En zodat ze bang werden van wat er zich om de volgende hoek van de gang bevond. Na negen dagen – met knikkende knieën – puzzelen werd het mysterie ontrafeld. Maar daar zou het niet bij blijven.

Op 29 april haalde Konami P.T. offline. De demo kon niet meer gedownload worden en het bedrijf ging zelfs een stap verder door de demo ook te verwijderen uit de downloadgeschiedenis van iedereen die het spel al had gedownload. P.T. bestaat eigenlijk niet meer.

In de kern was P.T. een eeuwig ronddraaiende gang, gevuld met psychologische spanning. De combinatie van de afgesloten ruimte, puzzelelementen, grimmige atmosfeer en het vleugje bovennatuurlijkheid sprak veel mensen aan. Horrorfans hielden er ontzettend van, ook al begrepen ze pas tegen het eind wat er precies gaande was. De finale van de demo ontrafelde dat het een speelbare teaser – playable teaser, P.T. Snap je 'm? – was voor Silent Hills, een nieuwe game in de populaire horrorserie Silent Hill. Er waren veel grote namen bij dit project betrokken, zoals Hideo Kojima (Metal Gear Solid), Guillermo del Toro (Pacific Rim) en Norman Reedus (The Walking Dead).

Toen besloot Konami om niet verder te gaan met de ontwikkeling van Silent Hills. En P.T. was opeens een teaser voor helemaal niets.

Dit zijn de feiten. Vanaf hier begint het vaag te worden. Er was maandenlang verwarring over wat nou precies de rol was van Hideo Kojima bij Konami. Maar wat er intern is gebeurd, heeft ook meteen gezorgd voor het einde van Silent Hills.

Verder weet ook niemand waarom Konami zo ver ging om alle sporen van P.T. uit te wissen.

Er is op dit moment nog maar één manier om de game te spelen: op een Playstation waar het spel nog opgeslagen staat. Verder is er geen manier om aan het spel te komen.

Omdat Konami zo over de top is gegaan om de sporen van P.T. uit te wissen, verdwijnen de nog bestaande kopieën van de demo gestaag, omdat consoles kapot gaan of omdat er ruimte moet worden vrijgemaakt. Uiteindelijk zal P.T. helemaal verdwijnen. Desalniettemin heeft de game al een reputatie.

Bovenal is P.T. nu een standaard voor bevlogen fans. "Dit was de eerste game in lange tijd die me iets liet voelen dat een beetje in de buurt van angst komt," schrijft een fan op Reddit. In hetzelfde gesprek lauwert Metalcentraldialog de demo om zijn focus "op stemming en het concept van hulpeloosheid."

De game was zo invloedrijk dat er een onofficieel vervolg van werd gemaakt. Allison Road, ontwikkeld door een nieuwe gamestudio in Londen, is sterk geïnspireerd door P.T. zonder dat het expliciet wordt gezegd. Het extreme realisme, een vergelijkbaar afgesloten setting en één directe quote van de demo laten zien dat het spel sterk op P.T. is gebaseerd. De studio heeft zelfs een Kickstarter opgezet, waar het verband met P.T. expliciet werd gemaakt. De studio haalde er 145.959 pond, ruim twee ton in euro's, mee op. Toen een gamelabel het project oppikte werd de Kickstarter gestopt.

"Ik geloof dat P.T. in de toekomst wel weer gespeeld kan worden," zegt Steve Lin, een conservator en voormalig directeur van GREE Canada, "ofwel doordat Konami van mening verandert, ofwel door gamers die het via een onofficiële weg doen." Hij weet zeker dat P.T. al is geript en wordt gedeeld. Er is alleen nog geen manier om het op een Playstation te installeren.

Voor Lin, en veel mensen zoals hij, gaat het niet om het geld. Voor een bedrijf als Konami overduidelijk wel. "Winst is niet het doel van conservatie, maar het gaat erom dat er weer toegang is voor onderzoek," zegt hij.

Frank Cifaldi, hoofd restauratie van Digital Eclipse, is eveneens optimistisch. "Ik vrees niet voor het verdwijnen van P.T., zegt hij. "Over tien jaar kan iedereen die onderzoek wil doen naar P.T. het spel gewoon spelen."

Zowel Lin als Cifaldi denken dat het verdwijnen van P.T. alles te maken heeft met copyright. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat Konami, nadat ze de samenwerking met Del Toro had opgezegd, geen van zijn werk meer mochten verspreiden. "Er is zeer waarschijnlijk een hele goede reden voor," zegt Cifaldi, "maar omdat de game-industrie zo ontzettend houdt van geheimen, kiezen ze er liever voor om mensen in verwarring te brengen dan om er gewoon open over te zijn."

Dit soort licentiezaken zijn niet nieuw in de game-industrie, maar digitale winkels zorgen wel voor nieuwe conflicten. Steam, bijvoorbeeld, verkoopt licenties om games te spelen. Maar als Steam haar deuren sluit, dan is het allemaal weg. "Op papier is dit niet anders dan wanneer je een CD met muziek koopt," benadrukt Cifaldi. "Je koopt dan net zo goed een licentie om de muziek eindeloos te kunnen afspelen, zolang je maar die specifieke CD ervoor gebruikt. Dat is echt niet anders. Behalve dat je de spellen die je op Steam koopt niet even op zolder kan zetten."

Toen we Konami vroegen of ze van plan zijn om te voorkomen dat P.T. zal verdwijnen, gaf het bedrijf aan geen commentaar te hebben.

Kunnen wij er zelf dan iets aan doen? Nou, ja. Maar het is misschien niet helemaal legaal.

"Ik ben heel erg tegen piraterij," zegt Lin zorgvuldig. "Maar het is wel een feit dat van sommige spellen de illegale kopie de enige is die nog bestaat." Cifaldi zegt iets vergelijkbaars, waarbij hij benadrukt dat het een complex probleem is. "Het is een vreemde situatie en ik denk niet dat een simpele oplossing voor is."