FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Darmbacteriën hebben invloed op je geestelijke gezondheid

Je darmen doen meer dan je denkt
De probiotische Bifidobacterium longum zoals gezien door een electron microscoop. Afbeelding: Wikimedia Commons

Psychische problemen zijn extreem ingewikkeld door het enorme aantal variabelen dat meespeelt, van genetische voorkeuren tot omgevingsfactoren en factoren zoals depressie en angst. Maar er komt steeds meer bewijs dat er nog een factor is die niet wordt meegenomen in het onderzoek – het verband tussen de gezondheid van je brein en de gezondheid van de bacteriën in je darmen.

Wetenschappers hebben hun ogen pas recentelijk gericht op het belang van het microbioom, de populatie van bacteriën en micro-organismen die binnenin ons lichaam met ons samenleven. Het blijkt dat deze wezentjes, die leven in onze ingewanden, op onze huid, in onze neus, eigenlijk overal, allerlei vieze klusjes in onze lijven voor ons opknappen. Om hun huis te beschermen – jouw lichaam, dus – doen de organismen van het microbioom alles van het verdedigen van hun turf, door het produceren van ontstekingsremmende chemicaliën die vreemde microben bevechten, tot het maken van enzymen die ons helpen ons voedsel te verteren.

Advertentie

In 2012 begon het Menselijk Microbioom Project voor het eerst met een volledige telling van alle bacteriën, virussen, archaea en andere micro-organismen die ons lichaam thuis noemen. Ze vonden meer dan 10.000 soorten – veel meer dan ze hadden verwacht. Er zijn zo veel microben dat we zwaar in de minderheid zijn in ons eigen lichaam. Voor elke mensenlijk cel die we hebben, zitten er ongeveer 10 micro-organismen in ons lichaam. Omdat ze zo klein zijn wegen ze echter niet zo veel, maar 1,5 kilogram, ongeveer evenveel als je hersenen.

Kijk ook onze nieuwe docu Microbros: Bacteriën, een toekomst zonder afval. Tekst gaat onder video verder.

Steeds meer wetenschappers ontdekken dat deze populatie van microben sterk verbonden is met ziektes als depressie, angststoornissen en zelfs autisme. Zoals vaker gebeurt, begint het onderzoek met experimenten op muizen – in dit geval op muizen die "bacterievrij" zijn.

De muizen worden geboren in een steriele omgeving en daardoor komen ze niet in aanraking met de organismen die normaal gesproken het microbioom vormen. Door deze muizen te bestuderen, komen wetenschappers meer te weten over de rol die de microben spelen. In een toenemend aantal zaken lijkt het dat die rol meespeelt in het reguleren van angst en depressie.

"Deze muizen tonen gebreken die relevant zijn voor je psychische gezondheid," zegt Dr. Felice Jacka, professor aan de Deakin University. Hij onderzoekt het verband tussen psychiatrie en voeding.

Advertentie

Een van de problemen die de wetenschappers zagen bij muizen zonder goed microbioom is het ontbreken van de mogelijkheid om te kunnen ontspannen. Ze gaan erg slecht om met stress en de concentratie stresshormonen is bij deze muizen ook veel hoger. Ook zijn ze slechter in het aanmaken van humeur-veranderende hormonen zoals dopamine en serotonine.

"In de toekomst zullen we niet alleen de ontbrekende microben kunnen aanvullen, maar ook ons microbioom kunnen aanpassen om ons gedrag te veranderen, waaronder ook onze cognitieve prestaties"

Niet alle onderzoeken naar het microbioom gebruiken bacterievrije proefdieren. Sommige wetenschappers hebben al aangetoond dat veranderingen in het dieet invloed hebben op het humeur en de hersenfuncties van dieren met een normale microbenpopulatie. In 2011 publiceerde Dr. John Cryan, professor bij het University College of Cork, en zijn collega's een paper in Proceedings of the National Academy of Sciences dat liet zien dat muizen die gevoed werden met de Lactobacillus-bacterie minder angstig waren dan muizen die een placebo kregen.

Nadat ze in een doolhof waren gestopt bereikten muizen die gevoed waren met bacterien sneller open plekken en toen ze gedwongen werden om te zwemmen duurde het langer voordat ze opgaven dan de placebogroep. Ze lieten ook een toename zien in de concentratie van receptoren voor GABA, dezelfde receptor waar Valium op aanhecht. Het onderzoek suggereert een potentiele rol voor psychobiotica – een behandeling voor psychische stoornissen met behulp van microben die dezelfde werking hebben als medicijnen. Een andere studie toonde eveneens aan dat met het verwisselen van het microbioom van genetisch verschillende muizen het angstniveaus ook omwisselt. De muizen van de ene groep werden meer gestrest en de andere groep onspande.

Een onderzoek uit 2010 liet zien dat dezelfde technieken bij mensen kunnen worden toegepast.

"Als al het onderzoek dat tot nu toe met dierproeven is gedaan kan worden toegepast op mensen, dan kunnen microben bepalen wat we willen eten, hoeveel we willen sporten, hoe ons atletisch vermogen kan toenemen als we sporten, hoe veel pijn we voelen, hoe blij of depressief we zijn, hoe we reageren op drugs. Ze zouden zelfs onze cognitieve functies kunnen aanpassen. In de toekomst zullen we niet alleen de ontbrekende microben kunnen aanvullen, maar ook ons microbioom kunnen aanpassen om onze prestaties te verbeteren, waaronder ook onze cognitieve prestaties," aldus zegt Rob Knight, een professor in microbiologie aan de University of San Diego die leiding geeft aan het project American Gut. Het project wil het microbioom gaan identificeren.

De wielen van de wetenschap bewegen echter traag en het zal nog wel even duren voordat we de link tussen het microbioom en je geestelijke gezondheid volledig begrijpen. In de tussentijd is er echter weer een nieuwe reden om genoeg vezels binnen te krijgen, waarvan wordt gedacht dat ze zorgen voor gezonde populaties van darmfauna. Hetzelfde geldt voor gefermenteerd voedsel, zegt Jacka.

"Gefermenteerd voedsel als zuurkool, kimchi, kombucha en tempeh zijn waarschijnlijk erg voordelig omdat ze veel bacterien aanleveren waarvan we denken dat ze de gezondheid verbeteren," zegt ze. "Aan de andere kant zijn dieten met veel vet en suiker weer funest voor een goede darmflora."