Hoe Club Mate in twintig jaar het favoriete drankje werd van hackers en ravers

"Je eerste slok smaakt naar paardenurine die door hooi gefilterd is," zegt Jens Ohlig.

Op een gegeven moment bereik je echter het punt dat het spul goed smaakt, zeer goed. Jens denkt terug aan het moment in 1998 dat hij op een bijeenkomst was van de Chaos Computer Club, waar hij het drankje voor het eerst proefde. Ondertussen is Club Mate het dagelijkse levenselixer van de in Berlijn wonende Wikimedia-programmeur. Hij drinkt tussen de drie en de vier liter per dag: "In tijden van stress dronk ik soms zelfs 10 flessen per dag, maar dat was te extreem."

Begin jaren 90 bereikten de eerste ladingen Club Mate Hamburg en Berlijn. Een decennium lang wordt de drank vooral door hackers als Jens Ohlig op vergaderingen van de Chaos Computer Club gedronken. En iets later ook in Berlijnse clubs en sociale centra zoals de Rote Flora in Hamburg. Om een meerdaagse rave vol te kunnen houden werd het drankje als ideaal beschouwd. Ook bij nachtelijke programmeersessies bleek de drank onmisbaar. In Ohlig's woorden: "Club Mate was gewoon één van de legale opties."

Ondertussen wordt de drank geëxporteerd naar ​meer dan 40 landen, van Kazachstan tot Chili. Niettemin is de globalisering van de drank nogal traag geweest. Dit komt waarschijnlijk omdat de kleine Centraal-Frankse Brouwerij afziet van normale marketingtechnieken. In plaats daarvan vertrouwen ze op mond-tot-mond reclame. Op die manier schopte de drank het tot de standaard in Berlijn, terwijl veel mensen in de omliggende dorpen van de Beierse provincie tot op de dag van vandaag nooit van Club Mate hebben gehoord. En degenen die er het wel kennen, bestellen het met de vooroorlogse naam ​Sekt-Bronte.

Met een pint Club Mate in mijn maag, vertrek ik uit mijn kantoor op weg naar Meta Mate. Dit is de enige bar in Berlijn die alle producten uit de Mate-collectie serveert. Ik heb een afspraak met Jens Ohlig om een smaaktest van verschillende Mate versies te houden.

Terwijl de vraag naar de Mate struik tot op zekere hoogte stabiel is gebleven, is het opmerkelijk dat er tegenwoordig zo veel verschillende Mate-drankjes beschikbaar zijn. Het succes van Club Mate heeft veel navolgers. Er verschijnen tegenwoordig veel nieuwe kopieën van grote en kleine brouwerijen -van landelijke supermarktketens, maar ook van kleine een onafhankelijke hamburgertent, die de drank 1337Mate (inclusief echte geek referentie voor de nerd-code voor de elite) produceerde. De alternatieven verschillen op het gebied van kleur, textuur, zoetheid, en hun etiketten zijn vaak niet met de typische Gaucho versierd, maar met stekelige dieren en gekko's. Maar uiteindelijk zijn deze dranken allemaal afstammelingen van de Mate-stamboom.

Ohlig weet ook iets te vertellen over de interessante culturele bijwerkingen van het spul:

"In Berlijn zijn er al mensen die Club Mate niet meer aanraken, het wordt namelijk als te mainstream beschouwd. Het is zoiets als de Starbucks van de Mate-drankjes geworden. "

Meta Mate bevindt zich in de kelder van een flatgebouw in Prenzlauer Berg. De grote zaal staat vol met mate gerelateerde producten: limonade, chocolademelk en "Mier", een mengsel van Mate-ijsthee en bier. "We noemen onszelf Mate-hackers", vertelt Kritikha DoCanto, die samen met haar man de eigenaar is van de bar. Vervolgens zet ze een half dozijn Mate-flessen neer op onze tafel.

Jens Ohlig kan worden omschreven als de meest vooraanstaande Mate-expert. Dit is niet alleen vanwege zijn intensieve praktijkervaring met de drank, maar vooral omdat hij samen met twee vrienden het boek Hacker Brause, het ultieme handboek over de cafeïnehoudende dranken, publiceerde. Onze bijeenkomst in Meta Mate is niet alleen belangrijk omdat het de enige bar van zijn soort is, maar ook omdat de winkel in de nu volledig getransformeerde buurt Prenzlauer Berg ligt. De buurt waar de moderne Club Mate-saga exact 20 jaar geleden begon.

Volgens Ohlig kwam de Loscher brouwerij per ongeluk achter de drank. De eerste vermelding van het bestaan ​dateert uit 1924 en het recept is tijdens de vorige eeuw meerdere malen aangepast. De familie Loscher heeft het recept in 1994 gekocht.

Na de val van de Muur ontwikkelde Prenzlauer Berg zich snel tot een enorme verlaten stedelijke speeltuin. Veel van de arme Oost-Berlijners verlieten de wijk met pakhuizen en fabrieken, en vluchtten naar het Westen. De wijk werd een toevluchtsoord voor krakers en verhongerende kunstenaars. Ohlig weet nog goed hoe enorme verlaten gebouwen werden gekraakt. "Je had in die tijd als kraker maar drie dingen nodig: kolen voor de winter, pleisterwerk voor het renoveren en natuurlijk bier."

In de eerste chaotische jaren van de Berlijnse samenvoeging trok een onafhankelijke verkoper met een kar door Prenzlauer Berg, hij leverde goederen aan de Berlijnse clubs. De meeste clubs waren niet in bezit van de noodzakelijke licenties en daarom waren de eigenaren de man met de ezel-kar erg dankbaar. Zijn populariteit groeide snel. Op een gegeven moment ruilde hij zijn kar voor een kleine vrachtwagen. Op een avond, tijdens een van zijn rondjes, plaatste één van zijn klanten een zeer speciale bestelling: hij moest een zeldzame limonade uit zijn Midden-Frankse geboortedorp leveren. Het drankje heette Club Mate.

"De leverancier ging in op zijn aanbod, en de vraag explodeerde," zei Ohlig. "De Loscher-brouwerij wist niet wat ze in handen hadden." Voor Ohlig loopt het succes van Club Mate ongeveer parallel met de opkomst van techno, internet en hacken. Deze drie vormen samen zijn drie-eenheid van de jaren 1990.

Toen ik vroeg wat Ohlig dronk voor het begin van zijn Mate-dieet, moest hij lang nadenken. We hebben het hier over de tijd vóór 1995, het jaar waarin de film "Hackers" werd uitgebracht in de bioscoop. "Ik kan het me niet echt herinneren, maar ik denk dat we een groot deel van de tijd ​Jolt Cola dronken." Hij en zijn vrienden hadden er veel werk in gestoken om Jolt Cola uit de Verenigde Staten te importeren naar Duitsland. "Vandaag is dit scenario omgedraaid."

In het licht van de populariteit van Mate is het heel opvallend dat de productie in handen is gebleven van een ​kleine brouwerij (let op: hun website heeft een absolute anti-nerd esthetiek). De brouwerij ligt in het kleine dorpje Münchsteinach, en zelfs na 20 jaar ligt de nadruk nog steeds op het familiebedrijf. Dit betekent dat een klein probleem in de productie of levering een aanzienlijke impact kan hebben op de levering van de hackerdrank.

Dit is precies wat er gebeurde in 2011, tijdens een zwaar gedramatiseerde tijdelijke Mate-schaarste. Toen de Piratenpartij naar het Berlijnse Huis van Afgevaardigden ging, was een van hun eerste ambtelijke handelingen het vullen van de openbare drankautomaat met hun favoriete drank. Hierop volgde een hype waar de familie Loscher niet op was voorbereid.

Loscher werd compleet verrast door de inmiddels landelijk toegenomen vraag en er was tot voor kort een sprake van een permanent tekort. Ohlig herinnert zich de eerste vergaderingen van de Piratenpartij: "Ze debatteerden uren over wat er in welk vak van de drankautomaat terecht moest komen."

De zorg voor een groter tekort laaide opnieuw op in maart 2013, toen een vrachtwagen honderden Mate-kisten op de snelweg verloor. In plaats van het op gang brengen van de creatieve industrie verzorgden de dozen nu slipgevaar en ​urenlange schoonmaakwerkzaamheden op de snelweg.

De brouwer Marcus Loscher houdt de lippen stijf op elkaar als het gaat om de details van de productie, maar hij verzekerde ons dat een Mate-schaarste niet meer zal voorkomen. Hij doet deze belofte ook om persoonlijke redenen, want ook hijzelf heeft een dagelijkse dosis nodig. Hij geeft toe in een email dat hij zelfs op vakantie een dag zonder Club Mate een verloren dag beschouwt:

"Ook tijdens de vakantie hoort het bij mijn basisvoeding. Een dag zonder Club Mate is een verspilde dag."

Op de vraag of dit soort trouw aan de drank ernstige gevolgen heeft voor de gezondheid, gaf Loscher echter geen verdere informatie. In de VS worden energiedrankjes als Red Bull en Monster geassocieerd met opnames in de spoedeisende hulp. In november 2012 toonde ​een onderzoek van de New York Times aan dat de zogenaamde "5-Hour Energy drinks" in 90 incidenten van de Food and Drug Administration FDA werden genoemd. In één derde van de gevallen was er sprake van een "ernstig of dodelijk letsel, zoals een hartaanval, convulsies en in één geval zelfs een spontane abortus." In totaal linkte het onderzoek dertien doden aan energiedrankjes, en de FDA onderzoekt ondertussen officieel de gezondheidsrisico's van de cafeïnehoudende frisdranken.

Een 0,5 liter fles Club Mate bevat 100 mg cafeïne, wat ongeveer gelijk staat aan de hoeveelheid in een gemiddeld kopje koffie. Ter vergelijking: een 250 ml blikje Red Bull bevat 80 mg cafeïne. Een ander voordeel van Club Mate is dat het een product is van de Mate of Yerba-struik, een struik die polyfenol bevat. Dit stofje staat bekend om de verzachtende effecten die het heeft op allergieën, ook vermindert de stof het risico op diabetes en kan het een goede ondersteuning bieden voor het immuunsysteem.

In New York was er jarenlang maar één verkooppunt. Pas sinds afgelopen najaar introduceerde de salesafdeling in San Francisco Club Mate aan de westkust van de VS – waarschijnlijk in de hoop belangstelling te wekken van startups en technologiebedrijven in Silicon Valley. In Amerika wordt Club Mate maar in een handjevol winkels verkocht. Bijvoorbeeld in een club in Brooklyn, in een boekhandel in Seattle en een klimcentrum in San Francisco. In Nederland is het bij enkele meer gespecialiseerde slijterijen en sommige bars en discotheken te krijgen.

"Wij verkopen Club Mate omdat we geloven dat het een metafysische relatie heeft met techno," verklaarde John Barclay, de exploitant van Brooklyn Bossa Nova Civic Club, de eerste bar in New York die Club Mate verkoopt. In Ada's Technische Boekhandel in Seattle, heeft de drank een trouwe aanhang gevonden. Niet alleen bij de medewerkers, maar ook onder de klanten: "In het laatste kwartaal was het ons op twee na meeste verkochte product. "

Laatst ging ik op een tour door het hoofdkwartier van SoundCloud, en de Community Relations Associate vergat me niet te wijzen op de Google-achtige voorzieningen voor de werknemers. Daarnaast waren de koelkasten buitensporig gevuld met Club Mate. SoundCloud is een van de centrale punten van de gehypte Berlijnse start-up scene, en ziet zichzelf niet alleen economisch, maar ook als cultureel leider van deze sector.

Voor de productiviteit en het moreel is het cruciaal om de ClubMate doorstroming draaiende te houden, kreeg ik te horen tijdens mijn bezoek: "Anders hebben we allemaal een probleem."