Hoe bereken je het BMI van een stegosaurus?

Dinosaurussen zijn de grootste dieren die ooit het land hebben bewandeld, en daarom werd altijd aangenomen dat ze ook het zwaarste waren. Helaas kunnen we de beesten nooit op een grote weegschaal zetten, dus de precieze gewichten inschatten is al lange tijd een grote uitdaging geweest voor paleontologen.

Dankzij 3D-scantechnieken kan de twijfel die over het gewicht van dino's bestaat weggenomen worden. Gister werd er een onderzoek gepresenteerd in Biology Letters waarin paleontologen het gewicht van Sophie, een stegosaurus in het Natural History Museum in Londen, in kaart brachten. De stego werd vernoemd naar de dochter van een weldoener van het Natural History Museum (hoewel niet zeker is dat ze een vrouwtje is).

Volgens het onderzoek woog Sophie 1,560 kilogram, toen ze zo'n 150 miljoen jaar geleden dood ging. Sophie was nog een jonge dino toen ze stierf, wat verklaart dat haar gewicht relatief aan de lage kant is voor een stegosaurus. Sophie was 5,5 meter lang (van kop tot staart), en had een hoogte van 2,7 meter. Als ze volwassen zou zijn geworden dan zou ze wel eens een lengte van 10 meter bereikt kunnen hebben.

Het ontbreekt haar dan misschien wel aan lengte, maar de staat van haar skelet maakt dit meer dan goed. Haar gewicht kan daardoor veel nauwkeuriger bepaald worden. Er werd 85 procent van haar oorspronkelijke skelet hersteld, wat haar de meest complete stegosaurus ter wereld maakt. Deze toevalstreffer geeft paleontologen de mogelijkheid om veel accurate data te verzamelen.

Het team, dat geleid werd door NHM paleontologe Charlotte Brassey, gebruikte een arsenaal aan technologische snufjes om de specificaties van de dinosaurussen beter in beeld te brengen. Toen het skelet in 2013 naar het museum kwam, tien jaar na de ontdekking, scande Brassey en haar collega's de botten met röntgenstralen en lasers om de samenstelling van de botten driedimensionaal in kaart te brengen.

"Omdat de overblijfselen zo compleet zijn, hebben we een 3D-model kunnen creëren van het fossiel en al haar 360 botten. Dit computermodel kunnen we uitstekend gebruiken voor ons verdere onderzoek. Zo hoeven we de originele botten niet te gebruiken," zei Brassy in een statement van het NHM.

Het team toonde ook een aantal gebreken aan in de traditionele methodes voor het inschatten van gewicht en volume van dino's. De verouderde technieken stonden beter bekend als "volumetric analysis" en "linear bivariate mass estimation." De eerste heeft betrekking op het in kaart brengen van lichaamsvolume, de techniek vergelijkt de data met bestaande diersoorten. De laatstgenoemde techniek is een veelgebruikte methode voor het meten van de omtrek van ledematen, een methode die erg inaccuraat is gebleken.

Het probleem met Sophie is een probleem dat vaker voorkomt bij pubers; ze was nogal slungelig. Haar poten groeiden sneller dan de rest van haar lichaam, en dit bracht de resultaten enigszins in verwarring, waardoor de resultaten suggereerden dat ze twee keer zo zwaar was dan ze waarschijnlijk geweest is. Het team waarschuwde er voor dat dit soort fouten vaker voorkomen in de paleontologie.

"Het berekenen van lichaamsmassa van dieren die al miljoenen jaren dood zijn, is niet makkelijk," zei co-auteur Susannah Maidment in een statement. "Onze studie is de eerste studie die een andere methode toepast op hetzelfde dier, wat aantoont dat verschillende methodes totaal verschillende resultaten kunnen opleveren."

Precieze inschattingen maken van de lichaamsmassa van dinosaurussen leidt tot een dieper begrip van het gedrag en de biologie van de dinosaurus in het algemeen. "Als je wilt inschatten hoe snel een dinosaurus kon rennen dan is lichaamsmassa essentieel," vertelde Brassey aan BBC News. "Ook als je bijvoorbeeld iets te weten wilt komen over het metabolisme dan moet je iets over massa weten."

"Dus ja, ik ben ongelofelijk blij met het feit dat we deze ontdekking gedaan hebben, vanaf nu willen we spieren op het computer model plakken zodat we een lopende dinosaurus kunnen gaan simuleren," zei ze.

Vanaf december 2014 is Sophie de stegosaurus te bewonderen als ster van de tentoonstelling in NHM's Earth Hall. Ze mag dan wel jong gestorven zijn, maar deze meid (of jongen) weet wel hoe je een comeback moet maken.