Het meisje dat voor altijd zou leven

​

Matheryn Naovaratpong was twee jaar en twee maanden oud toen ze op de ochtend van 19 april 2014 niet wakker werd. Ze werd in allerijl vervoerd naar een ziekenhuis in Bangkok, waar doktoren een 11 centimeter lange tumor in de linkerhelft van haar brein. Matheryn – haar familie noemde haar Einz – had ependyblastoma, een zeldzame hersenkanker die hele jonge kinderen treft. De prognose was grimmig; het meisje had slechts ​30 procent kans om vijf jaar oud te worden. Einz lag in coma.

Bij de eerste operatie haalden de dokters de helft van de tumor weg, en boorden een gat in Einz' schedel om de druk te verlichten. Toen ze klaar waren, vertelden ze haar ouders, die beiden wetenschappers zijn, dat ze waarschijnlijk nooit meer wakker zou worden. En al zou ze wel bijkomen, was de kanker onbehandelbaar. Het ziekenhuis adviseerde om haar van beademing af te halen.

"Maar een week later," vertelde Dr. Sahatorn Naovaratpong me in een mail, "werd Einz wakker. Ze was bij bewustzijn, ze reageerde op stimulatie en verraste iedereen. Einz staat symbool voor de waarde van het leven." Sahatorn is Matheryn's vader.

Dit wonder inspireerde de familie om de behandeling voort te zetten. "We besloten om de kanker te bestrijden," vertelde Sahatorn. "We zullen misschien niet winnen, maar haar leven kan de mensheid helpen om kanker in de toekomst te kunnen overwinnen."

Het jaar daarop onderging de peuter 12 hersenoperaties, 20 sessies chemotherapie, en 20 sessies stralingstherapie. Einz verloor 80 procent van haar linker hersenhelft, waardoor de rechterkant van haar lichaam zo goed als verlamd was. Er waren momenten van hoop en momenten van diep verdiet; Sahatorn omschreef die tijd als een emotionele achtbaan.

"We zagen in haar mooie ronde ogen een kracht die vocht voor haar leven," zei hij. Uiteindelijk kon Einz opstaan en met beide ogen zien, alsof ze de kanker had overwonnen. We hoopten vurig dat ze een normaal leven kon hebben, ook al had ze maar een half brein."

Ze kreeg haar zicht terug, ze kon staan, en kon met therapie bepaalde delen de rechter helft van haar lichaam bewegen. Ze overleefde andere patiënten op de afdeling, volgens Sahatorn. Veel ependymoblastoma-patiënten sterven voor hun tweede verjaardag.

De familie Naovaratpong begon op sociale media een campagne tegen kinderkanker, en riep een stichting in het leven die genetische kankersoorten onderzoekt. "Laat Einz degene zijn die ons leidt," was hun motto, vertelde Sahatorn.

Maar in november 2014 verspreidde de kanker zich door het brein van Matheryn, waardoor haar gezicht en spieren verlamd raakten.

"We zagen in dat dit het einde was," zei Sahatorn. "We moesten gedag gaan zeggen." Op 8 januari mocht Matheryn het ziekenhuis verlaten. Ze was volledig bij bewustzijn.

"Tussen vrienden en familie speelden we met haar en hielden haar vast voor we de beademingsapparatuur afsloten. Ze stierf om 18:18," zegt Sahatorn. "De kankercellen en andere cellen uit haar lichaam zijn bewaard voor verder onderzoek."

"Haar lichaam wordt cryonisch bewaard in Arizona in afwachting van betere technologie," zegt hij.

Dit jaar werd Matheryn Naovaratpong het jongste mens ooit dat cryonisch bevroren is voor toekomstige herleving.

*****

"Voor Matheryn was onze jongste patiënt een 21-jarige vrouw," vertelt Aaron Drake, medisch directeur bij de ​Alcor Life Extension Foundation. "Het loopt door tot 102, de oudste persoon die we ooit gepreserveerd hebben."

Alcor is een van 's werelds grootste organisaties voor cryonisme, ​het bewaren van mensen en dieren in een bevroren "biostase" om ze later weer tot leven te wekken. Alcor's hoofddoelen luiden als volgt: "De huidige patiënten in biostase houden. Toekomstige leden in biostase plaatsten (wanneer nodig). Uiteindelijk alle patiënten van Alcor beter maken en reïntegreren in de maatschappij." Alcor claimt dat ze de lichamen van mensen die met de huidige geneeskunde niet genezen kunnen worden, kunnen bewaren tot het wel kan. Voor geld.

Alcor's dokters en techneuten hebben over de jaren zo'n 130 cryopreservaties uitgevoerd. Matheryn is hun nieuwste patiënt.

Cryonisme ondergaat de laatste tijd een soort renaissance. De afgelopen tien jaar heeft een open brief waarin staat dat cryonics "een legitiem wetenschappelijke onderneming" is, ​63 handtekeningen verzameld van dokters en onderzoekers. De beweging is een belangrijk onderdeel van het transhumanisme en komt ​steeds vaker in ​de spotlight.

Met de aandacht komt ook kritiek op de organisatie – in ​een boek en een interview met ABC claimt een ex-medewerker dat het bedrijf een hamer en beitel gebruikte om het hoofd van een patiënt te verwijderen, en dat ze een dodelijke dosis medicijnen hebben gegeven aan een levend lid. Alcor ​ontkent deze beschuldigingen en klaagde de medewerker aan.

De grootste cryonisme-organisaties bevinden zich nog altijd in de VS (de ​Cryonics Institute is bijvoorbeeld Alcor's grootste "concurrent"). Naast Alcor's kantoor in het Verenigd Koninkrijk is de enige die internationaal opereert een ​Russisch bedrijf, KrioRus. Maar dankzij hernieuwde interesse en vergroot bereik via sociale media is het concept de wereld over gegaan.

"De familie hoorde over Alcor op het internet," vertelt Marji Klima, woordvoerder van Alcor. "Ze waren beiden dokters. Nadat ze 11 operaties hadden uitgevoerd, toen ze beseften dat ze er niet meer bovenop zou komen, zochten ze contact."

Alcor nam Matheryn aan als patiënt en schreef haar in als lid. Het oorspronkelijke plan was om Einz naar de VS te vliegen terwijl ze nog leefde, zodat Alcor's team de procedure op eigen bodem kon uitvoeren. ​De procedure is complex en extreem invasief; ​de BBC noemt het "intens."

De patiënt wordt op een ijsbed geplaatst, ondergedompeld in koelmateriaal. Het hart wordt met een hart-longmachine kunstmatig weer op gang gebracht, waarna er een tiental verschillende geneesmiddelen worden toegediend, het bloed eruit wordt gehaald en vervangen met medische antivries. Dan wordt de borst opgemaakt om via de grote bloedbanen al het overgebleven bloed eruit te spoelen, en uiteindelijk wordt het lichaam langzaamaan afgekoeld, met 1ºC per uur. Na twee weken bereikt het lichaam een temperatuur van -196ºC. Alcor zou de procedure uitvoeren in een kinderziekenhuis in Californië.

"We hoopten dat dit tweejarige meisje naar dit ziekenhuis verplaatst zou worden als haar gezondheid achteruit ging. Op die manier zou de afstond geminimaliseerd worden," vertelt Drake in een mail. "Helaas ging haar ademhaling sneller achteruit dan de dokters verwacht hadden en twee dagen voordat ze naar de VS zou vliegen werd ze aan een beademingsmachine gelegd. Hiermee werd luchtvaart uitgesloten."

Als het meisje niet naar Alcor kon komen, dan moest Alcor maar naar het meisje toe.

"We besloten dat er een dokter naartoe moest," vertelde Klima, "omdat er vanwege haar leeftijd en kleine lichaam iemand met veel expertise nodig was. Als je kijkt naar het vaatstelsel van zo'n klein kind, is het iets totaal anders. En dit was een klein kind met meerdere hersentumoren."

Alcor besloot Drake en ​Dr. Jose Kanshepolsky, een gepensioneerde neurochirurg, naar Thailand te vliegen. Ze stonden twee dagen op "​standby," Alcor's term voor de fase van cryopreservatie waarbij de dokters dichtbij het lid blijven in afwachting van overlijden. Kanshepolsky onderzocht het meisje in het ziekenhuis, en ontdekte een zorgwekkende complicatie: omdat zo'n groot deel van haar hersenen waren verwijderd, was haar schedel gevuld met hersenvocht, wat de procedure moeilijk zou maken.

"Normaal gesproken boren we twee gaten in de schedel, zodat we het brein kunnen zien. Als de hersenen krimpen, werkt het proces," zegt Drake. Dat is omdat de antivries die Alcor gebruikt de hersenen opdroogt en laat krimpen. Medewerkers van Alcor brengen ook cruciale instrumenten aan door de gaten. "We brengen door die gaten thermokoppelingen in, wat in feite thermometers zijn, om de hersentemperatuur te meten," aldus Drake.

Omdat er zoveel vloeistof was, besloot Dr. Kanshepolsky om de hersenen niet te extraheren, maar om het hele lichaam te bewaren.

Volgens Drake, besloten ze "cryobeschermende perfusie van Matheryn's brein te ondernemen in Thailand." Het team besloot dit te doen zonder haar hersenen van haar lichaam te scheiden. "Dit bleek later een effectieve manier om het lichaam naar de VS te verplaatsen," schreef Drake in ​een synopsis van de procedure.

"Op de tweede dag, werd Matheryn doodverklaard door een dokter die zich op dat moment in de kamer bevond," schreven ze. "Er was een operatiezaal geprepareerd in de kamer ernaast, waardoor de patiënt meteen gestabiliseerd kon worden. Alcor's draagbare cryosysteem werd getest op een afgelegen gebied en bleek effectief."

De chirurgische procedure ging perfect. "Het ging heel soepel," zei Kima. "Het ging beter dan sommige procedures op ons eigen grondgebied."

Maar omdat deze operatie op een flinke afstand van Alcors gebruikelijke thuis, moesten er voorbereidingen worden getroffen om Matheryn's lichaam naar Arizona te verplaatsen.

"We moeten voldoen aan de regulaties voor begrafenisondernemers," vertelt Drake. "Er zijn luchtvaartregulaties die opgesteld zijn voor het verschepen van stoffelijke overschotten. In dit geval zochten we contact met een begrafenisondernemer in Engeland, hetzelfde bedrijf dat David Carradine's lichaam internationaal verscheepte; weet je nog dat hij stierf in Bangkok? Ze verschaften ons alle benodigde documenten die we in moesten vullen. Overlijdensakten in het Thais en Engels, en een boel andere dingen." Toen was het tijd om het lichaam voor te bereiden.

"Normaal gesproken zouden we het hoofd van het lichaam scheiden," vervolgt Drake. "We wisten niet hoe de reactie van de familie, de begrafenisondernemer, het mortuarium en de grenscontrole zou zijn; beide delen moeten door een aantal controles. Om dan een hoofd in een doos te zien, had voor problemen kunnen zorgen. In de VS is dat niet zo'n probleem, maar hier zijn ze daar niet aan gewend." In plaats daarvan hielden ze het lichaam intact. "De gehele patiënt werd in een speciaal geprepareerde container geplaatst, waarbij de koeling ter plaatse al begon," schreven More en Drake. Dit bleek de juiste beslissing; de container kwam door de controles.

"Nadat de Amerikaanse ambassade in Thailand het transport had goedgekeurd, werd de container gevuld met droogijs en verscheept naar LAX voor goedkeuring," volgens het officiële statement. Eenmaal aangekomen schakelde Alcor hun mortuarium in om de container van het vliegveld te halen. Drake en een collega reden vervolgens met een speciaal Alcor-voertuig heen en terug van Scottsdale. "De neuroscheiding werd bij Alcor uitgevoerd, waarmee Matheryn Alcor's 134ste patiënt werd," volgens het bedrijf.

Matheryn's procedure was wat Alcor een "neuro" noemt – waarbij uiteindelijk slechts het brein bewaard wordt, in plaats van het hele lichaam. Haar brein ligt nu in een "Bigfoot Dewar," een roestvrijstalen, vacuümgeïsoleerde container gevuld met vloeibare stikstof die op -196ºC gehouden wordt, samen met een boel andere hersenen. Nu licht de kern van haar wezen te rusten in een cryovriezer in Arizona, in afwachting van een geneesmiddel, en een manier om haar lichaam te hergroeien.

"Het kostte een enorme hoeveelheid logistieke planning, maar we zijn erg blij met het resultaat," vertelt Drake.

De wens van eeuwig leven – of de hoop op nog een kans – is zo universeel als maar kan, dus het is niet verrassend dat cryonisme zich internationaal verspreidt. "We krijgen een hoop aanvragen uit het buitenland," vertelde Klima, maar Alcor heeft nog niet de middelen of infrastructuur om ze allemaal te kunnen vervullen.

De kosten zijn groot, maar niet astronomisch. ​Het lidmaatschap, waarbij je het recht krijgt om op "standby" gezet te worden, kost $770 per jaar, naast bewijs dat er financiële regelingen getroffen zijn voor de uiteindelijke procedure. Cryopreservatie kost tussen de €73.000 (voor een "neuro") en€185.000 (voor het hele lichaam), afhankelijk van hoeveel lichaam er bewaard moet worden. Alcor raadt aspirant-leden aan om een levensverzekering af te sluiten om de kosten te dekken.

"Onze markt groeit," zegt Drake. Hij schrijft deze interesse toe aan meer aandacht van de media, de groei van sociale media en ruimdenkende jongeren. "De jongere generatie is gewend aan veranderingen in technologie. Voor alles wat je kan bedenken, is zes maanden later een app. De jongere generatie ziet dit en denkt 'waarom niet?' – ze snappen het wel. En ze voelen dat het soort van onontkoombaar is.

Alcor is terughoudend als het aankomt op promotie, zegt Drake. "Ik denk dat de directie huiverig is dat we onsterfelijkheid proberen te 'verkopen.' Maar sociale media groeit met of zonder ons." En dat is precies waar de meest onverwachte klanten vandaan komen.

Diegenen die online van Alcor hebben gehoord en op zoek zijn gegaan naar levensverlenging in Europa, zijn ​clubs en organisaties begonnen. Een groep voorstanders hoopte zo erg op een Europese cryonisme-organisatie dat ze ​in een publiciteitsstunt trapten die beloofde beroemde Britse rappers te gaan invriezen.

Ouders proberen nu hun kinderen ook aan boord te krijgen, zelfs als ze niet ziek zijn. "Ons jongste lid is drie maanden oud," zegt Kima. "Families schrijven ze in." Het proces is legaal, zo lang ouders kunnen aantonen dat ze ​voogdij hebben over de minderjarigen. "De ouders mogen deze beslissing maken voor het kind, zo lang het minderjarig is. Het kind kan later altijd nog weigeren."

Matheryn, het jongste actieve lid ooit, was ook Alcor's eerste patiënt die de behandeling buiten de VS onderging. En van Alcor hoeft het bij haar niet op te houden.

"Alcor biedt Einz de mogelijkheid om weer te ademen als de technologie rijp is," zegt Matheryn's vader. Haar familie is Alcor dankbaar, maar ze zijn niet hopeloos idealistisch. Ze zijn tenslotte een familie van dokters, en de les die ze geleerd hebben van de dood van Matheryn is dat er nog een hoop te leren valt als het aankomt op geneeskunde en menselijke fysiologie. Matheryn's leven was sowieso al te danken aan moderne wetenschap, vertelt Sahatorn; ze werd gebaard door een draagmoeder omdat haar moeder haar baarmoeder had verloren bij haar vorige bevalling.

"Kankerbehandeling moet veranderen," zegt Sahatorn. "De conventionele methodes kunnen ependymoblastoma en vele andere soorten kankers niet genezen. We hebben meer onderzoek nodig naar genetische kankers. Zonder onderzoek komt er ook geen verandering." Om hieraan bij te dragen, blijven de ouders van Matheryn hun stichting steunen. Een deel van de reden dat ze zich tot Alcor wendden is omdat ze dit soort onderzoek willen stimuleren.

"Ze wilden niet dat hun dochter voor niets zou sterven," zei Drake. "Ze hopen dat het bewaren van de weefselcellen van dit soort kanker een betere behandeling kan opleveren, zodat deze misschien ooit genezen kan worden. Als je kijkt naar het globale plaatje van wat ze proberen te bereiken, is het erg altruïstisch." De Naovaratpongs zullen nooit stoppen met de strijd tegen de kanker van hun dochter.

"We gebruiken al 50 jaar dezelfde soort behandeling," zei Sahatorn. "Het lijkt tot vandaag redelijk hopeloos."

En hoop is precies wat Alcor biedt. Het is zeer onzeker of de wetenschap ooit een manier gaat vinden om lichamen uit het verleden te herstellen. James Lovelock heeft misschien wel ​bevroren ratten gereanimeerd, maar dat is mijlen ver van mensen kweken die decennia in ijs bewaard zijn.

"We zouden uiteraard een middel tegen kanker moeten vinden," zei Drake. "En dan moet je nog een heel lichaam kunnen regenereren. De gedachte was altijd dat je een nieuw lichaam kan klonen, maar dat is niet meer hoe ze het willen doen." Hij wijst hierbij op​ ontwikkelingen bij het 3D printen van organen en weefsel, terwijl hij ook toegeeft dat zijn hele bedrijf best wel  eensnooit zou kunnen werken en in de kern "een immer vorderend experiment" is.

"We weten dat we een klein orgaan kunnen printen, en ooit een nieuw hart kunnen kweken," zei hij. "We weten dat cellen 3D kunnen printen. Op een gegeven moment moeten we dan een heel lichaam wel kunnen maken, of in ieder geval de onderdelen daarvan, en die samenvoegen. Dan moeten we de hersenen in het nieuwe lichaam transplanteren."

En hoe wek je dan een dood menselijk lichaam tot leven? Zelfs de CEO van Alcor heeft daar geen antwoord op – hij, samen met de duizenden hoopvolle levenden en ooit de honderden bevroren doden, geloven erin dat de wetenschap ooit een manier zal vinden om hen te ontdooien en te laten herrijzen.

"We hebben op zijn minst haar leven en lichaam gewijd aan de voortgang van wetenschap," zegt Nareerat, Matheryn's moeder, in ons enige contact. "Dit is een geruststelling voor onze familie, we weten dat ze levend is, terwijl we gescheiden zijn."

Als de dag ooit komt dat mensen uit de dood kunnen herrijzen, zal Matheryn niet alleen zijn. Haar ouders zijn ook lid geworden van Alcor, zodat ze in een betere toekomst gereanimeerd kunnen worden.