FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Het doe-het-zelf-biotechtijdperk is aangebroken

Het manipuleren van DNA wordt even makkelijk (en goedkoop) als LEGO-blokjes in elkaar zetten.

"Bio is het nieuwe digitaal." Zo begint Joichi Ito van MIT Media Lab zijn keynote tijdens Solid 2015, een conferentie over het internet of things in San Francisco. In zijn praatje vergelijkt hij de vroege dagen van het internet, toen er nog écht spannende dingen gebeurden, met de huidige staat van de biotechnologie. Als we hem moeten geloven gaan we een ontzettend spannende tijd tegemoet. En dat is maar goed ook, want vrijwel alle digitale (consumenten)technologie die de komende tijd verschijnt, is behoorlijk saai.

Advertentie

Zoals computers net betaalbaar werden voor consumenten toen het internet opkwam, zo begint nu de hardware om te spelen met DNA binnen het bereik van de gewone sterveling te komen. Toen het Human Genome Project in 1990 begon, duurde het dertien jaar en kostte het miljarden euro's om het menselijk genoom te sequencen. Tien jaar later bestaan er apparaten die in de palm van je hand passen, minder dan duizend euro kosten en in een handomdraai hetzelfde doen.

Maar de ontwikkeling heeft zich niet beperkt tot alleen het aflezen van DNA-strengen. Nieuwe technieken maken het ook steeds makkelijker om zelf de bouwstenen van het leven te herorganiseren, om dingen te doen die nuttig zijn voor ons. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het maken van sensoren.

Het is tegenwoordig mogelijk een genoom van een bacterie te nemen, en deze zo te tweaken dat de bacterie een ion uitscheidt bij de aanwezigheid van bijvoorbeeld asbest. Met een simpele voltmeter is dan af te lezen of er asbest ergens aanwezig is. Die informatie kan vervolgens weer doorgestuurd worden naar het internet, of naar een mens, of ergens anders naartoe.

En dat is nog maar een voorbeeld. Bacteriën, algen, virussen en andere micro-organismen zijn plotseling veel meer dan ziekteverwekkers, ze kunnen gebruikt gaan worden voor allerlei toepassingen. Virussen zijn in de loop van miljarden jaren zo geëvolueerd dat ze goed zijn geworden in het inbrengen van hun DNA in andere cellen. Waarom zouden we die eigenschap niet gebruiken door ze zo aan te passen dat ze alleen kankercellen aanpakken? Bacteriën en algen zijn virtuoos in het omzetten van het ene product in het andere, dus waarom zouden we ze niet gebruiken om plastic om te zetten in brandstof of – ik zeg maar wat – medicijnen? En waarom niet onze eigen cellen aanpassen zodat ze dingen doen die we normaal nooit zouden kunnen?

Advertentie

Goedkope biotechnologie biedt de mensheid de kans om gebruik te maken van systemen die miljoenen tot miljarden jaren evolutie achter de rug hebben om ergens goed in te worden. Door dat vermogen te koppelen aan digitale technologie, zijn de opties voor vooruitgang bijna eindeloos.

Dit soort simpele biotechnologie kan, in de handen van mensen die niet alleen handelen uit winstoogmerk, zorgen voor ongekende vooruitgang. Ito zegt in zijn keynote dat de prijsdaling en snelheidstoename van biotechapparaten vijf tot zes keer zo snel gaan als de wet van Moore voorspelde. Het gaat hard.

Foto: Ingrid Nijhof 'Levende Pixels' inktkwekerij

Alles wat ik hierboven zeg klinkt misschien heel ver weg, maar de Waag Society op de Nieuwmarkt in Amsterdam heeft vorige week een vergunning van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu gekregen om genen te mogen hacken. Dit betekent in feite dat ze een soort fablab voor genetische modificatie kunnen runnen. Maar is dat niet heeeeel gevaarlijk? Ik hoor het je denken. Volgens bioactivist en initiator Pieter van Boheemen is dat juist het punt: "Daar is het ons juist om te doen. Door biotechnologie open te breken, hopen we discussies los te maken. Wat is wenselijk, en wat niet? Wat zijn GMO's eigenlijk? Zijn ze gevaarlijk? Hoe verhouden we ons tot hen? Kunnen we ze eten?"

De antwoorden op al die vragen zullen de mensheid de komende jaren net zo veel gaan bezighouden als alles wat er nu om het internet te doen is. Dat beaamt Van Boheemen: "Het is niet aan mij om daar het laatste woord over te hebben. Maar ook niet aan de professor of de farmaceut. Dat is iets waar we met z'n allen over na moeten denken. Het open wetlab helpt ons te begrijpen hoe de natuur werkt en wat er op het spel staat."

De democratisering van biotech gaat dus voor een hoop spanning zorgen, en dat is het tegenovergestelde van saai.