Facebook raakt volgens wetenschap binnenkort 80% van haar gebruikers kwijt (en dat is prima)

Facebook is een besmettelijke ziekte waar we binnenkort van verlost zijn. Of tenminste, het gebruik van het sociale netwerk kan vermoedelijk gemodelleerd worden alsof het een besmettelijke ziekte is, als je een onderzoek mag geloven dat onderzoekers van Princeton eerder deze maand publiceerden. Het resultaat van hun onderzoek was ook niet mis: eind dit jaar is Facebook 80% van haar gebruikers kwijt. Klinkt nu misschien onwaarschijnlijk, maar als je weet hoe het model werkt dan kan je het best geloven.

Epidemiologische (ziekteverspreidings-) modellen worden al langer voor andere toepassingen dan besmettelijke ziektes gebruikt. In 2005 publiceerden Amerikaanse wetenschappers bijvoorbeeld al een paper over de verspreiding van ideëen. Ze stelden hierin dat ideëen zich net als besmettelijke ziekten zouden verspreiden door een populatie en vergeleken enkele cases met modellen die oorspronkelijk ontwikkeld waren om de verspreiding van bijvoorbeeld de mazelen te voorspellen. Het model bleek opvallend goed in het benaderen en voorspellen van de cases.

Het SIR-model, dat de wetenschappers in beide bovenstaande gevallen gebruikten, is een zogenaamd ziektecompartimentenmodel. Omdat het onmogelijk is om alle mogelijke meespelende factoren van individuen binnen een menselijke populatie mee te nemen, wordt een groep mensen opgesplitst in drie categorieën: Susceptible (vatbaar), Infectious (besmettelijk) en Recovered (genezen (of dood)). Naar mate de vatbare groep besmet raakt, zijn er steeds meer besmette mensen die weer andere vatbare mensen besmetten, tot ze weer beter worden (of sterven, maar laten we er in dit geval vanuit gaan dat je niet doodgaat als je Facebook verlaat). Dat ziet er in een grafiek ongeveer zo uit:

Het is duidelijk welke Facebook-gebruikers in welke categorie vallen: 1) de vatbare mensen die nu nog geen Facebook hebben, zoals je tantes en ooms, maar die het wel zouden willen proberen als je moeder aandringt, 2) de besmette mensen zoals jij en ik, aangezien ik hier aanneem dat je via Facebook komt, en 3) de onsterfelijk coole mensen die Facebook achter zich hebben gelaten omdat het teveel tijd in beslag nam of omdat er teveel tantes op zaten die comments op foto's achterlieten of gewoon omdat Facebook niet meer zo cool is als vroeger ofzo.

Omdat de wetenschappers wetenschappers zijn, konden ze natuurlijk niet zomaar stellen dat een model dat gemaakt is om de verspreiding van de bof te modelleren de ondergang van een miljardenbedrijf kan voorspellen, testten ze eerst uit op de vergane glorie van MySpace. Ze namen hiervoor publiek beschikbare data van Google en zetten dat uit tegen een plot van het SIR-model. De twee bleken verassend overeen te komen, mits ze een een kleine toevoeging deden aan het model.

Het traditionele SIR-model gaat er vanuit dat mensen na een bepaalde tijd weer beter worden, terwijl de meeste mensen er niet van te voren op rekenen dat ze een sociaal netwerk gaan verlaten na een vooraf bepaald aantal maanden of weken. Omdat mensen een sociaal netwerk pas verlaten als hun vrienden er niet meer op zitten, kan je er dus vanuit gaan dat mensen die vroeg erbij waren, langer op het sociale netwerk zitten dan late adopters zoals tantes.

Die toevoeging betekent ook dat het verlaten van een sociaal netwerk zich verspreid zoals de ziekte begon. Iemand begint, die spoort een aantal mensen aan om er ook mee te stoppen (want privacy, bijvoorbeeld), en die doen dat op hun beurt ook weer. Die verspreiding verloopt dus exponentieel, waardoor ondergang relatief heel erg snel gebeurt. Net als de opkomst, eigenlijk.

Nadat de wetenschappers hun model geverificeerd hadden bij MySpace, zetten ze de data die ze verzameld hadden over Facebook uit tegen het gemodificeerde SIR-model. En wat bleek? Ten eerste paste het model weer bizar goed bij de data, en ten tweede lijkt het erop dat het aantal Facebook-gebruikers binnenkort in vrije val gaat raken. Als je de grafiek bekijkt, zie je dat Facebook tegen het einde van 2014 80% minder gebruikers zal hebben. Niet eens een hele gekke voorspelling, als je de lijn ziet.

Tieners verlaten massaal het sociale netwerk voor alternatieven als Instagram en Tumblr. Daarnaast worden steeds meer bedrijven nerveus van de macht die Facebook bezit om ze te laten betalen. Zo hadden veel media-bedrijven eind vorig jaar de beste maanden ooit qua traffic via Facebook, waarna het sociale netwerk kort daarna aankondigde de traffic-kraan dicht te draaien, tenzij ze gingen betalen voor bereik. Dit betekent niet alleen minder lezers voor nieuwssites zoals deze, maar ook dat fans van pagina's niet meer alle content zien die gepost wordt op Facebook. Kut voor iedereen dus.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de dystopische privacy-nachtmerrie die Facebook zou kunnen oprichten. Of wacht, wel. Een maand geleden schreef ik hier een artikel over wat Facebook allemaal zou kunnen doen met alle data die ze over je verzamelen, zoals diepgaande gedragsanalyses en superspecifieke advertenties. En ironisch genoeg ging dat artikel vervolgens ook soort van viral op Facebook. Best grappig.

Maar het zou dus heel goed kunnen dat dat binnenkort niet meer gebeurt. Dat Facebook een spookstad wordt zoals CU2 (waar we onlangs ook een kijkje namen) bevolkt door ooms en tantes die de boot in de eerste plaats misten en ongeneeslijk ziek zijn van de ziekte die Facebook heet.

We schrijven hier graag over Facebook, lees het allemaal!

Facebook is veel enger dan je denkt

De meest gebruikte woorden op Facebook bevestigen pijnlijk hard alle stereotypes

Is Facebook aan het uitsterven?

We trouwens hebben nog altijd ook Facebook waar je met een beetje geluk onze berichten ziet