Een interview met de kunstenaars achter de Random Darknet Shopper

FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Een interview met de kunstenaars achter de Random Darknet Shopper

We spraken de kunstenaars achter de Random Darknet Shopper, die vorige week werden verrast door een bezoekje van de politie die hun kust/drugs in beslag kwam nemen.

​Afgelopen dinsdag schreven we over een kunstproject van !Mediengruppe Bitnik, genaamd Random Darknet Shopper. Het project bestond uit een bot die op het darknet spullen kocht, die vervolgens per post naar een galerie werden verstuurd. De aankopen die de bot deed waren, zoals de naam van het project doet vermoeden, random, en de kunstenaars wisten van te voren niet wat ze opgestuurd zouden krijgen. Het project roept een hoop vragen op, zoals wie er verantwoordelijk is voor de aankopen, maar ook wat het betekent als het kopen van spullen veranderd van een menselijke aangelegenheid naar een geautomatiseerd proces.

Advertentie

Ik stuurde een mailtje naar Domagoj Smoljo en Carmen Weisskopf, de mensen achter het project, voor een interview. Op de ochtend dat het interview plaats zou vinden, ontving ik echter een korte mail van van Domagoj, dat er iets tussen was gekomen, en dat hij waarschijnlijk de rest van de week niet meer online zou komen. Ik vermoedde dat het duo problemen had gekregen met justitie, aangezien de aankopen van de bot onder andere een flinke zak xtc betrof. Mijn vermoeden werd bevestigd, en de week erop sprak ik de twee kunstenaars via skype om uit te vinden wat er allemaal aan de hand was.

Om te beginnen, kun je me vertellen wat er precies gebeurde, vorige week?

Doma: Wel, het is lastig om in één zin uit te leggen. Waar het op neerkomt is dat toen de tentoonstelling klaar was, en het museum de spullen aan het inpakken was, de staatsprocureur en een politieagent langskwamen om te zoeken naar de drugs. Ze wilden de drugs testen, om te zien of ze echt waren. De mensen van het museum stonden erop dat ze daarmee ophielden, want je kunt zoiets niet zomaar doen. Je kunt niet zomaar in kunstobjecten gaan snijden en dozen openmaken, je moet dat soort dingen voorzichtig behandelen. Ze vroegen de politie om de spullen te verzegelen, wat inhoudt dat er een verhoor moet zijn, met ons, zodat we onze kant van het verhaal kunnen vertellen voordat ze die spullen kunnen openmaken. Waarschijnlijk moeten we nu naar een rechter of direct met de politie spreken.

Advertentie

Carmen: We hebben een advocaat, eentje van een bureau dat gespecialiseerd is in kunst. Zij praat nu met het bureau van de staatsprocureur. Omdat het een hoop tijd zou kosten om het via de rechtbank te regelen, zijn we nu aan het kijken of er een manier is om het op te lossen zonder lange rechtszaken. Het zal nog een paar dagen duren voordat we weten hoe ze het verder willen aanpakken.

Is het jullie mening dat, omdat die drugs nu deel uitmaken van een kunstwerk, er andere regels gelden?

Carmen: Ja, voor ons maken de drugs deel uit van een kunstwerk. Ze hebben een soort transformatie ondergaan. Daarom wilden we ook dat de geconfisqueerde spullen verzegeld werden, omdat we vinden dat er een discussie moet plaatsvinden over of het aspect van de drugs als kunstwerk zwaarder weegt dan het aspect dat ze vernietigd zouden moeten worden.

Doma: Het probleem is, dat als ze vernietigd worden, het discours eromheen ook vernietigd wordt. Je kunt niet praten over een beeld als dat er niet is.

Nou ja, dat kan natuurlijk wel..

Doma: Ja het kan wel, maar het zou niet hetzelfde zijn. Ze hebben ook publiekelijk verkondigd dat we replica's zouden kunnen gebruiken van de drugs. Maar wat wij proberen te doen, door de bot autonoom te laten opereren, is om een portret te schilderen van de werkelijkheid en als we daar niet over kunnen spreken, dan is er een probleem.

Ik vroeg me af, is het eigenlijk niet een wenselijke uitkomst dat de politie de spullen in beslag nam? Jullie hebben gezegd dat het de intentie was om een debat op gang te brengen. Als de politie de spullen niet in beslag had genomen, was de impact dan wel hetzelfde geweest?

Advertentie

Carmen: Het was geen wenselijke uitkomst in die zin, omdat we onze vragen liever hadden gericht aan de kunstwereld. Maar het was natuurlijk wel een mogelijke uitkomst, waar we over na moesten denken. Waarom het zo lang heeft geduurd, en ze pas na afloop van de expositie langskwamen, weten we niet.

Er is veel aandacht geweest van de media over jullie project. Als ik voor mezelf spreek, toen ik erover hoorde, voelde ik gelijk de neiging om er iets over te willen schrijven. Hoe denken jullie dat dat komt? Wat is de aantrekkingskracht van het project?

Doma: Het verbindt dingen die moeilijk zijn om over te praten. Je hebt dit concept van een anoniem netwerk, het darknet, maar je hebt geen objecten die er vandaan komen. Als je dat materialiseert, dan is dat iets wat ik interessant vindt, omdat je het uit de duisternis haalt. Je kunt er openlijk over spreken, in plaats van enkel te speculeren over wat er op het darknet gebeurd.

Carmen: Ik denk ook dat automatisering, en het verlies van controle, door robots iets is dat nu gebeurd op veel plekken, en het misschien spreekt tot een gezamenlijk gevoel van tijdelijkheid.

Ik probeerde me een wereld voor te stellen waarin consumenten geen mensen meer waren. Is dat een realistisch beeld?

Carmen: Ik denk dat dat al gebeurd. Wij doen het op kleine schaal, maar in de financiële wereld zijn er heel veel bots aan het 'winkelen'. Ik weet niet of die bots altijd onder controle zijn, daar heb ik geen research naar gedaan. Maar ik denk wel dat alle acties van die bots bij elkaar situaties creëren die niet te voorzien zijn. Het roept een hoop vragen op. Mensen zijn als consumenten heel anders dan bots, dus het veranderd veel in de maatschappij als dat soort processen geautomatiseerd worden, omdat ze andere regels hanteren.

Advertentie

Bots hebben geen ethische bezwaren als ze iets kopen.

Carmen: Ze hebben geen wensen, ze werken meer met wiskundige regels over winst, nut en efficiëntie.

Toch kon ik een boel voorbeelden bedenken van positieve scenario's waarin bots onze spullen kochten. Stel dat ik een bot heb die voor mij winkelt, die zou bijvoorbeeld precies weten wat voor voedsel goed voor me is.

Carmen: Ja. Een bot zou bijvoorbeeld de beste auto voor je kunnen kopen, niet omdat 'ie beïnvloed wordt door reclame, maar gewoon omdat dat de beste auto is voor het geld dat je uit wilt geven. Op basis van wat jij zegt dat belangrijk voor je is.

Doma: Dit zijn big data dingen, die nu al gebeuren. Winkels verzamelen gegevens over onze gewoontes. In de nabije toekomst zullen ze die data misschien gaan proberen te verkopen aan andere bedrijven, verzekeringsmaatschappijen bijvoorbeeld. Die geven je dan een betere deal omdat je gezonder eet dan andere mensen. Je kunt die dingen gaan uitrekenen, omdat de data er al is.

Carmen: Door naar big data te kijken, zien we ook dat we waarschijnlijk niet zo heel veel verschillen van robots als we zouden willen. Ieder mens heeft gewoontes, gebaseerd op regels die we voor onszelf opstellen. Ik denk dat dat niet zo'n enorm verschil is met de manier waarop robots werken.