FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Een astronaut heeft de slechtste baan om de aarde

Het dagelijks leven van een astronaut blijkt helemaal niet zo chill te zijn.
Beeld: ESA

Het is helemaal niet erg als je jongensdroom om astronaut te worden nooit is uitgekomen. Ik ben namelijk even gaan uitzoeken of astronaut zijn nou wel echt zo vet is als men denkt.

Ik nam daarom contact op met de Europese Ruimtevaartorganisatie, die mij alles over het leven van een astronaut konden vertellen. Het eerste wat ze mij lieten zien was het dagelijkse rooster. En toen schrok ik me al dood. Echt alles is tot op de minuut ingepland, zelfs de vijf minuten tijd om je van de ene naar de andere ruimte te verplaatsen moet volgens het rooster. Een dag uit het leven van een astronaut is weinig avontuur en heel veel routine.

Advertentie

Je dacht misschien dat kamperen primitief was, maar ga dan maar eens zes maanden op een ruimteschip zitten. Als je 's ochtends opstaat, zit een frisse douche er niet in; je moet het doen met een paar vochtige doekjes. Water is erg schaars en wordt allemaal hergebruikt – ook je urine gaat gelijk weer de waterkringloop in. "Het hergebruikte water wordt zelfs gebruikt om van te drinken," vertelt vliegerarts Brigitte Godard van de ESA. Dat je dus je eigen pis aan het drinken bent, moet je maar niet bij stilstaan. Wel wordt het uitgebreid gefilterd en constant gemonitord om zeker te weten dat er geen ongezonde stoffen in zitten.

Sporten is een belangrijk onderdeel van de dag, maar dat kan ook erg frustrerend zijn. Stel je voor dat je je iedere dag meer dan twee uur lang in het zweet werkt, terwijl je er alleen maar slapper op wordt. Zo voelt dat voor de astronauten. De dagelijkse training – waar in totaal twee en een half uur voor is ingeroosterd – vindt vaak plaats in een warme, klamme en benauwde omgeving. "De lucht in een ruimteschip kan niet goed geventileerd worden" vertelt bewegingsexpert Patrick Jaekel van de ESA. De luchtcirculatie zonder zwaartekracht is namelijk anders dan op aarde. Het is niet zo dat de warme lucht stijgt en de koude lucht beneden blijft. Dit proberen ze wel op te lossen met ventilatoren. Maar zelfs met die extreme sporttijden komen astronauten veel minder fit terug op aarde. Door de gewichtloosheid verslappen al je spieren omdat ze niet meer gebruikt worden; je moet flink trainen om dat te compenseren. Maar krachttraining in de ruimte is niet zo simpel als op aarde. Je moet namelijk een speciaal systeem ontwikkelen dat zelfs onder gewichtloosheid nog kracht kan uitoefenen op je spieren. Sinds 2009 is er de ARED – het nieuwste van het nieuwste op het gebied van ruimtefitness – waarmee je een kracht kan uitoefenen vergelijkbaar met 300 kilogram op aarde. Uit recente studies bleek dat met dit apparaat de spieren en botten van astronauten significant beter behouden zijn gebleven.

Advertentie

Na een paar uur intensief sporten snak je naar een lekkere maaltijd. Maar grote kans dat al je favoriete eten opeens nergens meer naar smaakt. Hoe de ruimte precies invloed heeft op je smaakpapillen weten we niet, maar het zou iets te maken kunnen hebben met je chronisch verstopte neus. Zonder zwaartekracht verplaatst het vocht in je lichaam zich naar boven. Daardoor krijg je niet alleen een lelijk appelfiguur – een dik bovenlijf met spillebeentjes – maar gaat ook je neus vol vocht zitten, en proef je minder. Zo vertelt astronaut Marsha Ivins hoe haar favoriete chocola opeens naar kaarsvet smaakte. Onderzoekers doen echter hun best om de maaltijden zo lekker en gezond mogelijk te maken. Zo bestaat er een heerlijke garnalencocktail en mogen de Japanners hun eigen zakjes ramen meenemen. Soms krijgen astronauten van hun favoriete chefkok een voorraad (vacuüm verpakte) maaltijden mee. In een recent experiment probeerden ze aan boord ook eigen groentetuintjes te kweken, maar de resultaten waren nog niet optimaal. "Schimmel in de planten blijft helaas nog een groot probleem," vertelt Godard.

Verder vroeg ik of er ergens op de dag nog wat tijd over was voor ontspanning. "Nou, nee niet eigenlijk niet," zegt Brigitte. Door de week niet, in ieder geval. Meestal werken ze zes uur of langer aan experimenten, dan nog meer dan twee uur sporten, soms nog een medische check. Ook moeten ze weer op tijd naar bed. Er is gewoon geen tijd voor. In het weekend moet er eerst twee uur ingepland worden voor de schoonmaak. Alleen in het weekend, als ze niet hoeven te sporten, is er na hun dagelijkse experiment eventueel nog wat tijd voor plezier. Die gebruiken ze dan meestal voor internetten en mailen met hun familie.

Advertentie

Alles wat je wil na zo'n zware dag is heerlijk neerploffen op je schoon opgemaakte bedje. Maar helaas, dat zit er ook niet in. Je bed bestaat uit een soort cocon die is vastgeketend aan de muur. Je moet je armen stevig in de cocon pakken als je niet wil dat ze voor je uit gaan zweven. Daarbij heb je last van een constante herrie van de apparatuur van het ruimteschip. Met zo'n 65 dB lijkt het net alsof je met je oor naast een vaatwasser ligt te slapen. Een studie met 85 astronauten gepubliceerd in The Lancet liet zien dat astronauten in een ruimteschip gemiddeld maar zes uur per nacht slapen. Ook gaven ze aan bij de helft van de nachten op een ruimteschip gebruik te maken van slaapmiddelen.

Waarom de mens nog steeds geen stap op Mars heeft gezet, heeft voor een groot deel te maken met het effect op de gezondheid van astronauten. Gewichtloosheid zorgt al voor de nodige problemen met je botten en spieren, maar de blootstelling aan straling in de ruimte is ook erg ongezond en verhoogt de kans op kanker.

Onderzoekers als Tobias Weber, Science Operations Engineer van de ESA, zijn druk bezig met onderzoek om de gezondheidseffecten op astronauten te minimaliseren. Weber vertelt over een toekomstplan waarin ze de astronauten de reis misschien gaan laten doorbrengen in een winterslaap. "We zijn nu stap voor stap aan het bekijken wat er gebeurt in dieren die aan een winterslaap doen," vertelt hij. Het onderzoek zit nog wel in een heel vroeg stadium. Om mensen in een soort winterslaap te brengen, zou de temperatuur van het lichaam verlaagd moeten worden. Bij een lagere temperatuur verlopen alle lichaamsprocessen veel langzamer en heb je dus ook minder energie nodig. Voedingsstoffen kunnen tijdens de winterslaap toegediend worden via een infuus, aangezien mensen niet in staat zijn om weken te leven van hun overtollig buikvet.

Volgens

een studie

, gefinancierd door NASA zou een winterslaap het leed van het lichaam bij een ruimtereis kunnen halveren. Laten we hopen dat dit in de toekomst mogelijk is, want die dagelijkse sleur van het astronautenleven lijkt me helemaal niks. Maar nu ik weet wat ze allemaal doormaken, zijn astronauten in mijn ogen nog grotere helden geworden.