Digi-taal verpest het Nederlands niet, het is juist een creatieve verrijking

​Een vriendin van mij vertelde eens dat ze het een enorme afknapper vindt als jongens niet normaal kunnen spellen op Tinder of Whatsapp. Ze is hier niet alleen in. Veel mensen lijken zich steeds meer te ergeren aan de nieuwe vorm van online communicatie. Ik ben een van die individuen. Hoewel het opmerkelijk is dat afwijkende spelling juist zorgt voor meer duidelijkheid, is deze taal-haat verder behoorlijk ongegrond. De taalnazi's kunnen collectief ophouden met zeiken, want digi-taal is niet de 9/11 van het Nederlands. Het is juist een verrijking voor de tekortkomingen van onze huidige geschreven taal.

Online communicatie kan best verwarrend zijn. Er is geen ruimte in de letteren voor intonatie, druipend sarcasme of de woeste hand- en lichaamsgebaren die mijn woorden vaak nodig hebben. Ik heb momenten gehad dat ik tien minuten apathisch naar het schermpje van mijn mobiel tuurde en oprecht niet begreep of iemand een grapje maakte of bloedserieus was. Gelukkig is de Nederlander enorm creatief met taal en hebben we dit probleem online opgelost met fonetisch taalgebruik. Oftewel, het verwerken van elementen van gesproken taal in geschreven taal.

Op online communicatieplatformen zoals Whatsapp, of social media zoals Facebook, lijken mensen deze afwijkende vorm van taal te gebruiken om hun gevoelens duidelijker over te kunnen brengen met hun digitale woorden. Bijvoorbeeld, als je knetterbrak bent, worden er een aantal k's achter brak geplakt. "Ik ben zooo brakkk.." is dus ongeveer een "ik dacht dat ik om één uur thuis zou zijn, maar ik stond om vijf uur nog met een halfvol glas wodka cranberry mee te blèren met 'Piano Man' van Billy Joel". Best brak dus.

Om meer te weten te komen over dit linguïstieke fenomeen nam ik per mail contact op met Lieke Verheijen die promotieonderzoek doet naar digi-taal aan de ​Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze wist mijn observatie gelijk te bevestigen: "het herhalen van letters in digi-taal is een veelvoorkomend fenomeen. De taalkundige term hiervoor is 'reduplicatie'".

Ze had ontdekt dat er onder jongeren vier verschillende redenen zijn om af te wijken van de officiële spelling: efficiëntie (snel communiceren is belangrijker dan foutloosheid bij het gebruik van nieuwe media), beknoptheid (sommige nieuwe media-genres zijn beperkt in berichtlengte, zoals tweets van maar 140 tekens), opstandigheid (jongeren zijn graag innovatief en creatief bij het communiceren via nieuwe media; het zich afzetten van de standaardtaal draagt bij aan hun sociale identiteit) en, de reden waar ik op doel, expressiviteit (omdat digi-taal geschreven is, ontbreken zogenaamde "paralinguïstische en prosodische kenmerken" zoals ritme, nadruk, intonatie en volume, evenals lichaamstaal zoals gebaren en gezichtsuitdrukkingen).

"Spellingsafwijkingen en het herhalen van letters zijn vooral compensatiemiddelen," schreef Verheijen in de mail. "In gesproken taal zou je dit kunnen uitdrukken door bepaalde woorden met nadruk, extra langzaam of extra hard uit te spreken. In geschreven taal is dit niet mogelijk, maar online en in nieuwe media hebben mensen dus manieren gevonden om dit alsnog uit te kunnen drukken."

Reduplicatie is te vergelijken met het gebruik van overtollige hoofdletters, bijv. STOMME TENTAMENS, IK HEB GEEN ZIN / IK BEN ZO BRAK, of het herhalen van interpunctie bijv. Omg ik zag net een muis in mijn kamer lopen!!! (van de auteur) en 'Ik heb geen idee…'.

Daarnaast kwam Verheijen erachter dat wij geenszins uniek zijn in ons digitale taalgebruik. "Afwijkende spelling wordt gebruikt in de digi-taal van allerlei talen, bijvoorbeeld in het Engels, Duits, Frans, Italiaans, Spaans Portugees, Fins, Zweeds, Welsh, Tsjechisch, Chinees, Koreaans, Japans en Arabisch."

In tegenstelling tot wat ik en velen met mij geloofden: digi-taal is geen foutief taalgebruik. Het is afwijkende spelling. Of zoals Verheijen het noemt: "afwijkende orthografie". De Nederlandse taal gaat er niet van naar de klote, ongeacht wat je van je ouders, leraar en huisdier hoort. Het is juist een enorm effectieve manier om de beperkingen van geschreven taal te compenseren. "Het draagt bij aan de duidelijkheid van de boodschap, dus het is niet per se slecht om van de officiële spellingregels af te wijken; in dit geval heiligt het doel de middelen."

Als een duidelijkere vorm van geschreven online communicatie gepaard gaat met een afwijking van de status quo van spellingsregel: so be it. Ik zeg niet dat we de spellingsregels in de modder moeten gooien en vertrappen, maar deze klassieke regels zouden niet zo maar van toepassing mogen zijn op digi-taal. Taal ontwikkelt zich constant en het zou van weinig intelligentie getuigen als iemand zou denken dat het internet geen enorme invloed hierop zou uitoefenen. Mijn taal-haat was ongegrond. 'Brakkk' is geen voorbeeld van degradatie van de taal, het vult juist het gat op dat traditionele geschreven taal achterlaat op het internet. En dat is ZOOOOO CHILL!!!