Deze mannen interviewden de stemmen achter al je lievelingstekenfilms

Op het internet kan alles. De twee jongens achter de meganostalgische webserie Stemmen van Toen benutten die mogelijkheden optimaal. In deze serie laten mediavormgevers Niels Groffen en Yvar de Groot namelijk de stemmen uit ieders jeugd aan het woord: de stemmen van de mensen achter de karakters uit Duck Tales, De Smurfen, De Leeuwenkoning en andere klassiekers uit die gouden tijd.

Ik sprak één van de makers, Niels Groffen, over dit nostalgische gat in de markt. Hij benadert de stemacteurs en interviewt ze, zijn collega Yvar de Groot doet het camerawerk.

MOTHERBOARD: Ha, Niels! Hoe kwam je op dit idee en hoe wist je dat er iets in zat? Als ik iets bedenk, ligt het meestal een jaar op de mentale plank voordat ik het mentaal wegtief.

Niels Groffen: Ik ben mijn hele leven al geïnteresseerd geweest in de Nederlandse nasynchronisatie van stemmen in series en oude films. Maar het begon eigenlijk echt in 2014, toen ik op een audio-opname met een interview van Arnold Gelderman stuitte. Die deed een keer een uitgebreid interview met een Vlaamse jongen. Ik dacht toen: er is zo weinig bekend over het vak in Nederland en de stemmen achter de series. Toen heb ik die Arnold Gelderman maar opgebeld en gevraagd of ik hem mocht interviewen voor een serie waar ik aan wilde beginnen.

Hoe is het uitgegroeid tot een hele serie?

Ik ben opgegroeid met De Leeuwenkoning, en keek op de castinglijst wie er allemaal had meegedaan. Paul van Gorcum die de stem van Zazu in De Leeuwenkoning deed, bleek ook Gargamel in De Smurfen te hebben gedaan. En Arnold Gelderman deed de stem van Scar, maar deed ook de regie van De Smurfen én de stem van Lolsmurf. Dan is het gemakkelijk om met hen over beide producties te praten.

Het klinkt alsof het aanbod aan stemacteurs in Nederland nogal… klein is.

Het is ook een redelijk kleine wereld. Bepaalde namen komen constant terug. Vroeger waren er zes acteurs die alles deden, maar tegenwoordig is er een veel groter aanbod aan cartoonseries en films en zijn er dus ook veel meer acteurs nodig, dus wat dat betreft is het vijvertje gegroeid.

Waar komen al die acteurs ineens vandaan?

Steeds meer stemacteurs hebben een eigen thuisstudio, daardoor wordt het steeds makkelijker om dingen zelf in te spreken. De meeste stemacteurs zijn daarnaast opgeleid als acteur en hebben geacteerd in het theater. Sommigen doen zowel stemacteerwerk als voiceovers, zoals Bob van der Houven. Die deed bij DuckTales de stemmen van Kwik, Kwek en Kwak en de voiceover van EO-programma Rail Away.

Hoe verdienen jullie hier eigenlijk geld mee, Niels?

Niet. Maar we steken er zelf ook weinig geld in. Via deze serie is er wel een ander project op ons pad gekomen. Bob van der Houven, die we spraken voor onze DuckTales-aflevering, liep al jaren rond met het idee om een documentaire te maken over het stemacteursvak en heeft ons benaderd om samen te werken. Met een langere docu kunnen we ook iets dieper op de materie ingaan.

Kannibaliseer je dan niet je eigen serieconcept?

Wij van Stemmen van Toen zijn toch meer van de korte, krachtige videosnacks, het zal niet zo gauw problemen opleveren.

Welke stemacteur zou je het allerliefst willen interviewen?

Die heb ik al gehad: Arnold Gelderman. Die man heeft zoveel gedaan, de grootste Disney-klassiekers, de leukste series [o.a. Toy Story, Jungle Boek, Shrek, red.]. Er bestaat geen serie waar hij in zit, die niet succesvol is geworden. Toen hij direct ja zei en we hem spraken – dat was echt… Wauw.

En wat komt er nog allemaal aan? Heb je een lijst met namen?

Hero Muller, die de stem van Koekiemonster heeft gedaan, staat nog op de planning. En binnenkort hebben we interviews met de drie acteurs van de Nederlandse voiceovers van de Harry Potter-films: Harry, Ron en Hermelien. Verder kun je Pokémon, een volledige aflevering over De Leeuwenkoning (we moeten onze laatste acteur nog spreken, Door Van Boeckel, die de stem van Pumbaa deed) en Dommel nog verwachten.

Is de koek niet op een gegeven moment op? Als er ook al zo weinig stemacteurs zijn, heb je ze dan niet binnenkort allemaal gehad?

Dat is nog lang niet het geval, ik moet er juist voor waken dat ik niet te lang door blijf gaan. Anders blijf je bezig.

Wat zijn de grootste verschillen, als je kijkt naar het stemacteren van vroeger en nu? Ik heb het gevoel dat nu veel meer BN'ers worden gevraagd.

O, ja! Dat is wel een beetje een dingetje. Daar hebben we het uitgebreid over gehad tijdens het maken van de serie, ook met de stemacteurs. BN'ers worden voor de microfoon gevraagd, puur omdat ze bekend zijn en omdat ze met hun kop zo leuk doen op tv. Dan hoor ik ineens dat Bram Moszkowicz een stem heeft ingesproken, of Ali B. bijvoorbeeld. Ik kan me echt ergeren aan de voiceovers die Ali B. doet, die moet een paar lesjes logopedie gaan volgen. Dat is typisch iemand die dagelijks op tv is te zien en waarvan mensen zeggen: "Je moet Ali B hebben!". Vervolgens wordt hij gevraagd voor een hoofdrol in Robots, enkel en alleen omdat ze een bekende naam op de filmposter willen hebben. Stemacteren wordt soms een beetje onderschat. Je moet wel echt kunnen acteren, het is niet zomaar een stemmetje doen. Disney wil dan een bekende naam, maar regisseurs willen liever een echte acteur. Zelf denk ik dat grote producenten als Disney het niet nodig hebben, zo'n lijst aan bekende namen.

Hoe kwam die levenslange fascinatie voor Nederlandse nasynchronisatie eigenlijk tot uiting, voordat je aan deze webserie begon?

Als ik films voorbij zag komen, wilde ik meteen weten wie die stemmen in hadden gesproken. Ik ging dan meteen googelen, en herkende dan bepaalde stemmen. Op die manier was ik ermee bezig.

Het is niet dat je het zelf wil doen, stemmen inspreken?

Stiekem ben ik best jaloers, op al die stemacteurs. Ze oefenen zo'n prachtig, creatief vak uit. Het lijkt me heerlijk om je stem te mogen lenen aan een bekend karakter uit een tekenfilm. Ik doe ook wel eens aan fandubben: met een vriendenclub puur voor de lol oude series opnieuw inspreken, om toch een beetje het gevoel te krijgen dat die helden waarschijnlijk hebben als ze hun werk doen.