FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

De laatste keer dat de oceaan zo zuur werd, stierf 96% van de zeedieren uit

De grootste uitstervingsgolf ooit werd gedreven door oceanen die ongeveer even snel zuur werden als de oceanen nu.

Uit recent onderzoek is gebleken dat de grootste uitstervingsgolf in de geschiedenis van onze planeet het gevolg was van een snelle verzuring van de oceanen; er kwam zoveel koolstof in de dampkring terecht, en de oceanen namen de stof zo snel op, dat al het zeeleven simpelweg stierf. De verontrustende snelheid waarmee deze verzuring nu weer plaatsvindt, is dus geen goede voorbode. Delen van de Stille Oceaan zijn zo verzuurd dat zeeslakken al oplossen zodra ze geboren worden.

Advertentie

De grootste uitstervingsgolf in de geschiedenis van de aarde is de Perm-Trias-massa-extinctie, beter bekend als 'the Great Dying'. Hierbij stierf 90 procent van de op land aanwezige soorten uit, en 96 procent van de zeedieren. Er zijn veel theorieën die deze gebeurtenis van 252 miljoen jaar geleden proberen te verklaren. Een nieuw onderzoek dat in Science werd gepubliceerd draagt een aantal aannemelijke oorzaken aan.

Een team van wetenschappers, onder leiding van onderzoekers van de Universiteit van Edinburgh, verzamelde stenen in de Verenigde Arabische Emiraten en gebruikte de chemische samenstelling om de veranderende zuurgraad tijdens de prehistorie te kunnen modelleren. Door een combinatie van geochemische en geologische modellen konden de wetenschappers een accurate reconstructie maken van de verstoringen die destijds in de oceaan plaatsvonden. Ze denken nu dat een gigantische serie van vulkaanuitbarstingen in de Siberische Trappen een enorme dosis koolstof de atmosfeer in stootte, gedurende een periode van duizenden jaren. Dit was de eerste fase van een massale uitsterving van soorten.

In het artikel leggen ze uit dat de tweede fase van de massasterfte veel sneller plaatsvond. "Tijdens de tweede golf zorgde de enorme koolstofinjectie voor een abrupte verzuring van de zeeën, waardoor alle kalkhoudende zeedieren het loodje legden," aldus het paper. Dit onderzoek betekent dus dat we bijzonder bezorgd moeten zijn over de huidige ontwikkelingen? "Ja, zeker," zegt Rachel Wood, professor in Aardwetenschappen aan de Universiteit van Edinburgh en één van de auteurs van het paper. "We zijn ontzettend bezorgd over de verzuring van de oceanen," vertelt ze in een e-mail. "Hoewel de hoeveelheid koolstof destijds vele malen groter was dan wat er nu in de atmosfeer terechtkomt dankzij fossiele brandstoffen, is de snelheid waarmee het gebeurt wel vergelijkbaar."

Advertentie

Deze ontwikkeling brengt het planetaire equilibrium zwaar in disbalans. "De snelle verzuring was in de prehistorie een belangrijke reden voor de massale uitsterving," zegt Wood. Waarom? "De snelheid waarmee het vrijkomt is erg belangrijk, omdat de oceanen veel koolstofdioxide (CO2) kunnen opnemen," aldus Wood. "Om een chemische balans te bereiken, reageert het water door diwaterstofcarbonaat (ook wel koolzuur genoemd) te vormen. Sommige moleculen reageren vervolgens door een bicarbonaat-ioon en een hydronium-ioon te vormen, waardoor de zuurtegraad van de oceaan toeneemt."

Veel zeedieren hebben skeletten die uit calciumkarbonaat bestaan (slakken en koraal bijvoorbeeld). Zij vormen een essentiële schakel in de voedselketen, maar lossen vandaag de dag stuk voor stuk op.

"Tussen 1751 en 1994 is de PH-waarde van zeeën ongeveer van 8.25 naar 8.14 gedaald," zegt Wood. Dat is een enorme stijging van de zuurtegraad in een relatief korte periode, en het wordt veroorzaakt door de mensheid, die sinds de Industriële Revolutie als een gek kolen, olie en gas aan het verbranden is. Als het op klimaatverandering aankomt, wordt er nauwelijks over de verzuring van de zee gesproken, maar dat maakt het zeker niet minder urgent.

"Wetenschappers vermoedden al langer dat er sprake was van een grote prehistorische oceaanverzuring, maar tot nu toe ontbrak het aan bewijs," verklaart Dr. Matthew Clarkson in een statement. Een groot deel van het zeeleven bezwijkt al onder de verzuring van de oceanen: in de Stille Oceaan verbleken de koraalriffen. En het wordt alleen maar erger. De hele oceaan raakt ontwricht en de landdieren die afhankelijk zijn van de zee zullen hier ook steeds meer onder gaan lijden.

In 2013 brachten de zee-wetenschappers een rapport genaamd 'State of the Oceans' uit. Hierin werd verklaard dat de verzuring in de afgelopen 300 miljoen jaar nog nooit zo snel is gegaan als nu. De laatste keer dat de oceanen zo'n hoge zuurgraad hadden, stonden we midden in een periode van massale uitsterving.