De politie houdt zich niet aan de privacywet, dus willen ze de wet aanpassen

De Nederlandse politie en justitie houden zich al jaren niet aan de Wet politiegegevens en gaan dat de komende jaren ook niet doen. De oplossing? De wetten wijzigen, aldus Minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur. Dit bleek uit een rapport getiteld 'Verbeterplan wet politiegegevens en informatiebeveiliging,' dat eind mei naar de Tweede Kamer ging. Hierin stond beschreven hoe de politie van plan was zich weer aan de wet te gaan houden en waarom het al die tijd zo lastig was geweest om de wetten na te leven.

Het verbeterplan was een reactie op een onderzoek uit 2015 naar de naleving van privacywetten binnen de politie. Hieruit bleek dat de politie zich niet tot nauwelijks aan de wettelijk voorschriften voor privacybescherming hield. Maar ondanks de ernst van de situatie, is het 'verbeterplan' op dezelfde manier beter voor je privacy als light-sigaretten voor je longen. Het gaat nog minimaal tot 2020 duren voordat de Nederlandse politie en justitie zich grotendeels (maar niet volledig) aan een privacywet kunnen houden die sinds 2008 actief is – wat betekent dat de Nederlandse politie twaalf jaar nodig had om zich niet volledig aan de wet te houden.

Dit is natuurlijk volslagen gestoord. Naast het feit dat persoonsgegevensbescherming een fundamenteel onderdeel is van het werk van de politie, straalt het complete ongeloofwaardigheid en incompetentie uit als onze eigen politie en justitie zich niet volledig kunnen houden aan de wet. De Privacy Barometer – een website over de stand van privacy in de politiek – zette de vijf onderzochte "risicogebieden" uit het onderzoek onder elkaar. De politie scoorde op alle vijf een onvoldoende:

• De autorisaties van (politie-)mensen om bij gegevens te kunnen;
• Het delen van gegevens met anderen, waaronder andere agenten, andere opsporingsdiensten, de AIVD en overheidsdiensten in andere landen;
• De bewaartermijnen van gegevens;
• De rechten van de betrokken burgers;
• Het gebruik van gegevens kunnen verantwoorden

"Het is onbegrijpelijk dat we dit toestaan," vertelt Rejo Zenger aan Motherboard. Zenger werkt bij digitale burgerrechtenbeweging Bits of Freedom en schrijft al jaren over privacy bij de politie. "Het beschermen van politiegegevens is een enorm belangrijk onderdeel van de politie. Kijk maar naar de politie-mol van afgelopen november die allemaal geheime opsporingsinformatie doorverkocht aan criminelen. Stel je voor dat mensen te bang worden om aangifte te doen, omdat hun gegevens niet veilig zijn, of dat criminelen kunnen zien wat de politie over hun weet en hun gedrag daarop kunnen aanpassen. Nu zegt de politie in dit verbeterplan 'we houden ons niet aan de regels en gaan dat de komende jaren ook niet doen'. De minister en justitie moeten hier hard voor op hun vingers worden getikt door de Tweede Kamer."

Volgens de minister ligt het probleem bij de huidige re-organisatie naar de Nationale Politie die een hoop aandacht zou kosten. Er zou daarnaast geen geld zijn om de politie privacy-proof te maken. "Dit zijn beide absurde claims," stelt Zenger. "Privacy was al een probleem ruim voor de re-organisatie. Als er te weinig geld beschikbaar is voor trainingen, ICT etc. dan moet dat vrijgemaakt worden door de minister".

Volgens Zenger zijn een hoop systemen bij de politie verouderd. "Er is een nieuw systeem nodig, maar je kan niet zomaar het oude systeem een dag uitzetten om het over te zetten. Het is begrijpelijk dat de politie zich niet in één dag opeens volledig aan de wet kan houden, maar de politie heeft bijvoorbeeld al een module in hun nieuwe systeem om gegevens te verwijderen die ze niet langer mogen bewaren. Alleen die durven ze niet aan te zetten omdat ze niet weten of het wel werkt zoals ze willen. Ze zijn bang dat het te veel gegevens vernietigt. Dit had ook makkelijk voorkomen kunnen worden als er vanaf het begin rekening werd gehouden met privacy."

De huidige problemen met het naleven van de Wet politiegegevens zijn vrij typerend. Mensen lijken in het algemeen maar weinig te geven om privacy, internetvrijheid en bescherming van persoonsgegevens, maar dat betekent niet dat we dit soort problemen makkelijk kunnen wegwuiven. "Er moet meer aandacht naar het belang van privacy. Dat is de enige oplossing," aldus Zenger. Het is nog niet duidelijk hoe en op wat voor manier Van der Steur de wet dan zou willen wijzigen. De Tweede Kamer heeft nog niet gereageerd op het 'verbeterplan'.

Het Ministerie van Veiligheid en Justitie heeft op moment van schrijven nog niet gereageerd op vragen van Motherboard.

Voor meer ongevraagde meningen over ontwikkelingen op privacy like je ons op Facebook: