De draaiingsas van de maan is verschoven

Onlangs zijn waterstofopslagplaatsen gevonden op de maan die er op wijzen dat de maan vroeger om een andere as draaide dan het nu doet. Het onderzoek, deze week in Nature gepubliceerd, laat zien dat gedurende 4,5 miljard jaar diepgaande veranderingen binnenin de maan ervoor zorgde dat haar polen - en daardoor ook haar draaiingsas – ongeveer zes graden zijn verschoven.

Dit nieuwe resultaat schijnt nieuw licht op een oud mysterie over de maan.

In 1998 lanceerde NASA de speciale Lunar Prospector missie, waarmee de poolregionen van de maan onderzocht zouden gaan worden. Het ruimtevaartuig besteedde een jaar aan het in kaart brengen van het maanlandschap en het identificeren van waterstof- en zuurstofbronnen. Ook mat het magnetische en zwaartekrachtvelden om beter te begrijpen hoe de maan gedurende haar leven is geëvolueerd.

De missie eindigde met een wolk van regoliet, toen het vaartuig op het maanoppervlak crashte toen zijn brandstof opraakte. Maar voordat dit noodlot hem trof, stuurde wetenschappers het 'm naar een krater rond de zuidpool om te landen. Deze regio zou veel ijs bevatten, maar dat werd niet gedetecteerd tijdens de botsing – waardoor de wetenschappers met veel vragen achterbleven.

Het blijkt dat waterstofopslagplaatsen in de buurt van de maanpolen hier misschien meer informative over kunnen geven. Deze opslagplaatsen, welke waarschijnlijk zijn opgebouwd uit ijs, kunnen alleen in schaduwachtige gebieden bestaan – blootstelling aan zonlicht zou ze laten sublimeren.

De onderzoekers legden woensdag uit dat – omdat deze gebieden schaduw nodig hebben – als de oriëntatie van de maan is veranderd, de locaties van de schaduwachtige gebieden ook moet zijn veranderd.

"De data laat zien dat de waterstofopslagplaatsen antipodaal zijn. Dat betekent dat als je een lijn van de een naar de ander zou trekken, deze dwars door het midden van de maan zou gaan," zei Matthew Siegler, die woensdag het onderzoek samen met zijn collega's op de 47e jaarlijkse Lunar Planetary Conference presenteerde. "De opslagplaatsen zijn verwijderd van de huidige polen, maar op tegenovergestelde plaatsen."

Deze afstand betekent dat de huidige draaiingsas, of de huidige polen, van de maan ongeveer zes graden verschoven zijn. Op basis van de data die is verzameld door de Lunar Prospector mission denken ze dat deze verschuiving veroorzaakt is door thermische activiteit beneden het Procellarumgebied. Dit gebied was al vroeg actief en wordt geassocieerd met radiogene elementen en eeuwenoude vulkanische activiteit.

Dezelfde thermische activiteit die verantwoordelijk was voor de verschuiving van de polen bestaat nog steeds. Waarschijnlijk wordt het veroorzaakt door de hitte van radioactieve elementen, en heeft het nog steeds invloed op de orientatie van de maan. Omdat het Procellarumgebied al vroeg actief was, denken de onderzoekers dat het grootste deel van de gevonden waterstof eeuwenoud is, en mogelijk bewijs is van vroeg water binnen het zonnestelsel.

Dit type poolverschuiving komt mogelijk niet alleen bij de maan voor. "We zien hetzelfde gebeuren met de aarde," zei James Tuttle Keane, co-auteur van het paper. "Er is bewijs dat de polen van onze planeet ook aan de wandel zijn gegaan."