FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

De nieuwe Netflix-serie '3%' is briljant

Hoe ver weg alles aanvankelijk ook lijkt, we leven al lang in de dystopische toekomst van 3%.

De kandidaten hebben precies drie minuten om zoveel mogelijk perfecte kubussen te maken. Negen van hen staan rond een ronde tafel met daarop een grote bak blokjes die ze moeten gebruiken. Degenen met de meeste kubussen mogen door naar de volgende ronde. De rest mag terug de straat op.

Dit is geen onorthodoxe sollicitatieronde bij een groot tech-bedrijf of iets dergelijks, maar de openingsscène van de nieuwe Braziliaanse Netflix-serie 3%. In deze toekomst heersen technofascisten over een wereld waar inkomensongelijkheid gigantisch is. Stel je een Peter Thiel-achtig figuur voor die de Randstad bestiert als zijn persoonlijke spons om uit te knijpen, en je krijgt een beetje een idee van de situatie in 3%.

Advertentie

De premisse van 3% is simpel: in de nabije toekomst is de wereld naar de klote en verdeeld tussen winnaars en verliezers. 3 procent van de bevolking leeft in rijkdom op een eiland in de Atlantische Oceaan. Het walhalla heet The Offshore. De overige 97 procent leeft in armoede in een vernietigd en gedegradeerd landschap. Wat er precies is gebeurd wordt niet gezegd, maar het is tegenwoordig niet zo moeilijk meer om daar zelf iets bij te verzinnen.

Elk jaar vullen de elites hun bevolkingsaantallen weer aan met iets dat Het Proces heet. Alle mensen van de 97 procent die dat jaar 20 jaar oud zijn geworden worden onderworpen aan psychologische, emotionele en fysieke tests. De competitie is moordend want slechts 3 procent komt erdoorheen.

Aan de oppervlakte lijkt 3% de zoveelste imitatie van Hunger Games – een dystopie voor adolescenten. Fuck het systeem en zo voort. Maar het is meer dan dat. 3% stelt de ongelijkheid van onze wereld aan de kaak. Het bekritiseert de uit de hand gelopen meritocratie. Niet alleen de rijken zijn schuldig, ook de arme mensen zijn bereid alles op te geven en alle regels te breken voor een stukje van de welvaartstaart.

De Braziliaanse cinematograaf César Charlone heeft de achtdelige serie geregisseerd. Dit is de man die het camerawerk verrichte voor City of God en The Constant Gardner. Hij weet een echte nachtmerrie neer te zetten. De serie is erg Braziliaans, en dat komt voor een deel doordat de inkomensongelijkheid in Brazilië extreem is. De rijken van Sao Paolo vervoeren zich per helikopter terwijl de arme onderklasse in groezelige favela's leeft en plastisch chirurgen doen goede zaken met reconstructieve ooroperaties, want ontvoeringen zijn veelvoorkomend en de ontvoerders sturen vaak oren als bewijs. De cyber-toekomst van William Gibson bestaat hier al.

In 3% weet The Offshore de populatie al honderd jaar onder bedwang te houden met Het Proces, al is het is niet duidelijk waaruit Het Proces precies bestaat. De eerste ronde is in elk geval een assessment, waarin de elites de mensen emotioneel kapotmaken. "Ieder van jullie creëert zijn eigen geluk," zegt Ezequiel, de man die Het Proces runt. Als je faalt is het je eigen schuld. Het is de meritocratie in z'n extreemste vorm.

Verliezers spenderen hun leven lang in armoede. De stress is daarom zo hoog dat een zelfverzekerd kind die de test niet haalt zichzelf direct van het balkon werpt. Er is natuurlijk ook verzet tegen The Offshore. Ezequiel zegt dat die groep zich "in de naam van een hypocriet gevoel voor gelijkheid" manifesteert. Iedereen die het maar graag genoeg wil heeft de kans om zich te verheffen. En als je faalt kijken mensen op je neer. Dat is niet heel anders dan onze wereld waarin zowel winnaars als verliezers hun plek in de maatschappij hebben verdiend.

John Steinbeck zei ooit dat socialisme nooit post zou vatten in Amerika omdat de armen zichzelf als "tijdelijk in verlegenheid gebrachte kapitalisten" zagen. 3% is, net als Black Mirror, zo krachtig omdat hoe ver weg alles aanvankelijk ook lijkt, mensen naargelang de serie vordert realiseren dat we al lang deel uitmaken van het proces.